Mısır'da ‘şekerin kilo fiyatı’ sosyal medyada trend oldu

Sosyal medyada sıkça karşılaşılan şeker pazarlarda ve marketlerde ise nadiren bulunuyor. (Şarku’l Avsat)
Sosyal medyada sıkça karşılaşılan şeker pazarlarda ve marketlerde ise nadiren bulunuyor. (Şarku’l Avsat)
TT

Mısır'da ‘şekerin kilo fiyatı’ sosyal medyada trend oldu

Sosyal medyada sıkça karşılaşılan şeker pazarlarda ve marketlerde ise nadiren bulunuyor. (Şarku’l Avsat)
Sosyal medyada sıkça karşılaşılan şeker pazarlarda ve marketlerde ise nadiren bulunuyor. (Şarku’l Avsat)

Mısır'da, ‘lüks bir ürün’ ve ‘değerli bir hediye’ olarak değerlendirilebilecek birçok şey arasında şeker, arzın azalması ve fiyatının yükselmesi nedeniyle trend oldu. Mısır Hükümeti’nin açıklamalarına göre vatandaşlar, Ramazan Ayı öncesinde şeker satın almak için yarış halindeler. Mısır Başbakanı Dr. Mustafa Medbuli, pazar günü, Ramazan Ayı’na hazırlık olarak piyasalarda ürün arzını sağlama ve fiyatları kontrol altına alma çabalarının devam ettiğini vurguladı.

2023 yılı boyunca ve özellikle bu yılın başından itibaren Mısır'da, temel malların fiyatlarında arka arkaya yaşanan artışlar gözlemlenirken son günlerde Mısır Hükümeti, fiyat artışlarıyla mücadele amacıyla ‘Hoş Geldin Ramazan’ ve ‘Hepimiz Biriz’ sloganlarla gibi indirimli mal satış noktalarını tüm Mısır illerinde genişletme kararı aldı. Bu satış noktalarında ürün indirim oranları yüzde 25 ila yüzde 30 arasında değişirken, şekerin kilogram fiyatı 27 Mısır Lirası olarak belirlendi.

Ancak hükümet destekli bu satış noktalarının dışında şu an piyasada şeker bulunamıyor. Bu durum, Sanayi Odaları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Ticaret Odaları Birliği üyesi mühendis Usame el-Şahid tarafından teyit edildi. El-Şahid, cumartesi günü televizyonda yaptığı açıklamada, "Mısır'da şeker var ama piyasada dolaşımı yok" diyerek, bunun nedenini "tüccarların izlenen yönteme olan güvensizliğine" bağladı.

Sosyal medya platformları, özellikle ‘X’ platformunun kullanıcıları ve Facebook kullanıcıları arasında şeker kriziyle ilgili büyük bir etkileşim gözlemlendi. ‘#Şekerinkilosu’ hashtag'i, öfke, eleştiri ve alaycılığın bulunduğu çeşitli tepkilerle trend oldu.

Mısır Ticaret Odası’nın verilerine göre Mısır, yılda 2,8 milyon ton şeker üretiyor ve 700 bin ton ithal ediyor. Bu miktar, 3,5 milyon tonluk yıllık tüketim ihtiyacının yüzde 80'ini karşılıyor.

Şeker eksikliğini dile getiren sosyal medya kullanıcılarından biri, “3 gündür şeker peşindeyim" derken bir diğer kullanıcı bu arayışı, işten izin almayı gerektirecek bir ‘gezinti’ olarak tanımladı.

Mısır Tedarik ve İç Ticaret Bakanlığı Sözcü bu ayın başlarında, Bakanlığın, aile tedarik kartları üzerinden serbest şekilde şeker dağıtımına devam ettiğini açıkladı. Buna göre, dört veya daha fazla kişiye sahip aileler için iki kilogram, üç veya daha az kişiye sahip aileler için ise bir kilogram şekeri, kilogram başına 27 Mısır Lirası'ndan sunuyor. Bu destek programından 63 milyon vatandaşın yararlandığı ve devletin, temel ihtiyaç malzemelerini her gün vatandaşlara sağladığı belirtildi.

Uluslararası Ekonomik Danışmanlık ve Fizibilite Çalışmaları Merkezi Direktörü Dr. Hüda el-Mellah, Şarku'l Avsat’a verdiği demeçte, şeker arzındaki eksikliğin nedenlerinden biri olarak ekonomideki spekülasyon sistemine işaret etti. Bu sistemle, fiyatların değişkenliği ve sabit bir fiyatın olmaması nedeniyle her tüccarın kendi belirlediği fiyatta satış yapması durumuna işaret etti.

Mısır Parlamentosu da şeker sıkıntısına dikkat çekti. Milletvekili Halid ebu Nahul, Başbakan'a ve Tarım ile Tedarik Bakanları'na, dükkanlarda şekerin bulunmayışı ve şeker kuyruklarının yeniden oluşumu hakkında bir soru önergesi sundu. Şekerin, her Mısır evinde olmazsa olmaz bir mal olduğunu ve özellikle Ramazan Ayı’nda bu ihtiyacın arttığını vurguladı. Ekonomi uzmanı, Ramazan ayına yaklaşırken şeker talebinin artmasının, arzın azalmasına ve dolayısıyla fiyatların yükselmesine neden olduğunu belirtti.

