Hamas, ateşkesi görüşmek üzere Kahire'de

Sisi, Gazze'de devam eden gerilimin bölge için oluşturduğu tehlike konusunda uyardı

İsmail Heniyye (AFP)
İsmail Heniyye (AFP)
TT

Hamas, ateşkesi görüşmek üzere Kahire'de

İsmail Heniyye (AFP)
İsmail Heniyye (AFP)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Gazze'de gerilimin devam etmesinin oluşturduğu tehlike ve bunun bölgenin istikrarı üzerindeki yansımaları konusunda uyardı. Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde ateşkes üzerinde anlaşmaya varılması ve İsrail ile Hamas arasındaki esir takası anlaşmasının tamamlanması amacıyla arabuluculuk çabaları ise sürüyor.

Hamas heyeti, Mısırlı yetkililerle görüşmek üzere salı günü Kahire'ye geldi. Hamas, bir basın açıklamasında, heyet başkanlığını Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin üstlendiğini söyledi. Açıklamada, “Gazze'ye yönelik savaş ve saldırıyı durdurmak, vatandaşlara yardım sağlamak ve Filistinlilerin hedeflerine ulaşmak için gösterilen çabalar ışığında, Kahire'de Mısırlı yetkililerle siyasi ve sahadaki durum hakkında görüşmelerde bulunacak” ifadeleri yer aldı.

Geçtiğimiz salı günü Kahire, ateşkes teklifinin görüşülmesi yönünde Katar Başbakanı'nın yanı sıra Mısır, İsrail ve ABD istihbarat şeflerinin de yer aldığı dörtlü bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Bu teklif, Paris'te yapılan benzer bir toplantıda netleşmişti, ancak Kahire’deki toplantı anlaşma olmadan sona erdi.

Mısır, ABD ve Katar'dan arabulucular, Ramazan ayı gelmeden önce ateşkes ve takas anlaşmasına varmak istiyor. Ancak gözlemciler, İsrail ile Hamas arasındaki anlaşmazlıklar göz önüne alındığında, şuan herhangi bir anlaşma ihtimalinin bulunmadığına inanıyor.

Brett McGurk (X)
Brett McGurk (X)

Reuters’ın haberine göre, ABD Başkanı Joe Biden'ın yönetiminden üst düzey bir yetkili, dün yaptığı açıklamada, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk'un, Hamas tarafından tutulan esirlerin serbest bırakılması konusunda görüşmelerde bulunmak üzere bu hafta bölgeye gelmesinin beklendiğini bildirdi. McGurk'un bugün Mısır'ı, yarın ise İsrail’i ziyaret etmesi planlanıyor.

Diğer yandan Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Ahmed Fehmi’nin aktardığına göre, Cumhurbaşkanı Sisi, Gazze'de gerilimin devam etmesi tehlikesi ve bunun bölgenin istikrarı üzerindeki yansımaları konusunda uyardı. Dün Kahire'de Irak Ulusal Hikmet Akımı Başkanı Ammar el-Hekim ile gerçekleştirdiği görüşmede, Uluslararası toplumun sivilleri koruma ve ateşkes sağlama konusundaki sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini vurguladı. Filistin meselesine kapsamlı ve adil bir çözümün gerekli olduğunu da ekledi.

Gergin bölgesel durum ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı konuşan Sisi ve Hekim, Mısır'ın ateşkes sağlama ve Gazze’deki insani acıyı hafifletmeye yetecek miktarda insani yardım sağlama yönündeki yoğun çabaları ele aldı. Hekim, Arap bölgesinin güvenliği ve istikrarının korunmasında Mısır'ın rolünün önemini vurguladı.

Refah Sınır Kapısı'nın Gazze tarafından görüntüsü (DPA)
Refah Sınır Kapısı'nın Gazze tarafından görüntüsü (DPA)

Pazartesi akşamı telefon görüşmesi gerçekleştiren Belçika Başbakanı Alexander De Croo ve Mısır Cumhurbaşkanı, bölgesel durumu, bilhassa Gazze Şeridi'ndeki durumu ele aldı. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü’nün resmi düzeyde aktardığına göre, Belçika Başbakanı, ülkesinin Mısır’ın vizyonuna katıldığını, özellikle iki devletli çözümün etkinleştirilmesi ve bağımsız bir Filistin devleti kurulmasının yolları konusunda Mısır’ın üstlendiği tüm çabaları desteklemeye hazır olduğunu doğruladı. Belçika Başbakanı, çatışmanın kapsamının artmasını önlemek ve bölgede istikrarı yeniden sağlamak için ülkesinin Mısır ile koordinasyon ve istişareleri sürdürme arzusunu vurguladı.

