عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İsrail Han Yunus’tan sonra tekrar Kuzey Gazze’yi vuruyor

Han Yunus'ta saldırılarına devam eden İsrail, Gazze'nin kuzeyindeki saldırılarını tekrar arttırdı

İsrail'in güneyindeki bir alandan çekilen bu fotoğraf, bir İsrail tankının sınırı geçerek Gazze'nin kuzeyine girdiğini gösteriyor (AFP)
İsrail'in güneyindeki bir alandan çekilen bu fotoğraf, bir İsrail tankının sınırı geçerek Gazze'nin kuzeyine girdiğini gösteriyor (AFP)
TT
TT

İsrail Han Yunus’tan sonra tekrar Kuzey Gazze’yi vuruyor

İsrail'in güneyindeki bir alandan çekilen bu fotoğraf, bir İsrail tankının sınırı geçerek Gazze'nin kuzeyine girdiğini gösteriyor (AFP)
İsrail'in güneyindeki bir alandan çekilen bu fotoğraf, bir İsrail tankının sınırı geçerek Gazze'nin kuzeyine girdiğini gösteriyor (AFP)

İsrail, Salı günü (19 Şubat) Gazze Şeridi'ndeki saldırısına yeniden başlayarak, şeridin kuzeyindeki ez-Zeytun mahallesine yeniden girdi. Han Yunus'un güneyindeki kapsamlı saldırısını ise sürdürdü.

Filistin Devlet Başkanlığı Sözcüsü Nebil Ebu Rudeyne, ABD'yi savaşı derhal durdurmak için müdahale etmeye çağırırken, İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi ise savaşın yakın zamanda bitmeyeceğini vurguladı.

Dün açıklamada bulunan Halevi, Gazze'deki mücadeleye giden yolun hala uzun olduğunu, savaşın sonunun yakın olmadığını söyledi. Aynı zamanda, “Savaşmaya devam edeceğiz, Hamas'ın saldırı kapasitesini ortadan kaldırmaya ve kaçırılan insanları geri getirmek için çalışmaya devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

Halevi, İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'taki operasyonun sona ermek üzere olduğu yönündeki tahminlerine cevap vermiş oldu.

Ordunun Han Yunus'taki kara harekatını tamamlanmak üzere olduğunun tahmin edildiğini aktaran İsrail Ordu Radyosu, 98'inci Tümen kuvvetlerinin bölgedeki görevini yakın zamanda tamamlayacağını belirtti. Radyoya konuşan ordu yetkilileri, “Bölgede hala birkaç hedef kaldı. Önümüzdeki günlerde bölgeye askerlerin gelmesi bekleniyor” ifadelerini kullandı.

Açıklamalara göre daha sonra Refah'a yönelik olası bir saldırı konusunda karar verecek olan ordu, Han Yunus'taki operasyonun bir an önce tamamlanması amacıyla saldırılarını yoğunlaştırdı.

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta İsrail'in düzenlediği saldırıda tahrip edilen bir araba (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta İsrail'in düzenlediği saldırıda tahrip edilen bir araba (AFP)

Hiziplerdeki Filistinli kaynaklar Şarku'l Avsat'a verdikleri demeçte, Han Yunus'un doğusunda ve batısında şiddetli çatışmaların şiddetli olduğunu ve günün her saatinde devam ettiğini bildirdi.

İsrail merkezli Kanal 14’ün aktardığına göre, İsrailli askerler Han Yunus'ta bulundukları evin hedef alınması ardından pusuya düştü. Bir tank top mermisi ile evin duvarlarından birini yıkarken askerler ise yanan evin içinden kaçmayı başardı.

İsrail ordusu Han Yunus'ta tıbbi tesislere odaklandı. Nasır Hastanesi'ni askeri kışlaya dönüştürüp yer üstü ve yer altı denetimlerini sürdürdükten sonra Kızılay’a bağlı el-Emel Cemiyeti'ni nokta atışı yaparak bombaladı.