Parlamento üyesi, yetkililerden şekerin piyasadan neden kaybolduğuna dair açıklama yapmalarını talep ederken, Tedarik Bakanı Dr. Ali el-Mesilhi, Kalyubiye ilinde ‘Hoş Geldin Ramazan’ fuarının açılışında mal fiyatlarındaki artış nedeniyle kendisine yönelik yapılan sert eleştirilerle gündeme geldi.



Netanyahu'nun tehditlerinin ardından İsrail Gazze'de saldırılarını arttırdı

Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
TT

Netanyahu'nun tehditlerinin ardından İsrail Gazze'de saldırılarını arttırdı

Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)
Gazze'nin güneyinde İsrail saldırısında öldürülen yakınlarının cenazeleri başında ağlayan Filistinliler (AP)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Hamas üzerindeki askeri baskıyı iki katına çıkarma tehdidinin ve hükümetindeki bakanların Hamas’ın Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını ve savaşın sona erdirilmesini öngören kapsamlı bir anlaşmaya varma talebini reddederek Gazze Şeridi'nin tamamını işgal etme çağrılarının ardından İsrail işgal güçleri, Gazze Şeridi'ndeki saldırılarını arttırarak dün daha fazla can kaybına neden oldu.

Filistinli tıbbi kaynaklara göre dün şafak vaktinden bu yana Gazze Şeridi'nin farklı bölgelerine düzenlenen çok sayıdaki hava saldırısı, topçu bombardımanı ve insansız hava aracı (İHA) ile açılan ateş sonucunda 30'dan fazla Filistinli hayatını kaybetti.

Aynı istatistiklere göre kurbanların çoğu Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus ile Gazze şehrinin doğusundaki Şucaiyye ve et-Tuffah mahallelerindendi.

Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana İsrail tarafından Gazze Şeridi’ne düzenlenen bombardımanlarda ölenlerin sayısının 51 bin 201'e, yaralananların sayısının ise 116 bine yükseldiği bildirildi.

Yeni bir teknik

Şarku’l Avsat muhabiri, dün gece, Gazze şehrinin doğusunda yer alan Zeytun, Şecaiyye ve et-Tuffah mahallelerinin her noktasını vuran İsrail’in saldırılarının yoğunluğu açısından zor geçtiğini, özellikle et-Tuffah Mahallesi ve Yafa Caddesi çevresi ile Gazze şehrinin orta kesimlerine yakın bölgelerden çok sayıda insanı kaçmaya zorladığını bildirdi.

İsrail, 18 Mart'ta çatışmaların yeniden başlamasından bu yana İsrail askerleri arasında yaşanan ilk ölümcül olay olan, Hamas üyeleri ile İsrail askerleri arasında et-Tuffah Mahallesi’nin doğusunda yaşanan çatışmalarda bir İsrail askerinin ölmesi ve dört askerin yaralanmasından bir gün bu bölgelere saldırdı.

İsrail askerleri coğrafi olarak, ateşle korudukları, ancak asker bulundurmadıkları kuzeybatı bölgeleri dışında Refah şehrinin tamamını karadan kontrol ediyorlar. Refah şehrini Han Yunus'tan ayıran ve ‘Morag Koridoru’ olarak bilinen bölgede konuşlanmış durumdalar.

sdfgthy
Dün Gazze’nin kuzey yakınlarında İsrail’e ait askeri bir aracı taşıyan bir tır (Reuters)

İsrail kara kuvvetleri, Gazze Şeridi'nin kuzeyini orta kesimlerden ve güneyden ayıran Netzarim Koridorunda konuşlu olsa da bölgede tam kontrol sağlanmış değil, Reşid sahil yolu halen açık durumda. İsrail kara kuvvetleri aynı zamanda Şucaiyye ve et-Tuffah mahallelerinin dış bölgelerinde de konuşlu ve buradaki operasyonlar, kuzeydeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiye semtlerinin dış mahallelerindeki diğer askeri birlikler gibi yavaş ve temkinli bir şekilde yayılıyor.

Operasyonlarında yeni bir taktiksel yaklaşım benimseyen İsrail güçleri, bir yandan Hamas'ı yavaş ilerleyen kara operasyonlarıyla baskı altına almayı hedeflerken, diğer yandan da bomba ya da patlayıcıları tespit etmek amacıyla geriye kalan binaları ve evleri havaya uçurmak için patlayıcı robotlar kullanıyor.

Öte yandan İsrail güçleri, Gazzelilerin evlerine dönmelerini engellemek için onların evlerini yıkmayı ve buraları yaşanmaz alanların ve belki de gelecekte girmelerinin yasak olduğu tampon bölgelerin bir parçası haline getirmeyi amaçlıyor.

