Sudan: HDK’nın saldırıları sonucu El Cezire eyaleti onlarca kişi öldü ve yaralandı

Hartum'daki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (arşiv - Reuters)
Hartum'daki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (arşiv - Reuters)
TT

Sudan: HDK’nın saldırıları sonucu El Cezire eyaleti onlarca kişi öldü ve yaralandı

Hartum'daki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (arşiv - Reuters)
Hartum'daki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (arşiv - Reuters)

Sudan'da halk üzerinde büyük etkisi olan siyasi partiler, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) üç ay önce işgal ettiği El Cezire eyaletinin kasabalarında gerçekleştirdiği, onlarca bölge sakininin ölümü ve yaralanmasıyla sonuçlanan geniş kapsamlı ihlalleri kınadı. HDK, bu bölgelerde silahsız sivillere karşı işlenen öldürme, yağmalama ve hırsızlık eylemlerinin tüm sorumluluğunu üstlendi.

Milli Ümmet Partisi tarafından dün (Cumartesi) yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: “El Cezire eyaletine bağlı el-Halavin bölgesi, geçtiğimiz perşembe ve cuma günleri onlarca köye yapılan baskınlara tanık oldu. Baskınlar sonucunda el-Veli köyünde ölü ve sayıları bilinemeyen çok sayıda yaralı olduğu bildirildi.”

Açıklamada, bu korkunç ihlallerin El Cezire eyaletinde yer alan vilayetlerdeki 50'den fazla kasabayı sistematik olarak etkilediğine ve birçok köyün halen baskınlara maruz kaldığına dikkat çekildi.

El-Hasahisa Direniş Komiteleri, sosyal medya platformlarındaki hesapları aracılığıyla el-Halavin köylerinde HDK tarafından üç kişinin öldürüldüğünü ve dört kişinin de yaralandığını bildirdi. HDK’nin köylere saldırmaya devam ettiğini belirten Milli Ümmet Partisi, HDK’nin bu bölgelerdeki varlığı için herhangi bir gerekçe olmaksızın vatandaşları evlerinden etmesini kınadı. Parti tarafından yapılan açıklamada, daha önce de HDK’ye askeri operasyonlarla ilgisi olmayan şehir ve köylerden tamamen çekilme çağrısında bulunulduğu belirtildi.

Açıklamada, savunmasız vatandaşlara yönelik bu ihlallerin tüm sorumluluğunun HDK’ye ait olduğu ifade edildi. Aynı zamanda bu ihlallerin devam etmesinin kaçınılmaz olarak çatışmanın şiddetinin artmasına ve iç savaşa doğru kaymasına yol açacağı belirtildi. Parti, uluslararası ve bölgesel topluma bu savaşı durduracak barışçıl bir çözüme ulaşılması için çatışmanın her iki tarafına da baskı yapma çağrısını yineledi.

brbgrt
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Reuters)

Muhammed Osman el-Mirgani liderliğindeki Demokratik Birlik Partisi, HDK’nin El Cezire eyaletine bağlı çeşitli bölgelerde sebep olduğu yaygın şiddet, yağma, soygun ve yerinden edilme olayları bağlamında çok sayıda vatandaşın ölümüne yol açan acımasız eylemlerini kınadı.

Partiden yapılan açıklamada, HDK tarafından El Cezire eyaletinin birçok bölgesindeki köylere yapılan barbarca işgal ve terörist saldırı, tüm uluslararası sözleşmelere, yasalara ve normlara açık bir meydan okuma olarak değerlendirildi. Açıklamada “Suçlular sorumlu tutulmalı, hızlı ve eksiksiz bir şekilde yargılanmalı” ifadesi yer aldı.

Uluslararası toplumu HDK milisleri tarafından El Cezire eyaleti sakinlerine karşı gerçekleştirilen yıkım ve tahribat eylemlerini durdurmaya çağıran Demokratik Birlik Partisi, kadın, çocuk ve hasta haklarıyla ilgilenen dost ülke ve kuruluşları bu tür durumlara acilen müdahale etmeye, gerekli insani yardım ve desteği sağlamaya davet etti.

Parti tarafından yapılan açıklamada “HDK’nin varlığı güvenlik, barış ve istikrar için gerçek bir tehdit oluşturuyor. Ayrıca Sudan'da demokratik geçişi engelliyor” ifadeleri yer aldı. Geçtiğimiz hafta Sudan Dışişleri Bakanlığı HDK’yi Güney Kordofan ve Mavi Nil eyaletlerinde 100'den fazla kişiyi öldürmekle suçladı.

HDK, geçtiğimiz yıl 19 Aralık'ta El Cezire eyaletinin başkenti Vad Medeni kentinin kontrolünü ele geçirdi. Yerel toplulukların bu bölgelerde HDK komutanlarıyla yaptıkları anlaşmalara rağmen yağma, talan ve savunmasız vatandaşlara yönelik saldırılar durmadı.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.