BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri: Gazze’de yaşananlar durdurulması gereken bir katliamdır

Filistinli çocuklar yiyecek almak için Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta bekliyor (AFP)
Filistinli çocuklar yiyecek almak için Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta bekliyor (AFP)
TT

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri: Gazze’de yaşananlar durdurulması gereken bir katliamdır

Filistinli çocuklar yiyecek almak için Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta bekliyor (AFP)
Filistinli çocuklar yiyecek almak için Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta bekliyor (AFP)

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, Gazze Şeridi’nde yaşananların derhal durdurulması gereken bir ‘katliam’ olduğunu söyleyerek, savaş nedeniyle şu ana kadar ölü ve yaralı sayısının 100 bini aştığını vurguladı.

Şarku’l Avsat’ın Alemu’l Arabi haber ajansından (AWP) aktardığına göre Türk bugün yaptığı açıklamada, “Gazze’de gözlerimizin önünde yaşanan dehşetin sınırı yok gibi görünüyor ve bunları anlatacak kelime yok” dedi.

Türk, BM çalışanları ve gazeteciler de dahil olmak üzere, Gazze’de sivillerin öldürülmesinin ve sakatlanmasının benzeri görülmemiş bir seviyeye ulaştığını belirtti.

Gazze’ye yönelik yardıma uygulanan kısıtlamalardan kaynaklı insani krizi, nüfusun en az dörtte üçünün çoğu zaman birkaç kez yerinden edilmesini ve hastaneler ile diğer sivil altyapıya verilen büyük hasarı kınayan Türk, tüm bunların Gazze’yi büyük ölçüde yaşanmaz kıldığını söyledi.

İsrail’in, Gazze’ye binlerce ton mühimmat attığının altını çizen Türk, “Bu silahlar, vücudun iç organlarını parçalayabilecek, yüksek basınçlı devasa patlama dalgaları gönderiyor” diye konuştu.

Türk, İsrail’i bu silahları nüfusun yoğun olduğu mahallelerde kullanmakla suçlayarak, bu silahlarla vücutları yanan çocukları gördüğünü kaydetti.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri, ofisinin savaşın son beş ayı boyunca, İsrail güçleri tarafından işlenen savaş suçu anlamına gelebilecek çok sayıda olayı belgelediğini bildirdi.

Ayrıca İsrail kuvvetlerinin uluslararası insancıl hukuku ihlal edecek şekilde ayrım gözetmeyen veya orantısız hedef alma eylemlerine giriştiğine dair olayları tespit ettiklerini ekledi.

Gazze’ye uygulanan ablukanın toplu cezalandırma düzeyinde olduğunu vurgulayan Türk, açıklamasını şöyle sürdürdü;

“Bu aynı zamanda açlığın bir savaş aracı olarak kullanılması anlamına da gelebilir. Her ikisi de kasıtlı olarak işlendiğinde savaş suçu teşkil eder. Buna ek olarak, Gazze nüfusunun neredeyse tamamı zorla yerinden edildi ve binlerce insan, çoğu kimseyle görüştürülmeden, kaçırma anlamına gelebilecek koşullar altında gözaltına alındı.”

Türk, İsrail’in Refah’a kara saldırısı düzenleme olasılığına karşı uyarısını yineleyerek, “İsrail'in Refah’a kara saldırısı ihtimali, Gazze’deki insanlara yaşatılan kabusu yeni bir boyuta taşıyacaktır” dedi.

Sürekli bombardımana rağmen 1,5 milyondan fazla insanın Refah’a sığındığının altını çizen Türk, açıklamasına şöyle devam etti;

“Refah Gazze’de insani yardımın merkezi haline geldi. Karadan yapılacak herhangi bir saldırı, potansiyel olarak feci can kayıplarına yol açacak, ilave bir vahşet suçu riski oluşturacak ve başka bir güvenli olmayan bölgeye daha fazla yerinden edilme riski oluşturacak ve etkili insani yardım umudunu yok edecektir.”

Türk, “Böyle bir sürecin Uluslararası Adalet Divanı’nın bağlayıcı geçici tedbirleriyle uyumlu olabileceğini hayal edemiyorum” diyerek, nüfuz sahibi tüm ülkeleri bu sonuçları önlemek için ellerinden gelen her şeyi yapmaya çağırdı.



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.