Hamas'a baskı

Başta Netanyahu olmak üzere İsrailli yetkililer, Hamas üzerinde baskı kurmak amacıyla operasyonları yoğunlaştırmayı planladıklarını açıkladılar. Netanyahu cumartesi akşamı yaptığı açıklamada, İsrail güçlerine Hamas üzerindeki baskıyı her zamankinden daha fazla arttırmaları talimatını verdiğini ve İsrail'in mutlak zafer elde edene kadar savaşmaya devam etmekten başka çaresi olmadığını söyledi. ‘Katiller’ dediği kişilere teslim olmayacağını ve herhangi bir dikteye boyun eğmeyeceğini vurgulayan Netanyahu, Hamas tarafından ‘kapsamlı anlaşma’ olarak adlandırılan anlaşma kapsamında yeniden belirlenen koşulları reddettiğini belirtti.

Netanyahu hükümetindeki aşırı sağcı bakanlar bu konuşmayı överken, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Gazze'deki askeri operasyonların sürdürülmesi ve yoğunlaştırılması, herhangi bir müzakerenin kabul edilmemesi ve Gazze Şeridi'nin tamamen işgal edilerek askeri yönetimin kurulması için çalışılması çağrısında bulundu. Buna karşın İsrailli gazeteciler ve analistler, İsrail için askeri ve ekonomik risklere değindiler.

dfgthyu
İleri karakol kurmak için Gazze'ye geçmeye çalışan radikal Yahudi yerleşimciler, Şubat 2024 (DPA)

İsrail askerleri, Gazze Şeridi'nin yüzde 30 ila 40'ını etkin bir şekilde kontrol ediyor. Bu durum yerleşimcilerin liderlerini ve onları destekleyen bakanları, 2005 yılında boşaltılan Gazze Şeridi'nde yerleşim inşaatlarının yeniden başlatılması çağrısında bulunmaya teşvik ediyor.

Giderek kötüleşen insani kriz

İsrail'in İbranice yayın yapan haber sitesi Walla, İsrail ordusunun, Hamas'ın gücünü zayıflatmak ve yönetimini sarsmak amacıyla, Gazze'deki bölgeleri daha ufak bölgelere ayırmak amacıyla daha büyük operasyonlara hazırlandığını bildirdi. Walla’nın aktardığına göre bu çerçevede sivil şirketler tarafından işletilen ve doğrudan sivillere gıda yardımı dağıtacak merkezlerin kurulması da söz konusu.

İsrail, Hamas'a baskı uygulamak için sivilleri yerlerinden ederek ve evlerini yıkarak operasyonlarında açıkça sivilleri hedef alıyor. Ayrıca ablukayı sıkılaştırarak ve yardım ve ticari ürünlerin girişini engelleyerek onları açlığa mahkum ediyor.

Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı’na (UNRWA) göre 90 binden fazlası kendisine ait 115 barınakta olmak üzere, yaklaşık 420 bin kişi yeniden başlayan saldırıların ardından yerinden edilmiş durumda ve askeri operasyonlar ve insani yardım girişinin engellenmesi sonucunda insani koşullar hızla kötüleşiyor.

Öte yandan Dünya Gıda Programı (WFP) tüm tarafları sivillere öncelik vermeye ve Gazze Şeridi'ndeki insani yardım çalışanlarını korumaya çağırdı. WFP, İsrail tarafından Gazze Şeridi’nde yürütülen savaş nedeniyle insani acıların daha da arttığını vurguladı.

WFP tarafın dün yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

Gazze'deki aileler bir sonraki öğünlerinin nereden geleceğini bilmiyorlar. WFP tüm taraflara sivillerin ihtiyaçlarına öncelik vermeleri, insani yardım çalışanlarının korunmasını sağlamaları ve Gazze'ye derhal yardım girmesine izin vermeleri çağrısında bulunuyor.

sdfgrthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda ücretsiz gıda dağıtım noktasının önünde bekleyen Filistinliler, 12 Nisan 2025 (AFP)

Gazze Elektrik Kurumu (GEDCO) tarafından dün yapılan açıklamada ise Gazze Şeridi'nde yaklaşık 18 aydır elektrik kesintisi yaşandığı ve bu süre zarfında Gazzelilerin 1,88 milyar kilowatt saatten (kWsa) fazla elektriği kullanmaktan mahrum kaldığını bildirdi.

Bu uzun süreli kesinti, başta sağlık, su ve sanitasyon olmak üzere hayati öneme sahip alanları çöküşün eşiğine getirdi. Çünkü temel altyapıyı çalıştıracak enerji kaynağı yok ve kötüleşen insani durumla birleştiğinde salgın hastalıklar ve yetersiz beslenme riski artıyor.

İsrail, 2 Mart'ta Gazze'ye tam bir abluka uygulayarak ateşkesle birlikte yeniden başlayan uluslararası yardımların girişini engelledi. Ayrıca Gazze’nin başlıca deniz suyunu tuzdan arındırma tesisine giden elektriği de kesti.

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), bu hafta insani durumun savaşın başlamasından bu yana geçen 18 ayın en kötü halinde olduğu uyarısında bulundu. Gazze'ye herhangi bir malzemenin geçişine izin verilmesinin üzerinden bir buçuk ay geçtiğini vurgulayan OCHA, bu durumun bugüne kadarki en uzun süreli tedarik kesintisi olduğunun altını çizdi.