İç savaş sonrası Sudan’a yönelik ‘Anayasal Düzenlemeler’ çalıştayı sona erdi

Tekaddum birkaç gün içinde güvenlik ve askeri reform görüşmelerine başlıyor.

Sudan Tekaddum koordinasyon çalıştaylarının faaliyetlerinden bir fotoğraf (Şarku’l Avsat)
Sudan Tekaddum koordinasyon çalıştaylarının faaliyetlerinden bir fotoğraf (Şarku’l Avsat)
TT

İç savaş sonrası Sudan’a yönelik ‘Anayasal Düzenlemeler’ çalıştayı sona erdi

Sudan Tekaddum koordinasyon çalıştaylarının faaliyetlerinden bir fotoğraf (Şarku’l Avsat)
Sudan Tekaddum koordinasyon çalıştaylarının faaliyetlerinden bir fotoğraf (Şarku’l Avsat)

Sudan Sivil Demokratik Güçler Koordinasyonu (Tekaddum), Kenya’nın başkenti Nairobi’de üç gün süren ve iç savaşın sona ermesinden sonra anayasal düzenlemeler ve yerel yönetim sorunlarının ele alındığı çalıştayını tamamladı. Çalıştaya siyasi güçleri, silahlı hareketleri, direniş komitelerini ve Tekaddum’un sivil toplum üyelerini temsil eden 80’den fazla isim katıldı. Tekaddum koordinasyonunun liderlerinden Taha Osman, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Çalıştay, savaşı ve sonrasını durdurmaya yardımcı olacak temel konuları görüşmek üzere uzmanlar ve aktörler arasındaki tartışmalara katılmaya yönelik bir dizi çalıştayın parçası olarak gerçekleşiyor. Aynı şekilde Sudan halkının özlemlerini ve hedeflerini ifade edecek şekilde Sudan’ın kuruluşuna da katkıda bulunuyor” ifadelerini kullandı. Osman, çalıştayda ayrıca, savaşın durdurulmasından sonra gelecek anayasanın bir parçası olması gereken en önemli anayasal ilkelerin ele alındığını, ayrıca federalizm ve yerel yönetim konusunun tartışıldığını dile getirdi. “Çalıştayların sonuçları nihai olmayacak, ancak savaşın durdurulması çağrısında bulunan ve sivil demokratik geçişe inanan Sudanlı aktörlerle yapılacak görüşmelerin temellerini atacak” diyen Taha Osman, ilerleyen günlerde Uganda’nın başkenti Kampala’da ‘güvenlik ve askeri reform ile geçiş dönemi adaleti’ konularının ele alınacağı çalıştayların devam edeceğini belirtti. Osman ayrıca, tüm bu çabaların ‘savaşın durdurulması ve devlet kurumlarının daha iyi inşa edilmesine olanak sağlanması’ ile sonuçlanacağı yönündeki umudunu dile getirirken, “Görüşmelerde, federal sistemin yerel yönetim düzeyinde daha fazla yetkiye sahip olduğu ve merkezi kontrolün ortadan kaldırıldığı noktaların benimsenmesine katkılar sağlandı. Ayrıca yasal reform ve üzerinde mutabakata varılan hususları uygulayabilecek kapasitede ve istekli kurumların inşa edilmesinin gerekliliği üzerinde duruldu” dedi.

dsv dfe
80’den fazla kişinin katılımıyla Sudan’da Tekaddum koordinasyon çalıştayları (Şarku’l Avsat)

Öte yandan Sudan Kongre Partisi’nin Sözcüsü Nureddin Babiker, “Tekaddum koordinasyonu, çalıştayların başlamasından çok önce diğer siyasi güçler ve silahlı hareketlerle temaslar kurmaya, blokun bir parçası olmaya ve ana konulara ilişkin tüm istişarelere katılmaya çalıştı. Ama sonuçlar olumlu olmadı” şeklinde konuştu. Babiker, “Anayasal düzenlemeler ve yerel yönetim çalıştaylarının tavsiyeleri, Tekaddum dışındaki siyasi güçler için bağlayıcı olmayacak ve koordinasyon dışındaki siyasi güçler, silahlı hareketler ve toplumsal güçlerle istişareye açık olacak” ifadelerini kullandı. Babiker ayrıca, “Ulaşılan çalıştayların sonuçları Tekaddum’un kuruluş konferansında onaya sunulacak. Savaş karşıtı en geniş sivil cepheyi oluşturmak amacıyla en fazla sayıda Sudan kuvvetinin katılması amaçlanıyor” dedi. Tekaddum’un yönetim kurulu üyesi Bakri el-Jak ise “Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’da düzenlenen kurucu konferansta ortaya çıkan kararda, bazı konularda asgari ittifak, bazı düzeylerde ise üst sınır olarak Tekaddum koordinasyon algıları ve vizyonlarının geliştirilmesi için kilit konularda çalıştaylar düzenlenmesine değinildi” dedi. Şarku’l Avsat’a konuşan Jak, “Çalışma gruplarının amacı, Tekaddum güçlerinin görüşlerini birbirine yakınlaştırmak ve tek dil konuşmak için ortak vizyon geliştirmelerine yardımcı olmaktır. Temel düşüncemiz, çalıştayların Tekaddum İttifakı’nın tabanını genişletmeye yönelik bir araç olmasıdır” değerlendirmesinde bulundu. Şarku’’l Avsat’a konuşan Bakri el-Jak, çok sayıda bağımsızın, uzmanın ve parti bağlantılı kişinin, bu konulardaki vizyonlarını öğrenmek amacıyla diyalog yoluyla tabanı genişletme için Tekaddum’a katıldığnı açıkladı. Yetkili ayrıca, “Çalıştayların amacı, yerel yönetimler ve anayasal düzenlemelere ilişkin algılar üzerinde fikir birliğine varmaktır. Sudan Anayasası için detaylı, nihai ve bütüncül bir vizyona ulaşmak mümkün değildir. Çalıştayın tavsiyeleri, çalıştaylara katılmayan diğer taraflarla diyalog için yalnızca genel yönergelerdir” ifadelerini kullandı.