Filistin Kızılayı, İsrail ordusunun Han Yunus'taki el-Emel Hastanesi'nin üçüncü katını hedef aldığını, su tesisatını tahrip ettiğini açıkladı.

Han Yunus'taki operasyonunu sürdüren İsrail, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki ez-Zeytun mahallesinde kapsamlı bir operasyon daha başladı.

İsrail medyası ise ordunun iki tugayın katılımıyla, Hamas hareketinin önceki saldırıda tahrip edilmeyen altyapısına odaklanacak bir operasyon başlattığını aktardı.

İsrail Ordu Sözcüsü, ez-Zeytun ve el-Türkmen mahalleleri sakinlerinden Selahaddin Caddesi üzerinden el-Mevasi bölgesine gitmelerini istedi.

Filistinli siyasi kaynaklar, Zeytun mahallesinde şiddetli çatışmaların meydana geldiğini, bölgede kalan sakinlerin Şifa Tıp Kompleksi ve diğer bölgelere kaçtığını doğruladı.

Şarku'l Avsat'a konuşan kaynaklara göre, Zeytun mahallesinin doğusunda hava ve topçu bombardımanı kaydedilirken savaşçılar ile işgal güçleri arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

Kassam Tugayları, savaşçılarının Zeytun mahallesinin güneyindeki el-Tekadum cephesinde işgal güçleriyle şiddetli çatışmalar yürüttüğünü duyurdu. Çatışmalar sonucunda ölü ve yaralıları taşımak için gelen çok sayıda düşman uçağının tespit edildiğini bildirdi.

Gazze Şeridi'nin kuzeyinde, ortasında ve güneyinde savaşa devam eden İsrail, Hamas'ın ve Kassam'ın üst düzey liderlerini hala bulamıyor ve tutuklulara ulaşamıyor.

İsrail ordusu, dün Gazze halkını kaçırılanların hayatlarının kurtarılmasına ve geri dönüşlerinin güvence altına alınmasına katkıda bulunmaya çağırdı. Ordu bu yönde gizli iletişim numaralarını yayınladı.

7 Kasım’da bir grup Filistinli, sivil Gazze Şeridi'nin kuzeyinden güneye doğru tahliye ediliyor (Reuters)
7 Kasım’da bir grup Filistinli, sivil Gazze Şeridi'nin kuzeyinden güneye doğru tahliye ediliyor (Reuters)

İsrail medyası Refah'tan bu yönde telefon geldiğini doğruladı. Esirlerin buraya nakledildiğine inanan ordu, daha sonra buraya saldırmayı planlıyor. Bu da yaklaşık 1 buçuk milyon kişinin buraya doğru yerinden edilmiş olmasıyla büyük bir felaketin habercisi olabilir.

Hamas hareketi ise İsrail'i, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah şehrine saldırıp katliam ve soykırım yapma yoluyla herhangi bir maceraya atılmaması konusunda uyardı.

İsrail Başbakanı Netanyahu'nun aradığı zaferin bir hayalden öteye gitmeyeceğini, böyle bir hususun ancak onun hayal gücünde bulunabileceğini vurguladı.

Hamas, Netanyahu'nun herkese yalan söylediğini, Gazze'deki tutukluların ailelerini aldattığını, zorla serbest bırakılabileceklerini iddia ederek aldattığını vurguladı.

Savaş 137. gününe girerken Filistinlilerin kayıpları 30 bine yaklaştı. Filistin Sağlık Bakanlığı ise İsrail’in saldırganlığının bedelinin 7 Ekim’den bu yana 29 bin 195 şehit ve 69 bin170 yaralanmaya yükseldiğini açıkladı.

İsrail ordusunun dün Gazze'deki çatışmalarda asker Maoz Moral'ın öldüğünü duyurması, kara operasyonunda ölen askerlerin sayısını 236'ya çıkardı.

