UNRWA: Gazze’de diğer tüm çatışmalardan daha fazla yardım görevlisi ve gazeteci öldürüldü

İsrail’in Refah’taki BAE Hastanesi yakınında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı kampa saldırısı sonucu yaralananlar Kuveyt Hastanesi’nde tedavi görüyor (AFP)
İsrail’in Refah’taki BAE Hastanesi yakınında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı kampa saldırısı sonucu yaralananlar Kuveyt Hastanesi’nde tedavi görüyor (AFP)
TT

UNRWA: Gazze’de diğer tüm çatışmalardan daha fazla yardım görevlisi ve gazeteci öldürüldü

İsrail’in Refah’taki BAE Hastanesi yakınında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı kampa saldırısı sonucu yaralananlar Kuveyt Hastanesi’nde tedavi görüyor (AFP)
İsrail’in Refah’taki BAE Hastanesi yakınında yerlerinden edilmiş Filistinlilerin barındığı kampa saldırısı sonucu yaralananlar Kuveyt Hastanesi’nde tedavi görüyor (AFP)

Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze savaşında diğer tüm çatışmalardan daha fazla yardım çalışanı ve gazetecinin öldürüldüğünü bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Alemu’l Arabi haber ajansından (AWP) aktardığına göre Lazzarini sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “UNRWA bünyesindeki meslektaşımız ve foto muhabirimiz Abdullah, Gazze’nin kuzeyindeki bombardımanlarda ağır yaralandı. Bacaklarını kaybetti” ifadelerini kullandı.

UNRWA tarafından Cuma günü yapılan açıklamada, Gazze Şeridi’ndeki su kuyularının dörtte birinden fazlasının tahrip edilmesinin ardından bölgedeki su arzının, artık savaş öncesi seviyelerin yüzde 7’sini aşmadığını açıkladı.

ABD aylardır, İsrail’in Gazze’ye daha fazla yardım yapılmasına izin vermesini talep etti, ancak İsrail buna direndi.

Uzmanlar, maliyetli ve etkisiz hava yardımlarına başvurmak zorunda kalmanın, Washington’un İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti üzerindeki etkisinin sınırlı olduğunun en son göstergesi olduğunu vurguladı.

İsrail ise, Gazze’deki sivillere insani yardım girişini engellediği yönündeki iddiaları reddediyor.

ABD, Ürdün Kraliyet Hava Kuvvetleri ile ortak olarak gerçekleştirilen insani yardım operasyonunda, Gazze kıyı şeridine yaklaşık 38 bin öğünlük gıda içeren yardım bıraktı.

Ancak bu, 2,2 milyonluk Gazze nüfusunun ihtiyaç duyduğu yardıma kıyasla çok az.

ABD’li yetkililer, söz konusu yardımın, sürdürülebilir bir çabanın ilk adımı olduğunu söyledi.

İsrail’in, geçtiğimiz hafta Gazze’de gıda yardımı almak için bekleyen Filistinli sivillere ateş açması sonucu yüzü aşkın kişi öldü.

İsrail ordusu, bu olayda sınırlı sayıda ateş edildiğini kabul etti, ancak kurbanların çoğunun izdiham sonucu ya da yardım tırlarının altında kalarak öldüğünü öne sürdü.

Savaş, Hamas’ın 7 Ekim’de başlattığı, çoğu sivil en az bin 160 kişinin ölümüne, 253 kişinin de kaçırılmasına neden olan saldırının ardından başladı.



Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
TT

Doğada olmayan proteinler üreten yapay zeka, yılan ısırığı tedavisinde "devrim yaratacak"

Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)
Bilim insanları yılan zehrine karşı etkili ve ucuz panzehirler üretmeye çalışıyor (Pexels)

Yapay zekayla geliştirilen yeni proteinler, ölümcül yılan zehrini etkisiz hale getirmede önemli bir başarı elde etti. 

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre her yıl 2 milyondan fazla kişi yılan ısırıkları sonucu sağlık sorunu yaşıyor ve en az 100 bin kişi hayatını kaybediyor. Bu vakaların büyük bir kısmı Afrika ve Asya'daki orta veya düşük gelirli ülkelerde görülüyor.

Genellikle hayvanlardan elde edilen mevcut panzehirler, yüksek maliyet, düşük ve yan etki gibi problemler taşıyor. 

Daha etkili ve uygun fiyatlı alternatifler üretmeye çalışan bilim insanları önemli bir adıma imza attı. 

2024 Nobel Kimya Ödülü'nü kazanan isimlerden Prof. Dr. David Baker liderliğindeki araştırmacılar, yapay zeka kullanarak yılan zehrine bağlanıp bunu etkisiz hale getiren yeni proteinler üretti. Prof. Dr. Baker, 2003'ten beri doğada olmayan proteinler ürettiği için ödüle layık görülmüştü.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (15 Ocak) yayımlanan çalışmada üç parmaklı toksin denen protein grubuna odaklandı. 

Özellikle kobra, mamba ve mercan yılanı zehirlerindeki bu proteinler, mevcut panzehirlere karşı epey dirençli. 

Yapay zekanın geliştirdiği yeni molekülleri, farelerdeki üç parmaklı toksinlere karşı test eden ekip, hayvanların yüzde 80 ila yüzde 100 oranında hayatta kaldığını gözlemledi. Bu oran, toksin türü, buna karşı uygulanan protein biçimi ve dozuna göre değişkenlik gösterdi. 

Her bir yılanın zehri kendine has bir toksin bileşimi içerdiğinden yeni tedavi, bütün yılan zehirlerini etkisiz hale getirmeyi vaat etmiyor. 

Ancak yeni çalışma,tedavinin etkinliğini ve yapay zekanın protein geliştirme sürecini hızlandırma potansiyelini ortaya koyuyor.

Makalenin yazarlarından Susana Vázquez Torres, "Yılan ısırıklarının tedavisinde devrim yaratabileceğimizi düşünüyorum" diyor. 

Vázquez Torres ayrıca yapay zekayla üretilen proteinleri düzenlemelerine gerek kalmadığını da ekliyor:

İlk denemede işe yarayan bir şey bulmak inanılmaz bir şeydi.

Diğer yandan yılan ısırıkları üzerine çalışan Diogo Martins, yer almadığı çalışma hakkında "Bunu çığır açıcı diye tanımlamasam da (benzer yaklaşımlar üzerinde çalışan birkaç grup var) makine öğrenimi verilerini, sıcaklık değişimlerine dirençli ve üretim dostu proteinlere etkili bir şekilde dönüştürmesi açısından öne çıkıyor" diyor. 

Bilim insanları yeni proteinlerin kolay ve ucuza üretilmesiyle kayda değer bir avantaj sağladığını söylüyor. 

Makalenin bir diğer yazarı Timothy Patrick Jenkins "Tasarlanan bu proteinlerin bir avantajı da küçük olmaları; o kadar küçükler ki dokuya daha iyi nüfuz etmelerini ve toksinleri mevcut antikorlardan daha hızlı etkisiz hale getirmelerini bekliyoruz" diyerek ekliyor:

Ayrıca yapay zeka destekli yazılımla tamamen bilgisayarda oluşturulan bu proteinler, keşif sürecindeki zamanı önemli ölçüde azalttı.

Independent Türkçe, Phys.org, Popular Science, Telegraph, Nature, Dünya Sağlık Örgütü