Görüşme sırasında Mısır Cumhurbaşkanı ise Mısır’ın ateşkes sağlanması, esir takası ve Gazze halkına sürdürülebilir ve acil insani yardım sağlanması yönündeki çabalarından bahsetti. Ayrıca Belçika'nın sükuneti destekleyen ve gerilimin devam etmesini reddeden tutumunu takdir ettiğini vurguladı.

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, dün Kotdivuar Cumhuriyeti (Fildişi Sahili) Ulusal Meclis Başkanı Adama Bictogo ile gerçekleştirdiği görüşmede, Mısır’ın Filistinlilere her türlü yardımı sağlama rolünü sürdürdüğünü, bu savaşı durdurmak için iki taraf arasında arabuluculuk rolünü üstlendiğini vurguladı. Mısır hükümeti tarafından yapılan resmi açıklamaya göre, Bictogo, Gazze Şeridi'nde derhal ateşkes sağlanması ve güvenli insani koridorların açılması çağrısında bulundu.

Gazze Şeridi'ndeki Hamas lideri Yahya Sinvar, 2022 (DPA)
Gazze Şeridi'ndeki Hamas lideri Yahya Sinvar, 2022 (DPA)

İsrail merkezli Haaretz gazetesinin dün yayınlanan haberine göre, İsrailli bir ordu yetkilisi, Gazze'deki Hamas lideri Yahya Sinvar'ın tüneller yoluyla Gazze Şeridi'nden Mısır'a gittiği yönündeki iddiaları yalanladı. Ordunun, Sinvar'ın Gazze Şeridi'nden ayrılışına ilişkin herhangi bir bilgisinin bulunmadığını vurguladı.



Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
TT

Trump'ın elçisi: Irak kritik bir dönüm noktasında ve silahlı gruplar var olduğu sürece başarılı olamaz

ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)
ABD'nin Irak Büyükelçisi Mark Savaya (Irak medyası)

ABD Başkanı'nın Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya dün yaptığı açıklamada, Irak'ın kritik bir dönemeçte olduğunu ve silahlı grupların devletle rekabet edip devletin rolünü baltaladığı bir ortamda hiçbir ulusun başarılı olamayacağını söyledi.

Savaya, Irak'taki bölünmüşlüğün ülkenin uluslararası konumunu zayıflattığını, ekonomisini boğduğunu ve ulusal çıkarlarını koruma yeteneğini sınırladığını belirterek, hükümetin ülkeyi bölgesel çatışmalardan uzak tutan ve ulusal önceliklere odaklanan bir yaklaşım izlediğinde, istikrarın mümkün olduğunu kanıtladığını ifade etti.

Irak'ta istikrarın sağlanmasının sorumlu liderlik ve devleti ve kurumlarını güçlendirmeye yönelik kararlı bir yaklaşım gerektirdiğini vurgulayan yetkili, siyasi ve dini liderlerin kararlarının, Irak'ın egemenlik ve güç yolunda ilerleyip ilerlemeyeceğini veya parçalanma ve gerilemeye doğru kayıp kaymayacağını belirleyeceğini belirtti.

Trump'ın liderliğinde Amerika Birleşik Devletleri'nin bu kritik dönemde Irak'ı desteklemeye tamamen hazır olduğunu teyit etti.


Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
TT

Yoksulluk içinde boğulan Gazze, iki aylık kırılgan ateşkesi sona erdirdi

Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)
Filistinli bir anne, dün Han Yunus'taki Nasır Hastanesi'nde soğuktan ölen kız bebeğinin yasını tutuyor (Reuters)

Gazze Şeridi, İsrail ve Hamas arasında geçen ekim ayında başlayan kırılgan ateşkes anlaşmasının üçüncü ayına dün girdi. Kuşatma altındaki halk, İsrail'in ihlalleri ve ciddi yardım eksikliğiyle birlikte iki ay geçirdi.

Gazze Şeridi'ni kasıp kavuran şiddetli hava koşulları ve yoğun yağışlar, halihazırda bir bebeğin soğuktan ölmesiyle sonuçlanan zorlu koşulları gidermek için gerekli malzemelerin ulaştırılmasının aciliyetini bir kez daha vurguladı. Birleşmiş Milletler Filistinli Mülteciler Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA), yağışların neden olduğu artan acıların "tıbbi ve yeterli barınma malzemeleri de dahil olmak üzere insani yardımın kesintisiz akışı yoluyla önlenebileceğini" belirtti.

Bu arada, İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir dün, Hamas'ın askeri kanadına adını veren, İsrail sınırları içinde bulunan tarihi lider İzzeddin el-Kassam'ın türbesini kaldırma sözü verdi. Ben-Gvir, güvenlik güçleri ve bir vinç eşliğinde, Suriye doğumlu el-Kassam'ın türbesinin yanına kurulan dua çadırını sökerken çekilmiş bir video yayınladı. Hamas, güvenlik bakanının eylemlerinin "kutsallığa karşı eşi benzeri görülmemiş bir ihlal ve kutsal yerlere saygısızlık" olduğunu ifade etti.


Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

TT

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

Ateşkesin zorlu eşiği: Silahsızlanma maddesi ABD–İsrail–Hamas üçgenini kilitliyor

İsrail, ABD Başkanı Donald Trump’ın ekimde ilk aşaması uygulamaya giren Gazze ateşkes planı kapsamında Hamas’ın tamamen silahsızlandırılması şartında ısrarını sürdürüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilerle Tel Aviv, Hamas’ın uzun süreli bir ateşkes karşılığında silahların “dondurulması” yönündeki önerisini reddetti.

Fransız Haber Ajansı AFP bugün (Perşembe) konuşan bir İsrailli yetkili, “20 maddelik plan çerçevesinde Hamas’ın geleceği yok; örgüt silahsızlandırılacak” dedi. Aynı yetkili, “Gazze tamamen silahtan arındırılmış olacak” ifadelerini kullandı.

Bu açıklamalar, Hamas’ın yurtdışı siyasi büro şefi Halid Meşal’in Al Jazeera’da yayımlanan röportajında, “Direnişin tamamen silahsızlanması kabul edilemez. Silahların dondurulması veya muhafaza edilmesi gibi seçenekler tartışılıyor” sözlerinin ardından geldi.

y
Hamas lideri Halid Meşal (X)

İsrail Ordu Radyosu da Tel Aviv’in “Gazze’nin tamamen silahsızlandırılması” talebini yinelerken, ABD ile konuya dair “sürekli koordinasyon” yürütüldüğünü aktardı.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşması, Hamas ve diğer silahlı grupların silahsızlandırılmasını öngörüyor.

ABD yönetimi son günlerde daha esnek bir yaklaşım sergiliyor

Hamas’ın üst düzey bir kaynağı, Şarku’l Avsat’a konuşarak Trump yönetiminin silahsızlanma vurgusunu sürdürmekle birlikte, son dönemde arabulucular ile hareket arasında dolaşan bazı önerilere “daha açık” bir tutum sergilediğini belirtti.

Aynı kaynak, “Hareketin sunduğu ve arabulucuların geliştirdiği çeşitli fikirler var. Hâlâ farklı taraflarca iletilen yeni formüller tartışılıyor; amaç ikinci aşamaya geçişi hızlandırmak” dedi.

Bu beklenti, ABD’nin son açıklamalarıyla çelişiyor. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Mike Waltz, İsrail Cumhurbaşkanı İsaac Herzog’la görüşmesinde, Washington’un “Hamas’ın kendini yeniden inşa etmesine asla izin vermeyeceğini” söyledi.

f
ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Mike Waltz (AFP)

Hamas kaynakları, temasların sürdüğünü ve sürece dair “her zamankinden daha ciddi bir irade” oluştuğunu ifade ediyor. Hareket, silahların korunması, depolanarak “dondurulması” veya bir Arap ya da İslam ülkesinin gözetimine devredilmesi gibi formüllerin değerlendirilebileceğini düşünüyor.

Hamas içerisinden bir başka kaynak, arabulucuların “silahsızlandırma, uluslararası güç konuşlandırılması ve Gazze’nin yönetimi gibi konularda ABD ile geniş bir anlayış zemini yaratabileceğini” belirtti.

Meşal, “silahtan arındırma değil dondurma” önerisini anlatırken, “İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarının tekrarlanmayacağına dair sağlam garantiler sağlayacak bir çerçeve oluşturmak istiyoruz” dedi.

“Filistin yönetiminin rolü”

İsrail, Hamas’ın elindeki son İsrailli rehinenin naaşı teslim edildikten sonra planın ikinci aşamasına geçilmesinde ısrar ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçişin “yakın” olduğunu belirtti ancak “Gazze’nin silahsızlandırılması gibi zorlu dosyalar bulunduğunu” ifade etti.

sdfrg
Filistin Ulusal Güvenlik Kuvvetleri'ndeki Özel Harekat Birimi 101 (Ulusal Güvenlik web sitesi)

Tartışmalar sürerken, Filistin yönetimi ise Gazze’de tam yetki devrinde ısrar ediyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, son günlerde Arap, İslam ve Avrupa liderleriyle temaslarında yönetimin Gazze’de sorumluluk üstlenmeye hazır olduğunu vurguladı.

Hamas, bu pozisyona kamuoyu önünde yanıt vermese de, hareketin üst düzey bir kaynağı Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, “Filistin yönetiminin Gazze’de sorumluluk üstlenmesine karşı değiliz; ancak bunun ulusal bir uzlaşı programına dayanması gerekir” dedi.

Kaynak, “İsrail’in Gazze’de Filistin yönetiminin herhangi bir rolünü reddettiğini ve bu engelin aşılması için uluslararası baskıların devrede olduğunu” belirtti.