Gazze’nin kuzeyinden ve Refah şehrinden, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Detr el-Belah'taki gelen, bir sığınma evinin dışındaki çocuklar (AP)
Gazze’nin kuzeyinden ve Refah şehrinden, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Detr el-Belah'taki gelen, bir sığınma evinin dışındaki çocuklar (AP)

Gazze'de devam eden çatışmalar, insanların çektiği acıları eşi benzeri görülmemiş bir boyuta taşıdı. Birleşmiş Milletler (BM), endişe verici gıda kıtlığı, yaygın yetersiz beslenme ve hastalıkların hızla yayılmasının Gazze’deki çocuk ölümlerinin sayısında bir patlamaya yol açabileceği konusunda uyardı.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Gazze Şeridi'nde yetersiz beslenmeden mustarip çocukların sayısının hızla arttığını duyurdu. Gazze'deki insani koşulların çok zor olduğunu, temel gıda kaynaklarının bulunmadığını bildiren Oxfam ise salgın hastalıkların hızla yayıldığı bir ortamda sistematik açlığın kaydedildiği uyarısında bulundu.

Gazze'deki hükümet ofisi, Gazze Şeridi'nde kıtlığın derinleştiğini ve bunun küresel bir insani felaket tehdidi oluşturduğunu doğruladı. Ofis, İsrail'i yardım girişini engelleyerek açlık ve susuzluk politikası uygulamakla suçladı.

ABD Başkanı Joe Biden'ın Orta Doğu meselelerinden sorumlu kıdemli danışmanı Brett McGurk, bugün Mısır ve İsrail'e gidiyor.

Gazze Şeridi'nin kuzeyinden ve Refah şehrinden iki çocuk, aileleriyle birlikte Deyr el-Belah'taki bir barınağa geldi (AP)
Gazze Şeridi'nin kuzeyinden ve Refah şehrinden iki çocuk, aileleriyle birlikte Deyr el-Belah'taki bir barınağa geldi (AP)

Şarku’l Avsat’ın ABD merkezli internet sitesi Axios’tan aktardığına göre site İsrailli ve Amerikalı yetkililere atıfla, McGurk'un ziyaretinin Refah'ta olası bir İsrail askeri operasyonunu, esir takas anlaşmasını, yardım akışını ve Gazze'de ateşkesi görüşmek üzere İsrail ve Mısır’a geleceğini bildirdi.

Habere göre McGurk'un bugün Mısır İstihbarat Direktörü Abbas Kamil ve diğer Mısırlı yetkililerle, yarın ise İsrail Başbakanı Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Galant ve diğer İsrailli yetkililerle görüşmesi bekleniyor. ABD, Refah'a yönelik bir saldırıya karşı çıkıyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Suriye, Lübnan'a kaçak olarak sokulmak üzere olan mayın sevkiyatının ele geçirilmesi sırasında bir kişinin öldüğünü duyurdu

Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)
Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)
TT
TT

Suriye, Lübnan'a kaçak olarak sokulmak üzere olan mayın sevkiyatının ele geçirilmesi sırasında bir kişinin öldüğünü duyurdu

Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)
Suriye güvenlik güçleri tarafından ele geçirilen çok sayıda mayın (Suriye İçişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabı)

Suriye İçişleri Bakanlığı bugün X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, Lübnan’a gönderilmek üzere olduğu belirtilen büyük miktarda harp mayınının sevkiyatını engelleyen operasyonda bir kişinin öldüğünü, dört kişinin ise gözaltına alındığını duyurdu.

Açıklamaya göre operasyon, Şam’ın kuzey kırsalındaki Cebbe bölgesinde yürütülen ‘titiz takip ve detaylı soruşturma’ sonrası gerçekleştirildi. Şüpheli bir grubun hareketlerinin tespit edilmesinin ardından düzenlenen baskında dört kişi yakalandı, beşinci bir şüpheli ise devriyelerle yaşanan çatışma sırasında öldürüldü.

