ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, Cezayir'in Gazze'de derhal ateşkes talep eden karar taslağına karşı Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nde veto kullanmasından bir süre sonra, dün (Pazartesi) BM Genel Kurulu önünde kendisini savunma pozisyonunda buldu. BM Genel Kurulu’nda üye devletlerle halen müzakere aşamasında olan alternatif bir metnin desteklenmesi, İsrail'in cezasız kalmasını önlemek için artan Arap baskısı altında çatışmaların geçici olarak durdurulması ve Filistin'e BM’ye tam üyelik verilmesi çağrısında bulunuldu.
BM Genel Kurulu, BM Güvenlik Konseyi'ndeki 15 üye ülkeden 13'ünün desteğini almasına rağmen, Gazze'de acil insani ateşkes çağrısında bulunan karar taslağına karşı ABD'nin 20 Şubat 2024'te veto kullanmasını tartışmak üzere bir oturum düzenledi. İngiltere ise oylamada çekimser kaldı. ABD, 193 üye devletin ezici çoğunluğunun Gazze'de derhal ateşkes talep eden akınıyla karşı karşıya kaldı.
BM Genel Kurulu Başkanı Dennis Francis, oturumun açılışında yaptığı konuşmada, Gazze'deki durumun ‘utanç verici’ olduğunu söyledi. Geçen hafta Gazze şehrinin batısında gıda tedariki açısından bu en kötü ayda yüzlerce insanın öldürüldüğü ve yaralandığı yönündeki haberler karşısında ‘dehşet’ duyduğunu ifade etti. Aynı zamanda İsrail'in yerleşim alanları da dahil olmak üzere Refah'a yönelik yoğunlaştırılmış hava saldırılarıyla ilgili ‘derin endişesini’ dile getirerek, yoğun nüfuslu Refah'ta herhangi bir kara operasyonuna karşı uyarıda bulundu. İnsani nedenlerden dolayı derhal ateşkes sağlanması talebini yineleyen Francis, ‘masum sivillerin hayatlarını kurtarmak için azami itidal’ çağrısında bulundu.
ABD'nin tutumu
ABD'nin BM Daimî Temsilci Yardımcısı Robert Wood, ülkesinin Cezayir karar taslağına karşı ‘veto’ kullanmasını şu sözlerle haklı çıkarmaya çalıştı: “Bu karar taslağı, sürdürülebilir barış hedefine ulaşamazdı. Hatta bu amaca zarar verebilirdi. Bu kararın tek başına ateşkese yol açacağına inanmıyorduk.”
Washington'un BM Güvenlik Konseyi üyelerine ‘karar taslağı üzerinde kabul oyu kullanmamaları’ yönünde çağrıda bulunduğunu hatırlatan Wood, bunun, geri kalan esirlerin serbest bırakılması ve geçici ateşkesle sonuçlanacak bir anlaşmaya varılması yönünde devam eden yoğun çabaları engelleyebileceği konusunda uyarıda bulundu. Wood, Katar ve Mısır'ın da aralarında bulunduğu ortaklarla ateşkes çabalarının şu ana kadar devam ettiğine dikkat çekti.
BM Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilmesini umarak, “Bu hassas müzakereleri desteklemek için, geçici ateşkes ve tüm esirlerin mümkün olan en kısa sürede derhal serbest bırakılması çağrısında bulunan bir karar taslağı sunduk” dedi.
Geçici ateşkesin esirlerin ailelerine dönmelerine olanak tanıyacağını ifade eden Wood, “Hamas hareketinin neden olduğu çapraz ateşte kaldıklarını ve ateşkesin Filistinli sivillere yardım sağlanmasına yardımcı olacağını” söyleyen birçok Filistinli çocuk, kadın ve erkeğin yaygın acılarına son vereceğine inanıyor. Wood, BM'deki Amerikan misyonunun BM Güvenlik Konseyi, Hamas'ı 7 Ekim'de gerçekleştirdiği korkunç saldırılardan dolayı kınayana kadar karar taslağı üzerinde BM Güvenlik Konseyi'nin geri kalan üyeleriyle temas kurmaya devam edeceğini vurguladı.
İnsanlıktan çıkarma
Filistin’in BM Daimî Temsilcisi Riyad Mansur ise “Yaşadığımız insanlıktan çıkarma, kendi insanlarımızın öldürülmesini daha kabul edilebilir kılmayı amaçlıyor” dedi. İsrail’in güvenliğinin bir ulusun özgürlüğünü ve yaşam hakkını gölgede bıraktığına inananları şiddetle eleştiren Mansur, “Bizi daha aşağı bir ırk olarak görenlere, bizi kurban olarak görmekte zorluk çekenlere ve bizi öldürenlerin suçun faili olduğunu kabul etmeyi reddedenlere sesleniyorum” ifadesini kullandı.
Mansur, pazar günü Gazze'de derhal ateşkes çağrısında bulunan ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in açıklamalarına övgüde bulundu. İsrail'in cezasızlık döneminin sona ermesi gerektiğini vurguladı. Mansur şu ifadeleri kullandı:
“İsrail'in aramızda oturup işlediği suçları reddetmesi, BM’ye ve üye devletlere saldırması, bölgesel ve uluslararası barışı ve güvenliği hiçbir sonuç olmadan baltalamasına izin verilemez. İsrail'in eylemlerinden dolayı ödüllendirilmesi değil cezalandırılması gerekiyor. İsrail, hukukun üstünde bir devlet olduğuna inanıyor ve bu inanç sarsılmadığı sürece kanun dışı bir devlet olarak hareket etmeye devam edecek.”
Arap ülkelerinin tutumu
Katar'ın BM Daimî Temsilcisi eş-Şeyha Alia Ahmed bin Seyf Al Sani, aralarında Katar'ın yanı sıra Suudi Arabistan, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Umman ve Bahreyn’in bulunduğu Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ülkeleri adına konuştu. Konuşmasında, ‘veto kullanımının Gazze'deki saldırıyı durdurma ve sivilleri koruma çabaları üzerindeki tehlikeli yansımaları ve uluslararası ilişkilerde çifte standartlar ve küresel krizlerle mücadele bağlamında gönderebileceği mesajlar’ konusunda uyarıda bulundu. Ayrıca İsrail'in Refah'a askeri operasyon düzenleme tehdidini de ‘en güçlü ifadelerle’ kınadı. İsrail işgalinin, özellikle Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki sistematik açlık politikası ve gıdanın savunmasız sivillere karşı silah olarak kullanılmasını şiddetle eleştirdi. KİK ülkelerinin Gazze'de ‘derhal insani ateşkes’ sağlanmasına yönelik desteğini yineledi.
Arap grup adına konuşan Yemenli delege Abdullah es-Saadi, ‘Gazze'deki olayların, Filistin'e BM’de tam üyelik verilmesinin her zamankinden daha acil olduğunu doğruladığını’ vurguladı. Saadi, İsrail hükümetinin kararının ve Knesset'in bağımsız bir Filistin Devleti'nin uluslararası tanınmasını tek taraflı olarak reddetme yönündeki oyunun, ‘Filistin halkına kendi egemenliklerini kurma hakkını veren her türlü siyasi anlaşmanın reddi anlamına geldiğini’ ifade etti. Arap ülkelerinin ‘Filistin Devleti'nin mümkün olan en kısa sürede BM'ye tam üye olması için BM Genel Kurulu'ndan tam destek beklediğini’ vurguladı.
Suriye rejimi tarafından Suriye'nin güneyinde bulunan Dera kentindeki İnhil beldesine atılan varil bombası (Arşiv - Reuters)