Suriye’deki İran ajanlarına düzenlenen suikastlar tartışmalar soru işaretlerine yol açtı

Gözlemciler, askeri danışmanlar ve silahlı gruplar da dahil olmak üzere Tahran’la bağlantılı kişiler hakkındaki bilgilerin sızdırılmasının arkasında Şam’daki güvenlik birimlerinin olduğu görüşündeler.

İsrail, el-Mazzeh mahallesindeki Devrim Muhafızları’na ait bir binaya saldırı düzenledi. (AFP)
İsrail, el-Mazzeh mahallesindeki Devrim Muhafızları’na ait bir binaya saldırı düzenledi. (AFP)
TT

Suriye’deki İran ajanlarına düzenlenen suikastlar tartışmalar soru işaretlerine yol açtı

İsrail, el-Mazzeh mahallesindeki Devrim Muhafızları’na ait bir binaya saldırı düzenledi. (AFP)
İsrail, el-Mazzeh mahallesindeki Devrim Muhafızları’na ait bir binaya saldırı düzenledi. (AFP)

İsrail tarafından Suriye’nin başkenti Şam’da gerçekleştirilen ve İran Devrim Muhafızları’nın ön saflarındaki liderleri ve Hizbullah’a mensup bazı isimleri ‘dakik füzelerle’ hedef alan suikast dalgası soru işaretlerine neden oldu. Hedeflenenlerin yerine dair bilgilerin sızdırılmasına ilişkin spekülasyonlara kapı açtı.

Şam’ın el-Mazzeh mahallesinde geçen ocak ayında gerçekleştirilen hava saldırısında, Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü istihbarat komutanı, Hac Sadık ve Omid Zadeh lakaplı Hüccetullah Amedvar ve takma adı Hac Golam olan yardımcısının yanı sıra diğer iki askeri danışman hedef alınmıştı. Reuters’ın haberine göre İran devlet televizyonu, o dönemde yerle bir edilen çok katlı binanın danışmanların ikametgahı olduğunu aktarmıştı.

Söz konusu operasyondan kısa bir süre önce, özellikle 25 Aralık’ta Şam kırsalındaki Seyyide Zeyneb bölgesinde benzer bir saldırı gerçekleşti. Saldırıda, İran’ın Suriye’deki vekil güçlerini koordine etmekten ve İran silahlarının Suriye üzerinden Lübnan’a nakledilmesinden sorumlu Kudüs Gücü’nün üst düzey askeri danışmanı Razi Musavi’nin ikamet ettiği bina hedef alınmış ve Musavi yaşamını yitirmişti.

El-Mazzeh bölgesi

Şam’ın batısındaki el-Mazzeh bölgesi, önde gelen Filistinli liderlerin karargahları ve konutlarının yanı sıra güvenlik ve askeri karargahlarını içeriyor. AFP’nin haberine göre burada çok sayıda büyükelçilik ve uluslararası kuruluş bir araya toplanmış durumda.

Jusoor Araştırma Merkezi’ndeki Suriyeli araştırmacı Vail Alvan’ın belirttiğine göre Seyyide Zeyneb bölgesi, İran’ın güvenliğinin ve Suriye’deki askeri nüfuzunun başkenti olarak görülüyor ve bu nedenle en önemli kale olarak sayılıyor.

Alvan, kasabadan Şam havaalanına kadar uzanan bölgede, İran’ın geniş ve özel güvenlik meydanları ile komuta ve eğitim kampları kurmayı başardığını belirtirken, İran’ın İsrail’i sık sık suikast operasyonlarıyla suçladığını söyledi. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, ocak ayında gerçekleştirilen operasyonun ardından İsrail’in Suriye’de Devrim Muhafızları Ordusu’nun beş üyesinin öldürülmesine yol açan saldırısının cevapsız kalmayacağını dile getirdi. Ayrıca “Suriye’deki danışmanlarımızı hedef alan İsrail saldırısı ABD’nin desteğiyle gerçekleştirildi” dedi.

Diğer yandan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Naser Kenani, “Siyonist oluşum, içine düştüğü bataklıkta ABD’yi bölgedeki direniş taraflarıyla doğrudan savaşa sokmak istiyor” şeklinde konuştu.

