عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Gazze’deki ateşkesin önündeki engeller neler?

İsrail'in Kfar Saba kasabasında, Gazze Şeridi'nde Hamas tarafından tutulan tutukluların serbest bırakılması çağrısında bulunan bir poster (AFP)
İsrail'in Kfar Saba kasabasında, Gazze Şeridi'nde Hamas tarafından tutulan tutukluların serbest bırakılması çağrısında bulunan bir poster (AFP)
TT
TT

Gazze’deki ateşkesin önündeki engeller neler?

İsrail'in Kfar Saba kasabasında, Gazze Şeridi'nde Hamas tarafından tutulan tutukluların serbest bırakılması çağrısında bulunan bir poster (AFP)
İsrail'in Kfar Saba kasabasında, Gazze Şeridi'nde Hamas tarafından tutulan tutukluların serbest bırakılması çağrısında bulunan bir poster (AFP)

Hamas hareketindeki kaynaklar Şarku'l Avsat'a, harekete sunulan son önerinin mevcut haliyle kabul edilemez olduğunu ve bazı hükümlerinde değişiklik yapılması gerektiğini söyledi.

Kaynaklar, bazı konularda ilerleme kaydedildiğini ancak diğer konulardaki boşlukların hala mevcut olduğunu ve çözülmesi gerektiğini doğruladı.

Aynı kaynaklara göre mahkum ve esirlerin değişimi de halledilebilir. Ancak İsrail ordusunun geri çekilmesi ve ilk aşamada yerinden edilenlerin herhangi bir kısıtlama, koşul, denetim ve güvenlik incelemesi olmadan kuzeye geri dönmesi anlaşmaya varılmasını engelleyen bir konu.

Kaynaklar, ABD'yi anlaşmanın genel hatlarını ve anlaşmanın yakında sonuçlanacağına ilişkin bilgileri sızdırarak Hamas'a baskı yapmaya çalışmakla suçladı.

Hamas kaynakları, İsrail ordusunun Gazze'nin merkezinden tamamen çekilmemesi, yerinden edilenlerin Gazze Şeridi'nin kuzeyine döneceği yolu açmaması, tüm engelleri kaldırmaması ve yerinden edilenlerin koşulsuz geri dönüşüne izin vermemesi durumunda yakın zamanda bir anlaşmaya varılacağı iddialarını yalanladı.

dstyj
Gazze Şeridi'ndeki rehinelerin fotoğrafları Pazartesi günü Kudüs'teki bir duvara asıldı (AP)

Kaynaklar, diğer Filistinli gruplarla yapılan mutabakatların ardından Hamas'ın kendisine sunulan anlaşma formülüne vereceği yanıtın bu doğrultuda olacağını söyledi.

Hamas, bir takas anlaşması ve 40 gün sürecek bir ateşkes için arabulucular (ABD’liler, Mısırlılar ve Katarlılar) tarafından hazırlanan yeni bir teklif taslağı almıştı.

Yeni Paris Anlaşması, çatışmaların altı hafta durdurulması ve bunun karşılığında İsrail'in, 400 Filistinli mahkumu serbest bırakması karşılığında kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve hastalar Hamas'ın 40 tutuklusunu serbest bırakmasını içeriyor. Ayrıca, anlaşma çerçevesinde Gazze'deki hastane ve fırınların yeniden inşa edilmesi ve Gazze Şeridi'ne günde 500 yardım kamyonun gireceği kaydedilerek, bu ateşkes teklifi kapsamında askerlik çağındaki erkekler haricinde yerinden edilmiş sivillerin kademeli olarak Gazze'nin kuzeyine geri dönmesine de izin verilecek.

sdvergt
Ürdün askeri uçağının Mısır ve BAE koordinasyonunda Gazze Şeridi açıklarına yardım indirme sürecinin bir parçası (Reuters)

Anlaşma metnine göre İsrail ordusu şehirlerin derinliklerinden çekilecek ancak Gazze'de kalacak, kontrol noktaları oluşturacak ve üzerinde mutabakata varılan belirli saatlerde havadaki keşif uçuşlarını durduracak.

İsrail öneriyi kabul ederken Hamas henüz yanıt vermedi.

Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Macid el-Ensari, Gazze'deki ateşkes anlaşmasına ilişkin açıklanabilecek bir gelişme olmadığını doğruladı ancak anlaşmaya varılması ihtimaline ilişkin iyimser olduğunu söyledi.

İsrail basınında çıkan haberler, Hamas'ın son öneriyi reddettiğini ortaya koyarken, üst düzey İsrailli yetkililer arasında anlaşmaya varılma olasılığı konusunda artan kötümserliğe de atıfta bulunuldu.

Kanal 12 ve 13, haberlerinde üst düzey yetkililerin, İsrail, ABD, Mısır ve Katarlı arabulucular tarafından Cuma günü Paris'te varılan çerçevenin ‘Hamas'ın taleplerine uymadığı’ konusunda İsrail'e bilgi verdiğini aktardı. Haberde, yurt dışındaki Hamas liderlerinin teklifin ‘kırmızı çizgileri’ aştığını ve kabul etmeyeceklerini belirttiği kaydedildi.

Arabulucular, İsrail'in Gazze Şeridi'nin en güneyindeki yaklaşık bir buçuk milyon Filistinliyle dolu olan Refah vilayetine saldırmasını önleyecek tek şey olan Ramazan ayından önce bir anlaşmaya varmak için zamana karşı yarışıyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, rehine anlaşmasının Refah'a yönelik saldırıyı geciktireceğini doğruladı ancak saldırının eninde sonunda ‘gerçekleşeceği’ sözünü verdi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.