El-Evlaki'nin El Kaide liderliğini devralmasının arkasında ne var?

Usame bin Ladin'e yakınlığı ve aktivist geçmişi onu örgütün başına geçmeye itti.

Ebu’l Leys lakaplı Saad bin Atıf el-Evlaki (İndependent Arabia)
Ebu’l Leys lakaplı Saad bin Atıf el-Evlaki (İndependent Arabia)
TT

El-Evlaki'nin El Kaide liderliğini devralmasının arkasında ne var?

Ebu’l Leys lakaplı Saad bin Atıf el-Evlaki (İndependent Arabia)
Ebu’l Leys lakaplı Saad bin Atıf el-Evlaki (İndependent Arabia)

Arap Yarımadası El Kaidesi’nin (AQAP) yeni lideri Saad bin Atıf el-Evlaki, nam-ı diğer Ebu’l Leys, Yemen'in doğusundaki Şebve vilayetinin es-Said ilçesinin Vadi Yişbam bölgesinde doğdu. Kendisi, 2011 yılında bir ABD insansız hava aracı (İHA) tarafından öldürülen El Kaide'nin manevi babası Enver el-Evlaki'nin mensubu olduğu büyük el-Evalik kabilesinden geliyor.

ABD'nin peşine düşmesi ve ona ulaşmak için milyonlarca dolar harcaması, kısa bir süre önce terör örgütünün liderliğine atanan, selefi ve yoldaşı Halid Batarfi'nin yerine geçen ve böylece AQAP’ın beşinci lideri olan Saad bin Atıf el-Evlaki'nin faaliyetlerine devam etmesini engelleyemedi.

El-Evlaki'nin atanması, örgütün, ölüm nedeni hakkında yorum yapmadığı lideri Halid Batarfi'nin öldüğünü duyurmasının ardından geldi. Böylece el-Evlaki, yıllarca örgüt için ikinci adam olarak çalıştıktan sonra AQAP’ı yöneten beşinci lider oldu.

SITE Intelligence Group’un internet sitesi, örgütün şeriat yetkilisi İbrahim el-Kusi'nin pazar akşamı yayınlanan bir ses kaydında, Şubat 2020'den beri örgütün lideri olan Batarfi'nin öldürüldüğünü doğruladığını ve ‘ABD tarafından terörist grup olarak sınıflandırılan AQAP’ın yeni liderinin Saad bin Atıf el-Evlaki olduğunu duyurduğunu’ yazdı.

El-Evlaki kimdir?

AQAP’ın yeni liderinin mevcut biyografisine göre Ebu’l Leys olarak da bilinen Saad bin Atıf el-Evlaki, Yemen'in doğusundaki Şebve vilayetinin es-Said ilçesinin Vadi Yişbam bölgesinde doğdu. Kendisi, 2011 yılında bir ABD İHA’sı tarafından öldürülen El Kaide'nin manevi babası Enver el-Evlaki'nin mensubu olduğu büyük el-Evalik kabilesinden geliyor.

Doğum tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın resmi internet sitesinde üç tarih tahmin edilmekte: 1978, 1981 ve 1983. El-Evlaki’nin 1.68 cm boyunda olduğunu da not düşelim.

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Adalet için Ödül programının internet sitesine göre el-Evlaki AQAP’ın Şura Konseyi üyesi idi.

Devam eden faaliyetler

Örgütün internet sitesinde yer alan ölüm duyurusu ve cenaze töreni fotoğraflarının yanı sıra el-Evlaki'nin atanması, örgütün son yıllarda üyelerinin hareketlerinde gözle görülür bir azalma yaşanmasının ardından, hükümet güçlerini hedef alan sürpriz operasyonları öncesindeki hareketlerine benzer şekilde faaliyetlerini sürdürdüğüne ve saflarını gizlilik içinde düzenlediğine işaret ediyor.

El Kaide'nin kartlarını yeniden karması gelecekteki operasyonlara işaret ediyor olabilir ki bu durum, ‘örgütün Arap Yarımadası'ndaki gerilemesine rağmen Yemen'deki en etkili terörist grup olmaya devam ettiği, bölgede ve ötesinde saldırılar düzenleme niyetinde olduğu’ yönündeki son Birleşmiş Milletler (BM) raporuyla da desteklenmektedir.

BM'ye sunulan tahminlere göre El Kaide'nin toplam militan sayısı 3 bin ila 4 bin aktif ve pasif milis arasında değişiyor.

Ebyen, Şebve ve el-Beyda vilayetlerini birbirine bağlayan üçgeni faaliyet merkezi olarak kullanan El Kaide, Ebyen'in Mudiye bölgesindeki Vadi Umran'ın yanı sıra Ebyen vilayetinin merkezi olan Zincibar kentinde de en aktif konumdadır. Ebyen ve Şebve vilayetlerinde hükümet güçlerine karşı operasyonlar yürütmek için önemli bir kale olan Ebyen'deki Vadi Rafd'e ek olarak, El Kaide'nin varlığı Şebve vilayetindeki es-Said ve el-Musaynia bölgesinde de yoğunlaşmıştır.

Neden el-Evlaki?