Bilgilerin sızdırılması

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), Suriye rejiminin güvenliğine bağlı askeri istihbaratın, geçen ocak ayında el-Mazzeh’deki binanın hedef alınmasını takip eden saatlerde, Batı Mazzeh Villaları bölgesinde geniş bir güvenlik kampanyası yürüttüğünü bildirdi.

SOHR Direktörü Rami Abdurrahman, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, tutuklanan güvenlik görevlilerinin hedef alınan yerin yakınında bulunan bir binbaşı, asistanı, bir astsubay ve bir sivilden oluşan bir güvenlik müfrezesine ait olduğunu söyledi. Ayrıca Şam’ın batısındaki Mazzeh Villaları bölgesinin, askeri personel, politikacılar ve büyükelçilikler de dahil olmak üzere üst düzey isimlerin konutları ve karargahlarının varlığı nedeniyle neredeyse tamamen güvenlik bölgesi olarak değerlendirildiğine dikkat çekti. Mahallede Devrim Muhafızları, İslami Cihad Hareketi ve Hizbullah liderleri de yaşıyor.

Aynı şekilde Reuters’ın üç kaynaktan aktardığına göre Devrim Muhafızları, Suriye rejimine Suriye güvenlik güçleri içinden bilgi sızıntısının son ölümcül saldırılarda rol oynadığı yönündeki endişelerini dile getirdi. Kaynaklar, Devrim Muhafızları’nın bir dizi İsrail saldırısı nedeniyle Suriye’de konuşlu üst düzey subayların sayısını azalttığını belirtirken, “Orada nüfuzunu sürdürmek için Tahran’la müttefik olan Şii gruplara daha fazla güvenecek” ifadelerini kullandı.

Diğer yandan İran merkezli ‘Jomhouri-e Eslami’ gazetesi, Rus ve Suriyeli tarafları İranlı yetkilileri hedef almaya yardımcı olacak bilgileri sızdırmakla suçladı. Irak Rawabet Araştırma ve Stratejik Çalışmalar Merkezi’ne göre İran’daki ılımlı köktendinci harekete bağlı gazete, Suriye’de İranlı liderlere yönelik suikastta Rusya’nın parmağı olabileceği ihtimalini gündeme getirdi. Ayrıca İsrail operasyonlarını ve hava saldırılarını başlatırken S-300 füze sisteminin neden etkisiz kaldığını sorguladı.

Merkeze göre İran’da bir başka görüş de Rusya’nın, Gazze’deki olayların patlak vermesinin ardından bölgedeki bölgesel manzaranın karmaşıklığı nedeniyle Tahran’dan uzak şekilde ‘Suriye arenasında kontrol sahibi olmak, Moskova’nın çıkarlarını gerçekleştirmek, İran’ın hedefleri hakkında doğru bilgiye ulaşmak ve hedeflerin sayısını ve toplanma alanlarını öğrenmek’ amacıyla İran güvenlik teşkilatlarının çalışmalarına sızdığına inanıyor.

Suriye rejimi yanlısı Al-Watan gazetesinin haberine göre İran’ın Şam Büyükelçisi Hüseyin Ekberi, İran Devrimi’nin 45’inci yıl dönümü dolayısıyla Şam’daki İran Büyükelçiliği’nde basın toplantısı düzenledi. Ekberi, yaptığı açıklamada rejimin güvenlik servislerinin istihbarat bilgilerini İsrail’e sızdırması nedeniyle İran’ın üst düzey subaylarını Suriye’den çektiğine dair basında çıkan haberleri yalanladı.

“Çok gelişen bilgi teknolojisine dayalı olarak, bilgiyi almak için insan unsuruna ihtiyaç kalmamıştır” diyen Ekberi, İran’ın Suriye rejim yetkilileri hakkında olumlu görüşe sahip olduğunu ve bu tür konuşmaları doğru olmadığı için tamamen reddettiğini dile getirdi. Hüseyin Ekberi açıklamasında ayrıca, “İran güçleri, yasal ve uluslararası düzenlemelere uygun olarak hükümetle tam koordinasyon halinde Suriye’de bulunuyor” ifadesini kullandı.

Suriye merkezli birkaç muhalif internet sitesinin belirttiğine göre İran büyükelçisi, İran güçlerinin Suriye rejiminin talep ettiği her yerde hazır bulunacağını söylerken, “Suriye’de eşit olarak varız ve asla geri çekilmeyeceğiz” dedi.

İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ise Suriye’de askeri danışmanlarının çalışmalarının devam edeceğini belirtti.

Gerçekleri incelemek

Lübnanlı gazeteci Jean Aziz, geçen cumartesi günü yayınlanan bir makalede diplomatlardan alıntı yaparak şunları söyledi:

“Birçok tehlikeli şey oluyor ve gelişiyor. Diplomatlar burada analize gerek olmadığını teyit etmekte hızlılar. Kaydedilen ve belgelenen gerçekleri incelemek yeterlidir. Suriye rejiminin M.H. isimli İranlı milis liderini ve 56 üyeyi tutuklaması bir sürprizdi.”

“Bu, bir karşılıklı casusluk savaşı mı yoksa sadece karşılıklı suçlamalar mı?” diye soran Lübnanlı gazeteci sözlerine şöyle devam etti:

“Gerçek ne olursa olsun bu haber, iki rejim ve aynı topraklara dayanan ordular arasında yaşanan derin olayların göstergesi olmaya devam ediyor. Bu, ‘İran’ın geri çekildiği alanlara ve Suriye ile Lübnan arasındaki sınır hattının tutulmasının önünü açan noktalara Dördüncü Tümen’den birliklerin konuşlandırılmasının yanı sıra geri çekilen güçlerin yerine Hizbullah unsurlarının getirilmesi’ yönündeki İran önerisinin Suriye tarafından reddedildiğine dair diplomatik bilgiler ışığında, İran’ın Suriye’deki bazı bölgelerden kısmen çekilmesiyle aynı zamana denk geliyor. Tüm bunlar, İran’ın Suriye büyükelçisinin bu sözlerini, bir gerçeğin tepkisi veya yalanlanması, kibir veya inkâr olarak, hatta daha da kötüleşebilecek veya kamuoyuna yansıyacak bir sorunun habercisi olarak açıklamaktadır.

 Aziz ayrıca, ülkesindeki rejimin Suriye’deki varlığıyla ilgili olarak “Burada varlığımız güçlü ve asla geri çekilmeyeceğiz” dedi.

SOHR, 6 Şubat’ta rejime bağlı askeri istihbaratın, İran milislerinden M.H. isimli bir lider ve onun yaklaşık 56 üyesinin yanı sıra İran milislerine bağlı 37 yerel militanın tutukladığını bildirdi.

SOHR kaynaklarına göre ABD’nin Deyrizor ve kırsalındaki İran milis mevzilerini hedef alan hava saldırıları ortasında uluslararası koalisyona bilgi ve koordinat sağlamak suçlamasıyla Deyrizor kentinde M.H’ye ait bir çiftlik ve otomobillerin yanı sıra E.F’ye ait otomobillere de el konuldu. Ancak bu gelişme ilk kez yaşanmadı. Öyle ki medya organlarının SOHR’dan alıntı yaptıkları haberlerine göre Eylül 2022’de de rejim istihbaratı, İran Devrim Muhafızları ve Hizbullah’a bağlı milislerin 34 üyesini, uluslararası koalisyon ve dış taraflarla işbirliği yaptıkları suçlamasıyla Deyrizor’un çeşitli bölgelerinde tutukladı.

Yaklaşık aynı dönemde Hizbullah, kendi saflarında yer alan Suriye uyruklu 17 kişinin uluslararası koalisyon ile iş birliği yapmak suçlamasıyla tutuklanmasıyla sonuçlanan bir kampanya yürütmüştü.

İstihbarat nüfuzu

Diğer yandan uluslararası ilişkiler araştırmacısı Muhammed Abadi, Devrim Muhafızları subaylarının Suriye’den çekilmesinin çeşitli nedenlerden dolayı taktiksel bir adım olduğunu belirtti. Abadi açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

“Bunların başında, İran’ın Musavi ve Omid Zadeh’ye yönelik acı verici saldırının ardından liderlerinin kaybını telafi edemeyecek ve hedef alırsa durumun kötüleşeceği korkusuyla yanıt veremeyecek olması geliyor. İran’ı böyle bir adım atmaya iten sebepler, Suriye, Irak veya İran coğrafyası dışında İran’ın yoğunlaştığı herhangi bir bölgede subaylarının hedef alınması durumunda karşılık veremeyeceğinin farkında olmasıydı. Bu, Ürdün’de üç ABD askerinin öldürülmesine yönelik mevcut tepkinin sınırlarıyla ilgilidir. Dolayısıyla Suriye’de subaylarının ya da komutanlarının öldürülmesi ve yanıt verememesinden dolayı utanç duymamak için onları şimdi geri çekmeyi tercih ediyor.”