Lübnan sınırına yakın Yabrud bölgesinin iç güvenlik müdürü Halid Abbas Taktuk, uzman birimlerin ‘fitilleri takılı bin 250 harp mayınını’ ele geçirdiğini, mayınların Şam kırsalındaki Cebbe bölgesinde bir noktada depolandığını aktardı. Bakanlık, ele geçirilen mühimmatın Lübnan’daki Hizbullah’a kaçırılmak üzere hazırlandığını bildirdi.

Suriye İçişleri Bakanlığı, harp mayınlarının bulunduğu onlarca ahşap sandık ve çantanın yanı sıra bir binanın avlusunda istiflenmiş yüzlerce mayını gösteren fotoğraflar yayımladı.

Suriye-Lübnan sınırı boyunca uzanan 300 kilometrelik hat, özellikle Kalamun, Zebedani ve Humus kırsalındaki sarp dağlık bölgelerde faaliyet gösteren kaçakçılık şebekelerinin yoğun hareketliliğine sahne oluyor. Bu şebekeler, bölgenin coğrafi yapısından ve kontrolsüz geçiş noktalarının fazlalığından yararlanarak uyuşturucu, akaryakıt ve silah kaçakçılığı yapıyor. Bu durum, AFP’nin aktardığı bilgilerle de destekleniyor.

Hizbullah’a yönelik saldırılarını artıran İsrail ise Tahran destekli örgütün yeniden silahlanmaya çalıştığını öne sürüyor. Şarku'l Avsat'ın edindiği bilgiye göre11 Eylül’de Suriye, Şam yakınlarında Hizbullah bağlantılı bir hücrenin çökertildiğini açıkladı, ancak Hizbullah yayımladığı açıklamada Suriye topraklarında ‘varlık göstermediğini’ belirtti.

Beşşar Esed’in devrilmesinin ardından göreve gelen yeni yönetim, Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera liderliğinde sınır güvenliğini artırmaya yönelik adımlar atıldığını duyurmuştu. Zaman zaman çatışmalar yaşansa da kaçakçılık faaliyetleri durmadı. Komşu ülkeler, özellikle büyük miktarlarda captagon hapı ele geçirildiğini açıklamayı sürdürüyor.

ARAP DÜNYASI

Hafter, AFRICOM ile güvenlik ve askeri iş birliğini görüştü

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)
Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)
TT
TT

Hafter, AFRICOM ile güvenlik ve askeri iş birliğini görüştü

Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)
Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ve oğulları, LUO karargâhında AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson ile görüştü, 2 Aralık 2025. (LUO Genel Komutanlığı)

Kahire: Halid MahmudABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM) Komutanı General Dagvin Anderson, Libya ziyaretine devam ederek ülkenin doğusuna geçip Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter ile bir araya geldi. Anderson, başkent Trablus’ta Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) yetkilileriyle yaptığı görüşmelerde Washington’un askeri kurumların birleştirilmesi ve iki tarafın katılımıyla ilk kez düzenlenecek ortak askeri tatbikatların önemine vurgu yaptığını belirtmişti.

LUO Komutanlığı dün yaptığı açıklamada, Hafter’in Bingazi’de Anderson ile yaptığı görüşmede, ikili bağların güçlendirilmesi ve askeri iş birliği konularının ele alındığını bildirdi. Görüşmede özellikle terör ve aşırılık, insan kaçakçılığı ve yasadışı göçle mücadele alanlarında koordinasyon sağlanması, ayrıca ordu birliklerinin kapasitelerini artırmaya yönelik ortak eğitim programlarının geliştirilmesi konuları değerlendirildi. Bunun yanı sıra ekonomik ve ticari alanlardaki iş birliği fırsatları da görüşüldü.

Toplantıda Hafter, Libya ile ABD arasında çeşitli alanlardaki özel ortaklık ilişkilerini övdü.

