Libya’da çift başlı yönetim ekonominin kötüye gitmesine yol açıyor

Libya Ekonomi Bakanı: Vatandaşların yaklaşık yüzde 40'ı yoksulluk sınırının altında yaşamaya başladı

Bir Libyalı bir mağazanın içinden gıda ürünlerini inceliyor (Trablus Belediyesi)
Bir Libyalı bir mağazanın içinden gıda ürünlerini inceliyor (Trablus Belediyesi)
TT

Libya’da çift başlı yönetim ekonominin kötüye gitmesine yol açıyor

Bir Libyalı bir mağazanın içinden gıda ürünlerini inceliyor (Trablus Belediyesi)
Bir Libyalı bir mağazanın içinden gıda ürünlerini inceliyor (Trablus Belediyesi)

Ramazan ayının yaklaşması ile birlikte fiyat artışlarının daha da yükseleceği korkusuyla birçok bölgede Libyalılar, bazı gıda ürünlerinin yanı sıra zamlanan ekmek fiyatlarından şikâyet ediyorlar. Durumu takip edenler bunu, doların Libya dinarı (lyd) karşısındaki kurunun yükselmesine bağlıyor; bu durum, bazı fırınların bir dinar karşılığında dört yerine üç somun ekmek satmasına neden oldu. (Dolar resmi piyasada 4,83 lyd’ye denk geliyor).

Yüksek Danıştay üyesi Sa’d bin Şerade, bazı malların yerli üretiminin pazar ihtiyacının ancak yüzde 20'sini karşılamaya yettiğine dikkat çekerek, “döviz cinsinden yapılan ithalat esas olmaya devam edeceğine, tüccarlar zararına satış yapmayacaklarına, düşük ve orta gelirli ailelerin, Ramazan ayı yaklaşırken bazı emtia fiyatlarındaki artışın devam edeceğine dair endişelerinin, Merkez Bankası'nın tüccarlara ithalat miktarını artırmaya yetecek kadar yabancı para desteği sağlama girişiminde bulunmaması durumunda acı verici bir gerçekliğe dönüşebileceğine” inandığını belirtti.

Ayrıca, şu anda birçok fırında bir dinara satılan üç somun ekmeğin ağırlığının sürekli oynanması nedeniyle satış fiyatındaki artıştan da söz ederek, zaman zaman döviz karaborsasındaki dalgalanmalar ile birlikte mevcut siyasi ve idari bölünme sona erinceye kadar ekonomik durumun “kafa karışıklığına karşı savunmasız kalabileceğini", iktidar için yarışan iki hükümetin kendi aralarında saldırgan veya ekonomik politikalar ve ilişkilerle ilgili birbiriyle çelişen açıklamalar yaptığına dikkat çekti.

Libyalı siyasi aktivist Muhammed Abid ise kendi adına, doların döviz kurundaki yükselişten ve bunun bazı ürün fiyatlarına yansımalarından “paralel piyasanın gelişmesine ve büyük bir rahatlıkla çalışmasına olanak tanıyan” çatışan siyasi güçleri sorumlu tuttu. Vatandaşların, önemli olmasa bile, karaborsadaki doların fiyatındaki kademeli artış ışığında her hafta bazı gıda emtialarında bir artış izlediklerini belirtiyor.

Fiyatlardaki artış nedeniyle Libyalıların çoğu, bazı tüccarların karlarını ikiye katlamak için Ramazan ayını istismar etmesinden korkuyor (AFP)
Fiyatlardaki artış nedeniyle Libyalıların çoğu, bazı tüccarların karlarını ikiye katlamak için Ramazan ayını istismar etmesinden korkuyor (AFP)

Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Ekonomi ve Ticaret Bakanı Muhammad el-Havic, “ülkesindeki fiyatların uluslararası göstergelere göre birçok ülkeden daha ucuz olduğunu ve hala kontrol altında olduğunu” ancak Libyalıların yaklaşık yüzde 40'ının yoksulluk sınırının altına düşmeye başladığını ifade etti.

Buna karşılık, Libyalı sivil aktivist ve medya figürü Nasır Ammar, bir somun ekmeğin, tüm fırınlarda fiyatı gerçekten artırılırsa, "beş, altı çocuk geçindiren sınırlı geliri olan ailelere ek bir yük" oluşturacağını bekliyor. Ammar, Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada: "Aile reisinin gelirinin ayda 800 ile bin dinar arasında olduğunu varsayarsak- ki bu toplumun hiç de önemsiz olmayan bir kesimi için durumun gerçeğidir- yeni fiyatla günde en az on ekmek, bir dinara üç ekmek fiyatı üzerinden 120 dinar kesinti yapılıyor. Omuzlarında bir yük oluşturuyor, indirimle durum daha da zorlaşıyor Fırın sahibinin ve işçilerin vicdanına bağlı olan ekmeğin ağırlığının yanı sıra diğer malların yüksek fiyatları ve bankalardaki nakit para yetersizliğinden vatandaşın mağduriyeti de söz konusudur” dedi.