Uluslararası ilişkiler araştırmacısı sözlerine şöyle devam etti:

“Mesele, Kudüs Gücü istihbarat yetkilisi Hac Sadık lakaplı Yusuf Omid Zadeh ve yardımcısının liderliğindeki danışmanlar hücresinin geçen ocak ayında gerçekleşen son saldırıda öldürülmesiyle ilgili. Öyle ki İran medyası, Suriye istihbaratına sızıldığına inanarak, Suriye güvenlik servislerini ve güçlerini, İran güçlerinin Suriye’deki konumlarını, hatta liderlerin ikametgahları veya çalışma alanları olsun, bulundukları yerleri Mossad’a sızdırmakla suçladı. Bu nedenle İran, İranlı askeri danışmanlar hakkındaki bilgilerin sızdırılmasının arkasında istihbarat ve güvenlik servislerinin olduğuna kesinlikle inanıyor. İster ABD’nin askerlerin öldürülmesine tepkisi açısından ister İran ile İsrail arasında yaşanan gri savaş açısından olsun, Suriye’deki varlıklarının büyük bir tehlike oluşturduğunun farkında. Konu taktiksel. Strateji açısından İran, hâlâ Beşşar Esed’e milyarlarca dolar gibi çok yüksek bedeller ödendiğine ve İran askeri varlığını Suriye topraklarında sağlamlaştırmak için yüzlerce asker ve liderin feda edildiğine inanıyor. Dolayısıyla Tahran bunu hiçbir şekilde göz ardı etmeyecektir.”

Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü’nde (SWP) misafir araştırmacı olan İranlı güvenlik araştırmacısı Reza Azizi de İran’ın Suriye’ye doğrudan müdahalesinin son yıllarda ‘liderler ve üst düzey yetkililer düzeyinde’ sınırlı olduğuna dikkat çekti. “Güçlerin koordinasyonu sorumluluğunu üstlendiler” dedi. Diğer taraftan nüfuz esas olarak İranlı olmayan vekillere ve onlarla müttefik olan milislere dayanıyordu. Öyle ki 2020’den bu yana Hizbullah’ın rolü önemli ölçüde arttı ve neredeyse Devrim Muhafızları’nın rolüne eşit hale geldi.

Azizi konuya dair şu değerlendirmede bulundu:

“Muhtemelen Tahran, liderlerin nerede olduklarına ilişkin sızıntının kaynağı belirleninceye kadar liderleri İsrail’in ulaşamayacağı bir yerde tutma niyetindedir.”

Al-Mayadeen kanalı da Devrim Muhafızları milislerinin varlığının azaldığı yönündeki haberleri yalanladı. Kanal, güvenilir kaynaklardan alıntı yaptığı haberinde İran Devrim Muhafızları’nın Suriye’deki danışmanlarının konuşlandırılmasını azalttığına dair dolaşan söylentilerin doğru olmadığı belirtti. Ayrıca “İranlı danışmanlardan ailelerini yanlarına almadan Suriye’ye gitmeleri istendi” dedi.

Suriye pragmatizmi

Emekli General ve ulusal güvenlik ve savunma uzmanı Yarub Saher, Suriye rejiminin İsrail’e bilgi sızdırdığı iddialarını yalanladığı açıklamasında şu ifadeleri kulandı:

“Suriye varlığının kalıcılığını, istikrarını ve yaşamının devamını sağlamak amacıyla Suriye’de ulusal güvenliğin ve yüksek çıkarların temellerinin, tüm ülke ve çevresindeki bölgeye yönelik ulusal kaygılara ve genel politikalara dayanmadığının, daha ziyade iktidardaki rejimin hayatta kalmasına ve istikrarına hizmet etmeye dayandığının bilincinde olmalıyız. Bu bekaya hizmet edecek her şeye başvuruluyor ve ülkenin tüm ulusal güvenlik hedefleri bir kenara atılıyor. Tek bir hedef var, o da ülke düşse bile rejimin düşmesini engellemektir. Bunun için de rejimin pragmatizmi ve çıkarları en çirkin biçimleriyle takip ediliyor. Suriye’nin pozisyonlarını ve yansımalarını, ittifakların doğasının dışında olduğunu görüyoruz. Mesela rejimin İsrail düşmanlığı göstermesi ve masa altında tüm detaylarıyla anlaşmalar yapması bunun en güzel kanıtıdır. 1974’te savaş sonrasında İsrail- Kissinger- Esed anlaşması yapılmıştır. Bu, Suriye rejiminin korunması şartıyla İsrail ile cephenin 50 yıl sükunetini sağladı. Suriye rejimi, hayatta kalma içgüdüsüyle dikkatini başka yöne çekerek kendisine hizmet edecek olanı örmeye başladı ve pragmatizmini İran’dan masa altında İsrail’e ve ABD’ye çevirdi. İsrail ve ABD’nin İranlı liderleri, danışmanları, subayları, Hizbullahçıları (Hizbullah’ın takipçileri) ve etkili liderlik hedeflerini avlaması, Suriye, İsrail ve ABD uyumunun sadece ikinci dereceden kanıtıdır. Bunların tamamı, bu rejimi mümkün olduğu kadar hayatta tutmak adınadır.”

*Bu haber Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrildi.



Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
TT

Kürt heyeti başkanı Şarku’l Avsat'a konuştu: Şam’daki toplantıda parlamentoya katılım sağlamayı teklif ettik… Ayrıca anayasal bildirgeye yönelik çekincemizi gündeme getirdik

Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)
Şam’a giden Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetinin baş müzakerecisi Fevze Yusuf (Şarku’l Avsat)

Suriye'nin başkenti Şam'da bu ayın başında uzun zamandır beklenen ve tarihi olarak nitelenen bir toplantı yapıldı. Bu toplantı, Suriye hükümetinden yetkililer ile Fevze Yusuf başkanlığındaki Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi heyetini bir araya getirdi. Toplantıda, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi arasında, Amerikan himayesinde imzalanan anlaşmanın uygulanması için alt komitelerin oluşturulması ve ihtilaflı meselelerin çözümüne yönelik müzakereler için ortak bir zemin bulunması konuları ele alındı.

Fevze Yusuf Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, görüşmelerin olumlu geçtiğini ve DEAŞ’la Mücadele Uluslararası Koalisyonu (DMUK), ABD ve bölgesel güçlerin bilgisi ve desteğiyle yapıldığını belirtti. Ayrıca Kurban Bayramı tatilinden sonra alt komitelerin kurulmasına karar verildiğini ifade etti.

Yusuf, “Her iki taraf arasında, merkezi komite denetiminde tüm alanlarda uzmanlaşmış komitelerin oluşturulması konusunda bir uzlaşı sağlandı. Zira birçok konu ve dosya, her iki tarafın uzmanlarına ihtiyaç duyuyor. Böylece Özerk Yönetim’in Suriye devlet yapılarıyla bütünleştirilmesi için ortak bir vizyona ulaşmak hedefleniyor” ifadelerini kullandı.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG) lideri Mazlum Abdi, geçtiğimiz mart ayında Şam’da hükümet ile SDG arasında yapılan anlaşmayı imzalarken (Arşiv – SANA)

Birleşmeye dair farklı yaklaşımlar

Geçtiğimiz mart ayında Şara ile Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşma, kuzeydoğu Suriye’deki tüm sivil ve askerî kurumların yeni devlet yapısına dâhil edilmesini öngörüyor. Bu kurumlar arasında sınır kapıları, havaalanları, petrol ve gaz sahaları da yer alıyor. Anlaşma kapsamında kurulması planlanan komitelerden biri, Özerk Yönetim’deki kurumların ve bu kurumlarda çalışan personelin devletin resmî kurum ve dairelerine nasıl entegre edileceğini ele alacak ‘idari komite’ olacak. Bir diğer komite, öğrencilerin, okulların ve eğitim kurumlarının Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlanması ile diplomalarının ve eğitim kademelerinin tanınmasını sağlayacak. Ayrıca güvenlik ve askerî güçlerle ilgili bir komite de oluşturulacak ve bu komite, söz konusu güçlerin Savunma ve İçişleri Bakanlığı yapısına nasıl entegre edileceğini belirleyecek. İhtiyaca göre daha sonra başka komiteler de kurulacak.

