İsrail Gazze’yi yönetecek ‘doğru kişileri’ arıyor

Refah’a ağır bombardıman: Faruk Camii yıkıldı

Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta Filistinliler, bir cami ve konut binalarını etkileyen İsrail bombalarının neden olduğu hasarı inceliyor (AP)
Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta Filistinliler, bir cami ve konut binalarını etkileyen İsrail bombalarının neden olduğu hasarı inceliyor (AP)
TT

İsrail Gazze’yi yönetecek ‘doğru kişileri’ arıyor

Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta Filistinliler, bir cami ve konut binalarını etkileyen İsrail bombalarının neden olduğu hasarı inceliyor (AP)
Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta Filistinliler, bir cami ve konut binalarını etkileyen İsrail bombalarının neden olduğu hasarı inceliyor (AP)

Tel Aviv’deki siyasi kaynaklar, İsrail hükümeti ve ordu liderlerinin temsilcilerinin yakın bir zamanda, Gazze’de bazı Filistinlilerle görüştüklerini ortaya çıkardı. Söz konusu İsrailli yetkililer, genel olarak sivil işleri yönetecek ve özel olarak insani yardım dağıtımı konusunda Hamas’ın yerini alacak liderler belirleme ihtimalini ve ‘doğru kişileri’ bulmanın önemini ele aldılar.

İsrail merkezli Kanal 12 televizyonu, İsrail'in savaşın ‘ertesi günü’ hazırlıklarının bir parçası olarak hükümetin Gazze'de yerel yönetim için bir model geliştirmeye başladığını aktardı. Ordu, Gazze sakinlerinin ez-Zeytun Mahallesi’ni Hamas'tan arındırıp yönetmesine olanak sağlayacak plan için hazırlıklara başladı.

Kanal 12’ye göre Tel Aviv yönetimi, Hamas’ın planı engelleme girişimlerine yönelik güvenlik önlemleri aldı. Ayrıca kanal, ordunun, ez-Zeytun mahallesindeki binaları tamamen yıkıp buldozerlerle yerle bir ederek büyük çadır mahallesi kurulması için ‘temizliğe’ başladığını açıkladı. Projeye göre İsrail, Gazze okullarındaki eğitim müfredatının, özellikle İsrail ve Yahudilere karşı nefreti teşvik eden içerikler açısından temelden değiştirilmesi ihtiyacına da odaklanıyor.

Reuters haber ajansı, İsrailli yetkililerin, ‘Gazze Şeridi'nde Hamas'tan temizlenen bölgelerde insani yerleşim bölgeleri planının uygulanacağını ve bu planın başarıya ulaşması için de İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki Hamas'ı yok etme hedefine ulaşması gerektiğini’ belirttiklerini aktardı.

Hamas ise İsrail planının Filistin Yönetimi'nin maaş listesinde yer alan tüm çalışanları kapsam dışında tutacağını ve bu durumun planın ‘Gazze’yi yeniden işgal etmek ve halkı başarısızlığa mahkum etmek’ anlamına geldiğini ifade etti.

Öte yandan dün bazı Filistinlilerin ‘şimdiye kadar yaşadıkları en kötü gecelerden biri’ olduğunu söyledikleri gecede, İsrail'in Refah kentine yönelik saldırıları ve ağır bombardımanı sonucunda bir cami yerle bir edildi ve birçok ev yok edildi. İsrail'in saldırısında Refah'ın merkezindeki El-Faruk Camii yıkılarak enkaz yığınına dönüştü. Cami yakınındaki binalarda saldırılardan ağır hasar aldı. Yetkililer Şarku’l Avsat’a İsrail ordusunun Refah'ın güneyinde dört, şehir merkezinde ise üç evi bombaladığını aktardı.



Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
TT

Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)

Hamas'ın Gazze Şeridi'nde İsrail askerlerine karşı yürüttüğü nitelikli askeri operasyonlar, ateşkes müzakereleri ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varma şansı üzerindeki etkilerinin boyutu hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Gözlemciler, direniş operasyonlarının ‘İsrail hükümeti üzerinde ateşkes anlaşmasını kabul etmesi için bir baskı kartı’ oluşturduğuna inanıyor ve ‘askeri operasyonların devam etmesinin, özellikle artan sokak baskısıyla birlikte İsrail tarafını ateşkesi kabul etmeye itebileceğini’ belirtiyor.