Faşir’den kaçanlar: Ağaçlara asılı cesetler gördük

HDK’nın saldırısından kaçan yerinden edilmiş kişiler için kurulan et-Tavile Mülteci Kampı’ndaki Sudanlı bir kadını, 15 Kasım 2025 (Reuters)
HDK’nın saldırısından kaçan yerinden edilmiş kişiler için kurulan et-Tavile Mülteci Kampı’ndaki Sudanlı bir kadını, 15 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Faşir’den kaçanlar: Ağaçlara asılı cesetler gördük

HDK’nın saldırısından kaçan yerinden edilmiş kişiler için kurulan et-Tavile Mülteci Kampı’ndaki Sudanlı bir kadını, 15 Kasım 2025 (Reuters)
HDK’nın saldırısından kaçan yerinden edilmiş kişiler için kurulan et-Tavile Mülteci Kampı’ndaki Sudanlı bir kadını, 15 Kasım 2025 (Reuters)

Faşir’deki saldırılardan sağ kalanlar, geçtiğimiz ekim ayında Sudan'ın Kuzey Darfur eyaletinin yönetim şehri Faşir'in Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) eline geçmesinden bu yana maruz kaldıkları veya tanık oldukları korkunç ihlalleri anlattılar.

Yedi yakın aile üyesiyle birlikte Faşir’den kaçan, ancak beraberindekilerin başlarına ne geldiğini bilmeyen Ahmed Cibril, “O gece çıplak ayakla ve pijamalarımızla yola çıktık ve yolda HDK üyelerinin yoğun ateşi altında kaldık... Birçoğu öldü ve yaralandı” dedi. Faşir’den yaklaşık 60 kilometre uzaklıktaki et-Tavile Mülteci Kampı’na giderken onlarca kişinin açlık ve susuzluktan öldüğünü, diğerlerinin ise aldıkları ağır yaralar nedeniyle hayatını kaybettiğine tanık olduğunu ekledi.

Telefonla Şarku’l Avsat’a konuşan sağ kalanlar, HDK’nın yüzlerce aileyi gözaltı merkezlerinde ve barınaklarda zorla alıkoymaya devam ettiğini ve birçoğunun açlıktan öldüğünü veya vurulduğunu söyledi.

Sağ kalanlardan biri şöyle dedi:

Ağaçlara asılmış kadın ve erkeklerin cesetlerini gördük, kimse onlara yaklaşamadı.

Faşir'in HDK’nın eline geçmesinden birkaç gün sonra şehirden ayrılan Avukat Adam İdris şöyle konuştu:

“HDK bizi camilere gitmeye zorladı, orada bizi videoya aldı ve ardından her şeyin normal seyrinde gittiğini söyleyen videolar yayınladı, oysa gerçekte silahsız vatandaşları gözaltına alıyor ve serbest bırakılmaları karşılığında büyük miktarlarda para talep ediyordu.”

İki çocuk annesi bir kadın ise şöyle anlattı:

“Kadınları sıraya dizip silahlarını bize doğrulttular ve sonra para ve altın var mı diye bakmak için giysilerimizi aradılar. HDK üyeleri tarafından cinsel şiddete ve insanlık dışı muameleye maruz kaldık. Bize ırkçı hakaretler ettiler.”

Sudan’da 2023 yılının nisan ayı ortalarında, tüm güçleri tek bir ordu altında birleştirme çabaları sırasında ordu ile HDK arasında başlayan anlaşmazlık silahlı çatışmaya dönüştü.