Özerk Yönetim bölgeleri, Suriye’nin kuzeydoğusunda yer alan dört vilayete dağılmış durumda: Halep’in doğu kırsalı, Deyrizor’un kuzey ve doğu kırsalı, Rakka şehir merkezi ve Tabka. Bunlara ilave olarak Haseke vilayeti ve Kamışlı şehri. Bu bölgeler, yedi sivil yerel meclis tarafından yönetiliyor.

Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)Suriye hükümetinden resmî bir heyet ile Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'ni bir araya getiren tarihi toplantıdan (sosyal medyada paylaşıldı)

Söz konusu kurumların ve çalışanlarının geleceği hakkında konuşan Fevze Yusuf, bu yapıların birleşme süreci boyunca geçiş dönemini yöneteceğini açıkladı. Yusuf, “Anlaşılan o ki, bizim birleşme ve bütünleşme anlayışımız Şam’ın bakış açısından farklılık gösteriyor. Hükümet, birleşme meselesini Özerk Yönetim’in lağvedilmesi ve askerî güçlerinin tasfiyesi olarak anlıyor. Oysa biz, bütünleşmeyi mevcut kurumlarımızın bu aşamayı yönetmeye devam etmesi ve ileride devletin bir parçası hâline gelmesi olarak görüyoruz” şeklinde konuştu.

Yerel yönetimlerin, onları yöneten halkın bir parçası olan kişiler aracılığıyla yürütülen bir yönetişim sistemi olduğunu vurgulayan Yusuf, bu kişilerin bölgenin sorunlarını çok iyi bildiklerini belirtti. Yusuf, “Başka bir ifadeyle, bu yönetimlerin gelişme ve Şam’la anayasal düzenlemelere dayalı olarak koordinasyon kurma hakkını korumak ve varlıklarını hukuken ve meşru biçimde sürdürmelerini teminat altına almak istiyoruz” dedi.

Askerî ve güvenlik güçlerinin, Savunma Bakanlığı bünyesinde tek bir yapı olarak birleştirilmesi, ancak özgünlüklerinin ve coğrafi dağılımlarının korunması hakkında ise Yusuf şu yorumu yaptı: “SDG’yi diğer silahlı gruplarla sayı, nitelik, silah ve savaş tecrübesi bakımından karşılaştırmak mümkün değil. SDG güçleri, ABD öncülüğündeki DMUK güçleri tarafından eğitildi. Bu güçler, geleceğin Suriye ordusunun çekirdeğini oluşturacak. Çünkü bu güçler disiplinli, örgütlü ve yıllar boyunca bölgelerini ve Suriye sınırlarını koruma noktasında yeterliliklerini ispatladılar.”

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi bölgelerini gösteren bir trafik levhası (Şarku’l Avsat)

Yusuf, hükümet tarafının anlaşma maddelerini uygulama konusunda ciddiyet gösterdiğini ve askerî seçenekler ile güvenlikçi çözümleri dışladığını belirtti. Her iki taraf da Savunma Bakanlığı’na bağlı güçlerle SDG arasında askerî bir çatışma yaşanmamasının, uzlaşıların ve tüm Suriye topraklarında egemen ve güçlü bir devlet inşasının önünü açacak stratejik bir tercih olduğunu ve bu tercihin korunması gerektiğini vurguladı.

Zaman çizelgesine dair anlaşmazlık noktası

Ancak Şara ile Abdi arasında imzalanan anlaşma, yıl sonuna kadar uygulanması gereken bir takvim öngörüyor. Peki, bu takvim hakkında durum ne? Yusuf, birçok mesele ve dosyanın hâlâ karmaşık olduğunu ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulduğunu, örneğin, askerî ve güvenlik güçlerinin nasıl entegre edileceği meselesinin zamana yayıldığını kaydetti. Yusuf'a göre bu güçler, Suriye topraklarının üçte biri büyüklüğündeki bir alana dağılmış durumda. Hapishanelerin boşaltılması ve kampların tasfiye edilmesi meseleleri ise daha da uzun bir zamana ihtiyaç duyuyor.