Mısır, Katar ve ABD öncülüğünde Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşması imzalanması için yürütülen arabuluculuk çalışmaları aksamaya devam ediyor. Gazze şehrinin doğu bölgelerindeki Refah ve Han Yunus'un yanı sıra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiya'da son zamanlarda sık sık düzenlenen direniş operasyonlarında çok sayıda İsrail askeri öldürüldü ve yaralandı.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu hafta Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail askerlerinin, tanklarının ve buldozerlerinin hedef alındığını ve İsraillilerin kayıplar verdiğini duyurdu.

Hamas'ın askeri operasyonları, İsrail hükümetinin 19 Mart'ta ateşkes anlaşmasını bozmasından bu yana İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti.

19 Ocak'ta Hamas ve İsrail uluslararası arabulucuların (Mısır, ABD ve Katar) çabalarıyla Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına vardı. Anlaşmanın ilk aşaması 42 gün sürecek ve bu süre zarfında ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için görüşmeler yapılacaktı. Ancak İsrail tarafı ilk aşamanın sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'nde askeri operasyonlarına yeniden başladı.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, Filistin direnişinin operasyonlarının ‘Filistinlilerin haklarını desteklemek ve saldırganlığı durdurmak için devam eden uluslararası baskı ile Gazze Şeridi'ndeki ateşkes sürecini hızlandırdığına’ inanıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulati, “Askeri operasyonların devam etmesi, Tel Aviv'de devam eden savaşın kayıpları nedeniyle İsrail sokağının baskısı ve protestoları yoluyla İsrail hükümeti üzerinde bir baskı kartı oluşturuyor. Savaşın İsrail hükümetine yüksek maliyeti, onu saldırganlığı uzatma politikalarını yeniden gözden geçirmeye itiyor” ifadelerini kullandı.

Abdulati'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik devam eden saldırganlığı karşısında Hamas'ın elinde ‘İsrailli esirler, direniş, uluslararası ve Arap baskıları’ gibi İsrail tarafına yönelik baskı kartları var.

Hamas 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerinden yaklaşık 250 kişiyi esir aldı ve İsrail hükümeti 57 esirin bugün halen Gazze Şeridi'nde olduğunu söylüyor.

Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)

Askeri operasyonlar İsrailli karar alıcılar üzerinde bir baskı unsuru oluştursa da uluslararası ilişkiler profesörü Dr. Tarık Fehmi bu operasyonları ateşkes çabalarını ilerletmek için yeterli görmüyor. Fehmi'ye göre bu operasyonlar, İsrail sokağının Netanyahu hükümetine ateşkes anlaşmasını hızlandırması için baskı yapması yoluyla ateşkes süreci için sadece bir katalizör olabilir.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Fehmi, Hamas’ın askeri operasyonlarının ‘ateşkes sürecinde güvenilebilecek tek motor olmayacağına’ ve ‘İsrail tarafı üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğuna’ inanıyor. Fehmi, İsrail ve Hamas'ın yakında, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Gazze Şeridi'nde ateşkes için değiştirilmiş önerisine yanıt vereceğini umuyor.

Witkoff kısa bir süre önce Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes, halen esir tutulan 57 kişiden 28'inin bin 200'den fazla Filistinli mahkûmla takas edilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini öngören bir öneri sundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes, Hamas'ın kalan esirleri ancak İsrail'in savaşı sona erdirmeyi kabul etmesi halinde serbest bırakacağını söylemesi ve Netanyahu'nun Hamas silahsızlandırılmadan ve Gazze Şeridi'nden çıkarılmadan savaşı sona erdirmeyeceğini taahhüt etmesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.

Fehmi, İsrail'in ‘önümüzdeki dönemde Güney Lübnan'daki gelişmelere ve Yemen'deki Husilerin defalarca bombalanmasının ardından Yemen cephesine odaklanacağını’ düşünüyor. Fehmi, bu gelişmelerin İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki durumu sakinleştirmeye itebileceğini ifade etti.