Suriyeliler, Suriye'nin kurtuluşu ve Beşşar Esed’in kaçışının yıldönümünü kutluyor

Dün Şam’da Beşşar Esed rejiminin düşüşünü kutlayan törenlere katılırken ülkelerinin bayraklarını sallayan Suriyeliler (AP)
Dün Şam’da Beşşar Esed rejiminin düşüşünü kutlayan törenlere katılırken ülkelerinin bayraklarını sallayan Suriyeliler (AP)
TT

Suriyeliler, Suriye'nin kurtuluşu ve Beşşar Esed’in kaçışının yıldönümünü kutluyor

Dün Şam’da Beşşar Esed rejiminin düşüşünü kutlayan törenlere katılırken ülkelerinin bayraklarını sallayan Suriyeliler (AP)
Dün Şam’da Beşşar Esed rejiminin düşüşünü kutlayan törenlere katılırken ülkelerinin bayraklarını sallayan Suriyeliler (AP)

Şam, bugün ‘kurtuluşunun’ birinci yıldönümünde Suriyelilerin ülkelerine dönüşünü, eski rejimin çöküşünü ve lideri Beşşar Esed'in ülkeden kaçışını kutluyor.

Adeta bir tatil havasının hakim olduğu başkentte, geri dönüş hakkının sevinci, hatıraların ağırlığıyla iç içe geçmiş durumda. Sokaklar ise ‘karanlık dönemin’ sembollerinin yerini alan yeni bir kimliği yansıtıyor. Silahlı grupların üyeleri yeni devletin güvenlik kurumlarına entegre edilirken Şamlılar gelecekleriyle ilgili endişelerinin bir kısmından kurtulmuş durumdalar.

Süslemelerin, kalabalıkların, dolu otellerin ve yıllarca süren sürgünün ardından geri dönenlerin ardında, hala kayıp olanların aileleri ve yıkılmış bölgelerin sakinleri arasında hiç bitmeyecek bir hüzün var. Yine de insanlar, sanki ‘duvarların artık kulakları yokmuş’ gibi, açıkça konuşma cesaretini yeniden kazandılar ve bireysel karar verme gücünü ve geri dönme hakkını yeniden kazandıklarına dair genel duygularını ifade ettiler.

Bu değişim, 8 Aralık 2024 tarihinde Beşşar Esed'in ülkenden kaçışının ardından yaşanan hareketli gecenin hatıralarını silebilmiş değil. O gece, güvenlik kurumları çöktü, silahlı gruplar kritik öneme sahip karargahları yağmalamak için acele etti ve eski rejimin üyeleri üniformalarını sokaklarda bıraktı. Şam kaosun eşiğine gelmişti.

Ancak Cisr el-Ebyad, Bab Tuma ve el-Kassa gibi mahalleler, doktorlar, öğrenciler ve tüccarlardan oluşan geçici mahalle komiteleri sayesinde kendilerini korumayı başardılar. Bu girişimler sayesinde 200'den fazla hırsız tutuklandı ve mezhep çatışmaları önlerken halkın durumun kontrolden çıkmasını engelleme yeteneğini ortaya koydu.

Öte yandan Tahran'da bugün, İran'ın Suriye'deki dayanak noktasını kaybetmesi, İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in ‘dış komplo’ hakkındaki konuşması, Devrim Muhafızları Ordusu’nun (DMO) Suriye'yi ‘35. Eyalet’ olarak görmesi, diplomasinin savunulması ve milletvekillerinin on milyarlarca doların israf edildiği yönündeki suçlamaları arasında ‘direniş çadırının ana direğinin’ çöküşüyle ilgili çelişkili haberler basında yer alıyor.


Caca: Hizbullah Lübnan’ın en büyük sorunudur

Lübnan Kuvvetleri Partisi lideri Samir Caca, partinin 2025 genel konferansına katıldı (LK)
Lübnan Kuvvetleri Partisi lideri Samir Caca, partinin 2025 genel konferansına katıldı (LK)
TT

Caca: Hizbullah Lübnan’ın en büyük sorunudur

Lübnan Kuvvetleri Partisi lideri Samir Caca, partinin 2025 genel konferansına katıldı (LK)
Lübnan Kuvvetleri Partisi lideri Samir Caca, partinin 2025 genel konferansına katıldı (LK)

(Maruni Hristiyan) Lübnan Kuvvetleri Partisi (LK) lideri Samir Caca, Hizbullah'ın askeri kanadının Lübnan'ın en büyük sorunu olduğunu söylerken Hizbullah’ın askeri yapısının tasfiyesini geciktirmek için hiçbir neden olmadığını savunuyor.

Caca, LK’nin ilk genel konferansında, Cumhurbaşkanı Joseph Avn ve Başbakan Nevvaf Selam'a açık bir mesaj göndererek şunları söyledi:

“Hizbullah'ın askeri kanadının, yaşadığımız büyük sorunun merkezinde olduğu artık açıkça ortada. Herkes, bu sorunun çözülmesinin mali durumu hafifletmek için bir ön koşul olduğu konusunda hemfikir.”

Caca ayrıca, önümüzdeki bahar için planlanan parlamento seçim yasası ile ilgili olarak Meclis Başkanı Nabih Berri'ye bir mesaj gönderdi. Ona, iç düzenlemelerin uygulanmak için oluşturulduğunu, partizan amaçlara ulaşmak, parlamentonun işleyişini bozmak ve parlamento seçimlerini sekteye uğratmaya çalışmak için kullanılmak üzere oluşturulmadığını söyledi.