Hafter’in ofisi, Anderson’un görüşmede taraflar arasındaki ilişkilerin derinliğine vurgu yaptığını ve ordunun, Libya’da güvenlik ve istikrarı artırmadaki başlıca rolünün bölge üzerinde olumlu etkileri olduğunu ifade ettiğini aktardı.

acdfgt
AFRICOM Komutanı General Dagvin Anderson, pazartesi günü Trablus'ta Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed el-Haddad ile bir araya geldi. (ABD Büyükelçiliği)

Anderson, Trablus’ta UBH Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ile yaptığı görüşmede, ikili güvenlik iş birliğinin güçlendirilmesi, bölgesel istikrarın sağlanması ve ABD’nin Libya ordusunun birleştirilmesine yönelik çabalarının desteklenmesi konularını ele aldı. Anderson, birleşik, egemen ve istikrarlı bir Libya’nın ABD ve diğer ortaklarla ekonomik iş birliğini artıracağını ve bunun Libya halkının yararına olacağını vurguladı.

ABD Büyükelçiliği, resmi X hesabından yaptığı açıklamada, Anderson’un Libya Genelkurmay Başkanı Orgeneral Muhammed el-Haddad ve Savunma Bakan Vekili Tuğgeneral Abdusselam ez-Zubi ile ayrı ayrı toplantılar yaptığını bildirdi. Toplantılarda, ortak askeri iş birliğinin genişletilmesi, Libya güvenlik güçlerinin profesyonelliğinin artırılması ve Libya’nın askeri kurumları birleştirme çabaları ele alındı. Anderson ayrıca, AFRICOM tarafından nisan ayında Sirte’de düzenlenecek Flintlock 26 tatbikatının, ülke genelindeki Libya güçlerini Afrika ve Avrupa’daki ortaklarla bir araya getirerek terör ve diğer tehditlere karşı kapasitelerini güçlendireceğini belirtti. Anderson, ABD’nin, Libya’nın bölünmüşlükleri aşarak güvenlik güçlerini birleştirme çabalarını desteklemeye devam edeceğini de taahhüt etti.

gty
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, belediye başkanlarıyla bir araya geldi. (UBH)

Diğer yandan Dibeybe, pazartesi akşamı belediye başkanlarıyla yaptığı toplantıda, yürütülen projelerde belirlenen takvimlere uyulmasının ve uygulamaların yüksek verimlilikle takip edilmesinin önemine vurgu yaptı. Dibeybe, bunun vatandaşların yaşamına olumlu yansıyacağını ve hükümetin kalkınma hedeflerine ulaşmasını sağlayacağını belirtti.

Dibeybe, toplantıda ayrıca yeni projelerin uygulanması talimatını verdi; bunların başında okul inşaatları yer alıyor. Yürütme birimlerinin başkanlarına, salı günü itibarıyla belediyelerle doğrudan toplantılar yaparak projelerin ilerleyişini takip etmeleri ve planlanan şekilde uygulanmasını sağlamaları talimatı verildi.

Toplantıya katılanların, hükümetin kalkınma ve hizmet dosyalarını yönetme çabalarını tam olarak desteklediğini, hükümet yaklaşımına bağlı kalacaklarını ve projelere desteğin süreceğini ilettikleri aktarıldı. Bu tutumun, vatandaşlara sunulan hizmetlerin iyileştirilmesine ve tüm sektörlerde yerel kalkınmanın güçlendirilmesine katkı sağlayacağı vurgulandı.

rtt
Önceki belediye seçim kampanyasından (Libya Yüksek Seçim Komisyonu)

Öte yandan Libya Yüksek Seçim Komisyonu, belediye meclisi seçimlerinin üçüncü aşamasının oylamasını bu ayın 13’ünde gerçekleştirme tarihini açıkladı. Bu aşama, ağırlıklı olarak ülkenin doğu ve güney bölgelerinde yer alan dokuz belediyeyi kapsıyor.

