Libya’nın tamamı değilse de Bingazi şehriyle doğu şehirleri, bankalarda likidite eksikliğiyle yüzleşiyor. Bu durum maaşlarının gecikmesi ve dinarın dolar karışışında değer kaybetmesi nedeniyle sıkıntı çeken Libyalıları endişelendiriyor.
Genelde alışverişe talebin arttığı ve pazarların kalabalıklaştığı Ramazan öncesinde Bingazi halkı, gıda fiyatlarının yükselmesinden şikâyetçi. Sağlık sektöründe çalışan ve beş çocuk babası olan Muhammed el-Bergasi, Reuters haber ajansına verdiği demeçte, “Maalesef ki halen rahat değiliz. Zira bir krizden çıkar çıkmaz yeni bir krize giriyoruz. Bankadan para çekmeye çalışıyorum, ancak yapamıyorum. İki elim boş çıktım” dedi.
Bergasi, “Evin ihtiyaçlarını karşılamak için bankacılık hizmetlerini etkinleştirdim. Geçici de olsa sorunumu çözdüm, evet. Ama bankacılık hizmetlerinin vatandaşları sömürdüğünü hissediyorum” dedi.
Kamu sektörü çalışanları, Ocak ve Şubat ayı maaşlarını daha iki gün önce alabildiler.
Bingazi’de gıda malzemelerinin ticaretini yapan Salah el-Amami ise şöyle diyor:
“Nakit akışı konusunda ilk günlere geri döndük gibi duruyor. Biz tüccar sınıfı, nakit akışındaki eksiklikten ve doların yükselmesinden ötürü büyük sıkıntı yaşıyoruz. Son iki haftadır müşteri talebinde bir kıtlık söz konusu.”
Doların fiyatı, resmî piyasada 4,8 dinar iken paralel piyasada 7,39 dinar.
Bingazi’deki Libya Merkez Bankası’ndan bir yetkili, adının açıklanmaması koşuluyla Reuters’e şu açıklamayı yaptı:
“Likidite eksikliğinin sebebi, son dönemde kredilerin kapatılması. Ancak krediler açılacağı için Ramazan ayı öncesinde krizde bir rahatlama bekliyoruz.”
Reuters’e konuşan Libyalı ekonomi uzmanı Atiyye eş-Şerif’e göre ise şu anki likidite sıkıntısı aralıklı ve dalgalı önlemler ile Libya Merkez Bankası’nın rastgele aldığı kararlar yüzünden yaşanıyor. Bu durum; banka ile vatandaş ve tüccar arasında bir güven kopukluğuna sebep oldu. Libyalı vatandaş, az az para çekiyor, tüccar da parasını bankalara yatırmıyor. Bu da enflasyona neden oluyor. Libya Merkez Bankası’nı tek bir kişi yönetiyor; onu hesaba çekecek veya ondan sonra başvurulacak biri yok.
Libya dinarı değer kaybederken, Salı günü Libya Merkez Bankası Başkanı Sıddık el-Kebir, eski müttefiki Başbakan Abdülhamid Dibeybe’ye açıkça meydan okuyarak birleşik bir ulusal bütçe çağrısı yaptı. Kebir, Dibeybe’ye hitaben bir mesaj yayınlayarak, devletin mali sürdürülebilirliğini korumak adına, onun deyimiyle ‘kaynağı belirsiz’ paralel harcamaya son verilmesi çağrısında bulundu.
Devletin mali kaynaklarına erişim konusundaki anlaşmazlıklar, çoğunlukla hizipler arasındaki rekabetin odağı oldu. Libya, 2011 yılında NATO’nun desteğini alan ayaklanmadan bu yana bu rekabetin sıkıntısını çekiyor. Gözlemcilere göre Kebir’in, birleşik bir bütçe kararı alınması yönündeki talebi, Libya’daki siyasi bölünmelerin bir işareti.
Belirtmek gerekir ki Dibeybe liderliğindeki geçici Ulusal Birlik Hükümeti, Trablus’ta ve batıda faaliyet gösterirken, doğuda parlamentonun desteğiyle paralel bir yönetim hüküm sürüyor. Libya Merkez Bankası, iç savaş nedeniyle yaklaşık on yıl boyunca iki şubeye ayrıldıktan sonra geçtiğimiz Ağustos ayında tekrar birleşik egemen bir kurum haline geldi.
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Nuseyrat'ta yiyecek almaya çalışan Filistinli çocuklar, 30 Haziran (AFP)