İsrail savaş kabinesinin Netanyahu'nun ateşkes şartlarını reddettiği iddiası

 Netanyahu ve Benny Gantz (İsrail medyası)
Netanyahu ve Benny Gantz (İsrail medyası)
TT

İsrail savaş kabinesinin Netanyahu'nun ateşkes şartlarını reddettiği iddiası

 Netanyahu ve Benny Gantz (İsrail medyası)
Netanyahu ve Benny Gantz (İsrail medyası)

İsrail savaş kabinesinin, Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Gazze'de ateşkes ve karşılıklı esir takası anlaşması müzakerelerine devam etmek için Hamas'tan yerine getirmesini istediği "Gazze'de hayattaki İsrailli esirlerin ve birinci turda serbest bırakılacakların listesini teslim etmesi" şartını reddettiği bildirildi.

İsrail devlet televizyonu KAN'ın haberine göre, savaş kabinesi, Netanyahu'nun müzakerelere devam etmek için Hamas'a koyduğu şartları reddetti.

Savaş kabinesi, Netanyahu'nun Hamas'tan "Gazze Şeridi'nde hayattaki İsrailli esirlerin ve ilk turda serbest bırakılacak her İsrailli esire karşılık İsrail hapishanelerindeki hangi Filistinli esirin serbest bırakılacağına ilişkin liste talep etmesine" itiraz etti.

Netanyahu'nun talebinin "daha önce olduğu gibi görüşmelerin başında değil ilerleyen bölümünde müzakere edilebileceğini" vurgulayan İsrail savaş kabinesi, serbest bırakılacak her İsrailli esir için hangi Filistinli esirin bırakılacağına ilişkin liste talebinin bu aşamada görüşmeleri zora soktuğunu belirtti.

İsrail Başbakanlık Ofisi ise henüz konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapmadı.

Mısır basınına göre, Mısır, ABD, Hamas ve Katar'ın katılımıyla Kahire'de yürütülen müzakerelerin ilk günü dün sona erdi ve görüşmelere bugün devam edilecek.

İsrail ve uluslararası basına göre, ara bulucular taraflar arasındaki görüş ayrılıklarını bu sürede gidermeyi amaçlıyor.

İsrail, Hamas'tan talep ettiği "serbest bırakılacak İsrailli esirler listesi" şartını sağlamadığı gerekçesiyle Kahire'ye heyet göndermeyeceğini açıklamıştı.

Kassam Tugayları, İsrail'in abluka altındaki Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürdüğü İsrailli esir sayısının 70'i aştığını duyurmuştu. İsrail'in açıklamalarına göre, Gazze Şeridi'nde bazıları hayatta bazıları hayatını kaybetmiş toplamda 136 İsrailli esir bulunuyor.

ABD medyasının resmi kaynaklara dayandırdığı haberlerde, Joe Biden yönetimi ile İsrail'in, rehinelerin serbest bırakılması dahil 6 haftalık ateşkes şartları konusunda anlaşmaya vardığı, Hamas tarafından cevap beklendiği ifade edilmişti.

İsrail'in 7 Ekim'den bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda en az 13 bin 230’u çocuk, 8 bin 860’ı kadın olmak üzere 30 bin 534 Filistinli öldürüldü, 71 bin 920 kişi yaralandı.

Çatışmalara 24 Kasım 2023'te 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan "insani ara"da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı. Öte yandan İsrail, binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.