Yüksek Seçim Komisyonu, şu ana kadar 120 belediye meclisinden 60’ının seçimlerini tamamladı. Kalan belediyelerdeki seçimleri ise önümüzdeki yıl içinde tamamlamayı planlıyor.

DÜNYA

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

TT
TT

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Sudan, Rusya'ya silah karşılığında deniz üssü ve altın teklif ediyor

Amerikan yönetimi Sudan’daki çatışmanın taraflarına ülkedeki savaşı durdurmaya yönelik bir yol haritasını kabul ettirmeye çalışırken, ABD ve Sudanlı kaynaklar, Port Sudan yönetiminin Rusya’dan silah desteği almak için Moskova ile temas kurduğunu bildirdi. Kaynaklara göre Port Sudan, gelişmiş silahlar karşılığında Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma imkânı ve maden ile altın yatırımları teklif etti. Bu durum, Sudan’daki savaşın, küresel ölçekte kritik öneme sahip deniz geçişlerinden birinde, ABD baskıları ile Rusya’nın cazip teklifleri arasında daha geniş bir güç mücadelesine dönüşmesi riskini artırıyor.

Bu gelişmelerle eş zamanlı olarak, ABD’nin Sudan’da ateşkes için hazırladığı yeni öneriye ilişkin daha fazla ayrıntı ortaya çıktı. Teklifin, İslamcı akım ve Müslüman Kardeşler’i dışarıda bırakan, askeri, insani ve siyasi alanları kapsayan üç paralel yol haritası içerdiği belirtildi.

Rusya için deniz üssü ve altın

ABD’nin yoğun diplomatik girişimleri sürerken, Wall Street Journal dün yayımladığı haberinde, geçici başkent olarak Port Sudan’ı kullanan hükümetin Rusya’ya Kızıldeniz kıyısında deniz üssü kurma ve maden ile altın alanlarında yatırım yapma teklifinde bulunduğunu aktardı. Habere göre bu teklif, Sudan ordusunun Rusya’dan gelişmiş silahlarla yeniden donatılması karşılığında yapıldı.

fvbg
Kızıldeniz'deki Port Sudan limanı (Getty Images)

Gazetenin adını vermediği Sudanlı yetkililere dayandırdığı habere göre, Sudan’ın Rusya’ya ilettiği teklif, 25 yıllık bir anlaşmayı kapsıyor. Buna göre Rusya, Port Sudan Limanı’nda veya Kızıldeniz kıyısındaki başka bir deniz tesisinde, aralarında nükleer güçle çalışan savaş gemilerinin de bulunduğu dört deniz unsurunu ve en fazla 300 askeri konuşlandırabilecek.

Amerikan gazetesi, böyle bir üssün Rusya’ya Süveyş Kanalı üzerinden geçen ve küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12’sini oluşturan deniz hattını izleme imkânı vereceğine dikkat çekti.

ABD uyarısı

Gazete ayrıca, üst düzey bir ABD yetkilisinin, Port Sudan ya da Libya’da kurulacak bir Rus askeri üssünün Moskova’nın güç kullanma kapasitesini artırabileceği ve daha az kısıtlamayla hareket etmesine yol açabileceği uyarısında bulunduğunu aktardı. Emekli Tümgeneral Mark Hicks’in değerlendirmesine göre ise böyle bir deniz üssü, Rusya’nın uluslararası konumunu güçlendirecek ve bölgedeki nüfuz alanını genişletecek.

fv
Sudan Ordusu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Bu gelişme, Port Sudan’daki askeri yönetimin yeni silah kaynakları arayışını sürdürdüğü bir dönemde ortaya çıktı. Gazetenin adını açıklamadığı bir Sudanlı yetkili, ülkenin gelişmiş silah sistemlerine ve hava savunma kapasitesine ihtiyaç duyduğunu, ancak bu tür bir anlaşmanın ABD ve Avrupa Birliği (AB) ile sorun yaratabileceğini belirtti.

