"Anlaşma" müzakerelerinde engellere rağmen ilerleme kaydedildi

 Her iki taraftan da esneklik sinyalleri geliyor... Biden, zaman çizelgesi ve Filistinli teknokratlardan oluşan bir hükümetle anlaşmayı hızlandırmayı istiyor.

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta, bombalanmış bir arabanın içinde oturan iki çocuk (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta, bombalanmış bir arabanın içinde oturan iki çocuk (AFP)
TT

"Anlaşma" müzakerelerinde engellere rağmen ilerleme kaydedildi

Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta, bombalanmış bir arabanın içinde oturan iki çocuk (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta, bombalanmış bir arabanın içinde oturan iki çocuk (AFP)

Müzakere sürecine aşina olan kaynaklar, İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes görüşmelerinde engellere rağmen "ilerleme sağlandığını ve hareketin esneklik sergilediğini" ifade etti.

Kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, "Hamas'ın Ramazan öncesi bir anlaşmaya varma konusunda istekli olduğunu ve belli bir esneklik göstermeye hazır olduğunu" belirtti.

Bu gelişmeler yaşanırken arabulucular, Ramazan öncesinde esir ve tutuklu takası anlaşmasını ilerletmek amacıyla temaslarını artırdı ve ateşkes koşullarının detayları üzerinde müzakerelere başladı.

İsrail Yayın Kuruluşu (KAN), Katarlı yetkililerin, Hamas liderleriyle gerçekleştirdikleri toplantının ardından, kaçırılanların serbest bırakılması anlaşmasıyla ilgili müzakereler sırasında gündeme gelen bazı konularla ilgili Hamas'ın tepkisi hakkında İsrail'e bilgi ilettiğini bildirdi.

Müzakerelere katılan bir İsrail yetkilisi, "Bir anlaşmaya varılacağı konusunda iyimseriz, ancak bu Biden'ın (ABD Başkanı Joe Biden) dediği gibi pazartesi günü olmayacak" ifadelerini kullandı.

, Başkan Biden yönetimi ise İsrail'in taleplerinin çıtasını düşürmesi için siyasi ağırlığını kullanıyor ve Ramazan'da bir ateşkes anlaşması yapılması için acele ediyor. Axios sitesinde yer alan bir haberde, Biden yönetiminin İsrail hükümetine, Amerikan silahlarını kullanımında uluslararası hukuka uyma ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girmesine izin verme taahhüdünde bulunan bir mektubu imzalaması için mart ayına kadar süre verdiği belirtildi.

Öte yandan ABD yönetimi, Filistin teknokratik hükümetinin kurulmasını destekleyecek ardı ardına ve hızlı adımlar atmayı hedefleyen, Filistin meselesine sürdürülebilir çözüm için bir plan üzerinde çalışıyor. Plan, Filistin devletinin tanınması yönünde adımlar atılması ve uluslararası topluluğun yanı sıra bazı etkili Batı ülkelerinin Filistin devletini tanıması için teşvik edilmesi gibi hızlı ve arda arda atılacak adımları içeriyor.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.