Libyalı Ekonomist Vahid el-Cabbu Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında sadece yüzde 5 ile 6 arasında değişen oranlarda da olsa artış olduğu yönündeki önceki görüşlere katılsa da sorunun devam edebileceğini ifade ederek “Merkez Bankası'nın şu anda mevcut olan kredileri hızlı bir şekilde açması durumunda çözülme yoluna girebilecek, bu da piyasa ihtiyaçlarının karşılanmasını kolaylaştıracak ve ürün fiyatlarının oynanması ihtimalini azaltacaktır” dedi. Ekmeğin fiyatlandırılması yakıt krizi yaşayan nispeten uzak bölgeler hariç, çoğu şehirde hâlâ dört somun için bir dinar olduğunu, bunun da bazılarının petrol fiyatlarının artmasıyla birlikte fiyatlarını artırmasına neden olduğunu söyleyen Vahit el-Cabbu, ulaşım maliyetinin de yüksek olduğunu ifade ederek, "100 kg buğdayın fiyatı ithalatçılar tarafından 185 ila 220 dinar arasında ancak fiyatı kasıtlı olarak artıran spekülatörler de var” dedi.

Cabbu, Son dönemde döviz kurundaki ciddi artışa paralel olarak maaşların da artırıldığını, genel ortalamanın bin 200 dinara yaklaştığını belirterek Ramazan ayı boyunca fiyatların artacağı korkusunun önemli ölçüde azaltılması çağrısında bulundu.



Reuters: Suriye’de Aleviler silah zoruyla tahliye ediliyor

HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)
HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)
TT

Reuters: Suriye’de Aleviler silah zoruyla tahliye ediliyor

HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)
HTŞ öncülüğündeki isyancılar, Suriye'yi ele geçirirken Esad'ın posterlerini parçalamıştı (AFP)

Suriye'de Aleviler, silah zoruyla evlerinden çıkarıldığını söylüyor.

Reuters'ın haberinde, Heyetu Tahriru'ş Şam'ın (HTŞ) aralıkta yönetimi ele geçirmesinden bu yana yüzlerce Alevinin, güvenlik güçleri tarafından Şam'daki evlerinden zorla çıkarıldığı savunuluyor.

Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla konuşan iki hükümet yetkilisi, Şam'da çoğunluğu Alevi olmak üzere binlerce kişinin evlerinden atıldığını belirtiyor.

Yetkililer, bu kişilerin çoğunun kamudaki görevleri dolayısıyla devlet tarafından tahsis edilen konutlarda oturduğunu, artık çalışmadıkları için buralarda kalma haklarını kaybettiğini söylüyor.

Şam'ın bir banliyösünde yaşayan ve adının gizli tutulmasını isteyen Alevi bir belediye başkanı, martta 2 bin aileden 250'sinin tahliye edildiğini belirtiyor.

Belediye başkanı, Beşar Esad'ın devrilmesinin ardından HTŞ tarafından kurulan Genel Güvenlik Servisi'nden (GSS) bir yetkiliyle yaptığı görüşmeyi de anlatıyor. Telefon görüşmesinde, GSS yetkilisinin belediye başkanından bir aile için boş ev bulmasını talep ettiği, kiralık daire olmadığı yanıtını alınca da ona Alevilerden birini evden çıkarmasını söylediği savunuluyor.

Üç üst düzey GSS yetkilisi, Esad rejimiyle bağlantılı olduğu düşünülen kişilere ait mülkleri yönetmek için iki komite kurulduğunu belirtiyor. Komitelerden birinin el koyma işlemlerini, diğerininse şikayetleri değerlendirmeyi üstlendiği aktarılıyor. 

Haberde, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmet Şara'nın, tahliyelerden ne ölçüde haberdar olduğuna ya da komiteleri denetleyip denetlemediğine ilişkin net bilgi bulunmadığı yazılıyor.

Şam'ın Alevi mahallelerinden Dahyet el-Esad'da yaşayan 4 çocuk annesi Üm Hüseyin, ocak ayında evine gelen maskeli ve silahlı iki kişinin GSS mensubu olduğunu söylediğini ve mülkü boşaltmaları için kendilerine sadece iki dakika süre tanındığını öne sürüyor.

"Bu evde 22 yıldır yaşıyoruz, tüm birikimimizi buraya yatırdık. Başka yerde kiraya çıkamayız" diyen Hüseyin, ertesi gün dükkanlarına da aynı kişilerce el konduğunu savunuyor.

Alevi Suriyelilerden Refa Mahmud da 20 Şubat'ta 7 silahlı kişinin evine gelerek, 15 yıl önce satın aldıkları mülkü boşaltmamaları halinde kendisini ve ailesini öldürmekle tehdit ettiğini ileri sürüyor.

Reuters, düzenlenen baskınlarda Alevi vatandaşların herhangi bir mahkeme kararı olmaksızın zorla evlerinden çıkarıldığını yazıyor.

Suriye'de Alevi nüfusunun yoğun olduğu Lazkiye ve Tartus'ta martta çatışmalar yaşanmıştı. Birleşik Krallık merkezli Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü (SOHR), yaklaşık 1600 kişinin Şam destekli milisler tarafından öldürüldüğünü öne sürmüştü. Bunlardan 600'den fazlasının sivillerden oluştuğu aktarılmıştı. Şara, iddiaları reddederek saldırıları Esad rejimi destekçilerinin düzenlediğini ileri sürmüş, olayla ilgili inceleme başlatıldığını ve tüm sorumluların cezalandırılacağını duyurmuştu.

Independent Türkçe, Reuters, Guardian