Gazetenin değerlendirmesine göre Washington, savaşı durduracak ve sivil yönetime geçiş sürecini başlatacak bir yol haritasına odaklanırken, Port Sudan yönetimi ise Rusya ile yakınlaşmanın getireceği askeri ve ekonomik kazanımları önceliklendiriyor.

Ateşkes ve uluslararası mekanizma

Bu çerçevede, ABD’nin Sudan’da ateşkese yönelik yeni önerisine ilişkin ayrıntılar da ortaya çıkmaya devam ediyor. Al Arabiya’ya konuşan kaynaklar, teklifin askeri, insani ve siyasi başlıklardan oluşan üç paralel süreci kapsadığını ve İslamcı akım ile Müslüman Kardeşler’in bu süreç dışında tutulduğunu aktardı.

Mısır kaynaklarına dayandırılan habere göre, askeri başlık, ülke genelinde kapsamlı bir ateşkesi öngörüyor. Buna göre ateşkesten sonra geniş ölçekli bir insani operasyon başlatılacak, yardım kuruluşlarının erişimi sağlanacak ve temel hizmetler yeniden tesis edilecek. Ayrıca ateşkesi denetlemek üzere, sahada gözetim mekanizmalarına sahip bir uluslararası komite kurulması planlanıyor. Bu komite, insani koridorların güvenliğini sağlamak, sivilleri korumak ve olası ihlalleri takip etmekle görevlendirilecek.

cdfrgt
ABD Başkanı Donald Trump’ın Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Başdanışmanı Massad Boulos (AFP)

İnsani sürecin başarısı, ateşkesin kalıcılığına ve yardımın ülke geneline etkin biçimde ulaşmasına bağlanıyor. Buna göre sağlam bir ateşkes, insani operasyonların başlaması için temel koşul olacak; bu da yardım ekiplerinin erişimini kolaylaştırarak yerinden edilmiş kişiler ile mültecilerin güvenli dönüşü için gerekli ortamın hazırlanmasına katkı sağlayacak.

Siyasi sürece ilişkin öneri ise eski rejim mensupları ve İslamcılar hariç, sivil güçlerin öncülüğünde bir geçiş süreci öngörüyor. Bu süreç, ordunun ve Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) ateşkese onay vermesiyle eş zamanlı olarak başlayacak ve savaşın sonlandırılmasına giden yolun ilk adımını oluşturacak.

Askeri alanda kapsamlı reform

Yol haritası ayrıca kapsamlı bir askeri reform sürecini de içeriyor. Buna göre Sudan İslami Hareketi ve Müslüman Kardeşler çizgisine yakın isimlerin ordu ve güvenlik kurumlarından çıkarılması, silahlı grupların entegrasyonu ve iki tarafla birlikte savaşan milis yapılanmalarının tasfiyesi planlanıyor. Amaç, sivil otoriteye tabi, birleşik ve profesyonel bir ordu ile yeniden yapılandırılmış güvenlik kurumları oluşturmak. Bu süreçte karar merciinin ordu veya HDK olmayacağı özellikle vurgulanıyor.

Öte yandan, eylül ayında ABD’li arabulucu Massad Boulos tarafından sunulan planın, Sudan hükümeti ile HDK temsilcilerine ateşkes ve kapsamlı bir insani süreç önerdiği biliniyor. Ancak Boulos 25 Kasım’da her iki tarafın da plana henüz onay vermediğini açıklamıştı.

Boulos o dönemde yaptığı açıklamada, tarafların ateşkesi ‘ön koşul olmadan’ kabul etmesinin önemine dikkat çekmiş; bunun can kayıplarını azaltmak, siyasi sürecin yeniden başlamasını sağlamak ve ülkenin sivil yönetime geçişi için gerekli koşulları oluşturmak açısından kritik olduğunu ifade etmişti.