Şarku'l Avsat'a konuşan Yusuf, Şara ile Abdi’nin anlaşmayı ilan etmesinin ardından Özerk Yönetim’in hükümet heyetiyle ilk toplantısını Haseke’de gerçekleştirdiğini, burada görüş alışverişinde bulunulduğunu aktardı. En acil çözüm gerektiren meselelerden birinin ortaokul ve lise diplomalarına ilişkin bitirme sınavları meselesi olduğunu ve hükümet heyetinin bunu çözmeye istekli olduğunu, ancak bugüne kadar, yani üç ay geçmesine rağmen, sınav sürecinin Özerk Yönetim bölgelerinde nasıl yürütüleceğine dair hiçbir resmî kararın çıkmadığını ve binlerce öğrencinin geleceğinin tehlikede olduğunu söyledi.

Yusuf ayrıca, Özerk Yönetim’in adem-i merkeziyet talebinin ayrılıkçılık ve bölünme anlamına geldiği yönündeki suçlamalara yanıt vererek, ‘Özerk Yönetim’in Şam’da bulunmasının ve Özerk Yönetim heyetinin orada yer almasının, Suriye devletine bağlılığın en büyük kanıtı ve delili olduğunu’ belirtti.

Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetim liderleri, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka kentinde yer alan yönetim binası önünde düzenlenen basın açıklaması sırasında (Şarku’l Avsat)

Yusuf, “Biz Suriye’nin bir parçasıyız ve bu bizim için ilkesel bir duruş. Adem-i merkeziyetçilik birlikle çelişmez. Hepimiz Suriyeliyiz. Ancak her bölgenin kendine has etnik ve dini çeşitliliğe dayalı özellikleri var” dedi. Yusuf, bu farklılıkların göz önünde bulundurulması gerektiğini, birçok gelişmiş ülkede adem-i merkeziyetçi sistemlerin uygulandığını ve bu ülkelerin güçlü devletler olduğunu söyledi. Adem-i merkeziyetçilik kavramının, sanki bölünme ve ayrılık anlamına geliyormuş gibi çarpıtıldığını ifade etti.

Askerî ve idarî dosyaların yanı sıra bu komiteler, ekonomik meseleleri ve petrol ile enerji sahalarının devrini de ele alacak. SDG, ülkenin petrol zenginliğinin yaklaşık yüzde 85’ini, ayrıca doğal gaz sahalarının ve üretiminin yüzde 45’ini kontrol ediyor. Bu sahalar arasında doğu Suriye’de Deyrizor kırsalında yer alan el-Ömer ve et-Tank sahaları da bulunuyor.

Yusuf, hükümet tarafıyla, hazırlanmakta olan Suriye parlamentosunun yapısına katılımları konusunu görüştüklerini açıkladı. Görüşmelerin, Kurban Bayramı tatilinden sonra başlamasının muhtemel olduğunu belirten Yusuf, Özerk Yönetim heyetinin anayasal bildiri konusundaki çekincelerini hükümet tarafına ilettiğini söyledi.

Yusuf, “Adem-i merkeziyetçilik, parlamentoya katılım ve anayasal bildiri meselelerine bazı satırlarda değindik. Ancak bu toplantı türünün ilkiydi. Bu nedenle genel çerçeveyi ele aldık. Bu oturum bir hazırlık niteliğindeydi. Sonraki toplantılarda daha derin tartışmalara gireceğiz” ifadelerini kullandı.

 Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)Özerk Yönetim ve askeri güçlerinin kontrolü altındaki başlıca kentlerden biri olan Kamışlı'nın girişi (Şarku’l Avsat)

Fevze Yusuf, Özerk Yönetim’in, sunulan anayasal bildiri taslağından memnun olmadığını ve bu konuda itirazları olduğunu söyledi. Zira Özerk Yönetim bu bildirinin, merkeziyetçi bir yönetimi dayattığını düşünüyor. Onlara göre anayasa, yetki ve sorumlulukların adil biçimde paylaşılmasını sağlamalı, farklı siyasi görüşlerin özgürce ifade edilmesine izin vermeli, Suriye’deki tüm etnik ve dini toplulukların haklarını tanımalı ve demokratik, adem-i merkeziyetçi bir yönetim sistemini benimsemeli.

Yusuf sözlerini şöyle tamamladı: “Biz diyaloğa hazırız. Hükümet tarafının müzakerelerin yeniden başlatılması için yeni bir tarih belirlemesini ve komitelerin çalışmalara başlamasını bekliyoruz.”