Hamas, ateşkesi görüşmek üzere Kahire'de

Sisi, Gazze'de devam eden gerilimin bölge için oluşturduğu tehlike konusunda uyardı

İsmail Heniyye (AFP)
İsmail Heniyye (AFP)
TT

Hamas, ateşkesi görüşmek üzere Kahire'de

İsmail Heniyye (AFP)
İsmail Heniyye (AFP)

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Gazze'de gerilimin devam etmesinin oluşturduğu tehlike ve bunun bölgenin istikrarı üzerindeki yansımaları konusunda uyardı. Mısır'ın, Gazze Şeridi'nde ateşkes üzerinde anlaşmaya varılması ve İsrail ile Hamas arasındaki esir takası anlaşmasının tamamlanması amacıyla arabuluculuk çabaları ise sürüyor.

Hamas heyeti, Mısırlı yetkililerle görüşmek üzere salı günü Kahire'ye geldi. Hamas, bir basın açıklamasında, heyet başkanlığını Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin üstlendiğini söyledi. Açıklamada, “Gazze'ye yönelik savaş ve saldırıyı durdurmak, vatandaşlara yardım sağlamak ve Filistinlilerin hedeflerine ulaşmak için gösterilen çabalar ışığında, Kahire'de Mısırlı yetkililerle siyasi ve sahadaki durum hakkında görüşmelerde bulunacak” ifadeleri yer aldı.

Geçtiğimiz salı günü Kahire, ateşkes teklifinin görüşülmesi yönünde Katar Başbakanı'nın yanı sıra Mısır, İsrail ve ABD istihbarat şeflerinin de yer aldığı dörtlü bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Bu teklif, Paris'te yapılan benzer bir toplantıda netleşmişti, ancak Kahire’deki toplantı anlaşma olmadan sona erdi.

Mısır, ABD ve Katar'dan arabulucular, Ramazan ayı gelmeden önce ateşkes ve takas anlaşmasına varmak istiyor. Ancak gözlemciler, İsrail ile Hamas arasındaki anlaşmazlıklar göz önüne alındığında, şuan herhangi bir anlaşma ihtimalinin bulunmadığına inanıyor.

Brett McGurk (X)
Brett McGurk (X)

Reuters’ın haberine göre, ABD Başkanı Joe Biden'ın yönetiminden üst düzey bir yetkili, dün yaptığı açıklamada, ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Brett McGurk'un, Hamas tarafından tutulan esirlerin serbest bırakılması konusunda görüşmelerde bulunmak üzere bu hafta bölgeye gelmesinin beklendiğini bildirdi. McGurk'un bugün Mısır'ı, yarın ise İsrail’i ziyaret etmesi planlanıyor.

Diğer yandan Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Ahmed Fehmi’nin aktardığına göre, Cumhurbaşkanı Sisi, Gazze'de gerilimin devam etmesi tehlikesi ve bunun bölgenin istikrarı üzerindeki yansımaları konusunda uyardı. Dün Kahire'de Irak Ulusal Hikmet Akımı Başkanı Ammar el-Hekim ile gerçekleştirdiği görüşmede, Uluslararası toplumun sivilleri koruma ve ateşkes sağlama konusundaki sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini vurguladı. Filistin meselesine kapsamlı ve adil bir çözümün gerekli olduğunu da ekledi.

Gergin bölgesel durum ve Gazze Şeridi'ndeki savaşı konuşan Sisi ve Hekim, Mısır'ın ateşkes sağlama ve Gazze’deki insani acıyı hafifletmeye yetecek miktarda insani yardım sağlama yönündeki yoğun çabaları ele aldı. Hekim, Arap bölgesinin güvenliği ve istikrarının korunmasında Mısır'ın rolünün önemini vurguladı.

Refah Sınır Kapısı'nın Gazze tarafından görüntüsü (DPA)
Refah Sınır Kapısı'nın Gazze tarafından görüntüsü (DPA)

Pazartesi akşamı telefon görüşmesi gerçekleştiren Belçika Başbakanı Alexander De Croo ve Mısır Cumhurbaşkanı, bölgesel durumu, bilhassa Gazze Şeridi'ndeki durumu ele aldı. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü’nün resmi düzeyde aktardığına göre, Belçika Başbakanı, ülkesinin Mısır’ın vizyonuna katıldığını, özellikle iki devletli çözümün etkinleştirilmesi ve bağımsız bir Filistin devleti kurulmasının yolları konusunda Mısır’ın üstlendiği tüm çabaları desteklemeye hazır olduğunu doğruladı. Belçika Başbakanı, çatışmanın kapsamının artmasını önlemek ve bölgede istikrarı yeniden sağlamak için ülkesinin Mısır ile koordinasyon ve istişareleri sürdürme arzusunu vurguladı.

Görüşme sırasında Mısır Cumhurbaşkanı ise Mısır’ın ateşkes sağlanması, esir takası ve Gazze halkına sürdürülebilir ve acil insani yardım sağlanması yönündeki çabalarından bahsetti. Ayrıca Belçika'nın sükuneti destekleyen ve gerilimin devam etmesini reddeden tutumunu takdir ettiğini vurguladı.

Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, dün Kotdivuar Cumhuriyeti (Fildişi Sahili) Ulusal Meclis Başkanı Adama Bictogo ile gerçekleştirdiği görüşmede, Mısır’ın Filistinlilere her türlü yardımı sağlama rolünü sürdürdüğünü, bu savaşı durdurmak için iki taraf arasında arabuluculuk rolünü üstlendiğini vurguladı. Mısır hükümeti tarafından yapılan resmi açıklamaya göre, Bictogo, Gazze Şeridi'nde derhal ateşkes sağlanması ve güvenli insani koridorların açılması çağrısında bulundu.

Gazze Şeridi'ndeki Hamas lideri Yahya Sinvar, 2022 (DPA)
Gazze Şeridi'ndeki Hamas lideri Yahya Sinvar, 2022 (DPA)

İsrail merkezli Haaretz gazetesinin dün yayınlanan haberine göre, İsrailli bir ordu yetkilisi, Gazze'deki Hamas lideri Yahya Sinvar'ın tüneller yoluyla Gazze Şeridi'nden Mısır'a gittiği yönündeki iddiaları yalanladı. Ordunun, Sinvar'ın Gazze Şeridi'nden ayrılışına ilişkin herhangi bir bilgisinin bulunmadığını vurguladı.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.