El-Evlaki'nin seçilmesinin ve Yemen'deki aynı büyük kabileden isimlerin atanması konusundaki ısrarın arkasında net bir neden yok. Ancak el-Evlaki’nin örgütün lideri Usame bin Ladin ile olan ilişkisi, onun atanmasının ardındaki nedenlerin bir kısmını açıklıyor.

Medyada yer alan haberlere göre el-Evlaki, 2011 yılında ABD tarafından öldürülen El Kaide lideri Usame bin Ladin tarafından Afganistan'dan Yemen'e geri getirilenlerden biriydi. Bu da kendisine duyulan güven ve prestijin düzeyini göstermektedir. Zira Yemen, örgütün birçok ülkeden başarılı bir şekilde kovulmasının ardından son kalesidir.

Yemen, zayıf güvenlik ve silah mevcudiyetinin yanı sıra ülkenin dağlık yapısı nedeniyle AQAP için önemli bir kaledir. Bu da örgüt üyelerine hareket etme, eğitim kampları kurma ve örgütün askeri operasyonlarını yönetme konusunda kolaylık ve hız sağlamaktadır.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre El-Evlaki’nin AQAP’ın Yemen’in doğusundaki Hadramut vilayetini kontrol etmesindeki önemli rolü, atanmasında rol oynamış olabilir. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Adalet için Ödül programının internet sitesine göre el-Evlaki, AQAP'ın Şura Konseyi üyesi ve örgüt 2011'de Ebyen'in kontrolünü ele geçirdiğinde, Yemen'in Şebve vilayetinin emiriydi.

El-Evlaki, Şebve vilayeti olarak bilinen yerde 2014 yılına kadar kaldı ve bu tarihte Şura Konseyi'ne terfi etti. ABD, yakalanmasını sağlayacak bilgi için 5 milyon dolar ödül koydu.

Atama sırrı bağlamında okunan faktörler arasında, ülkenin güneyindeki en büyük ve en güçlü kabilelerden biri olan ve ona prestij ve sosyal altyapı kazandıran el-Avalik kabilesine bağlılığı da yer alıyor.

ABD kaynaklarına göre selefi Batarfi 1999'da Afganistan'a gitti, ABD öncülüğündeki işgal sırasında Taliban için savaştı. 2010 yılında AQAP'a katılarak, militanların Yemen'in Ebyen vilayetinin kontrolünü ele geçirmesine liderlik etti.

Örgüt 2015 yılında Paris'te Fransız hiciv dergisi Charlie Hebdo'ya düzenlenen saldırıyı üstlendi, ancak son yıllarda yurtdışı operasyonları azaldı.

SITE Intelligence Group'un internet sitesi, yeni lider el-Evlaki'nin son olarak Şubat 2023'te yayınlanan bir videoda göründüğünü ve Yemen'in Ebyen ve Şebve vilayetlerindeki aşiret mensuplarını, Güney Geçiş Konseyi'nin ayrılıkçı girişimlerine direnmeye çağırdığını belirtti.



Hamas: Amerika'nın Yemen'e yönelik hava saldırısını kınıyoruz

Amerika'nın Yemen'in Sana kentine düzenlediği baskının ardından dumanlar yükseliyor (AP)
Amerika'nın Yemen'in Sana kentine düzenlediği baskının ardından dumanlar yükseliyor (AP)
TT

Hamas: Amerika'nın Yemen'e yönelik hava saldırısını kınıyoruz

Amerika'nın Yemen'in Sana kentine düzenlediği baskının ardından dumanlar yükseliyor (AP)
Amerika'nın Yemen'in Sana kentine düzenlediği baskının ardından dumanlar yükseliyor (AP)

Filistinli Hamas hareketi dün yaptığı açıklamada, ABD uçaklarının Yemen'de Husilerin kontrolünde bulunan bölgelerdeki hedeflere yönelik saldırılarını kınadı.

Hareket tarafından yapılan açıklamada, “Yemen'in başkenti Sana'da bir yerleşim bölgesini hedef alan ve suç teşkil eden ABD-İngiliz hava saldırısını en güçlü ifadelerle kınıyoruz” denilerek, “Bunu Yemen'in egemenliğine ve istikrarına saldırarak uluslararası hukukun açık bir ihlali olarak değerlendiriyoruz” ifadeleri yer aldı.

Hamas, “Yemen ve kardeş Yemen halkıyla tam dayanışma içinde olduğunu ve Gazze Şeridi'ndeki Filistin halkının insanlığa iğrenç gelen soykırım savaşı karşısındaki kararlılığını desteklemek için attıkları kutlu adımları takdirle karşıladığını” ifade etti.

ABD Başkanı Donald Trump dün yaptığı açıklamada, orduya Yemen'deki Husilere karşı kararlı ve güçlü bir askeri operasyon başlatma emri verdiğini duyurdu ve Husilerin “gemilere ve uçaklara karşı korsanlık, şiddet ve terör uyguladığını” belirtti.

Trump, Husilerin saldırıları nedeniyle “Amerikan bandıralı bir ticari geminin Süveyş Kanalı, Kızıldeniz ya da Aden Körfezi'nden güvenli bir şekilde geçmesinin üzerinden bir yıldan fazla zaman geçti” dedi. Trump, “Hiçbir terörist güç ABD gemilerinin dünyanın dört bir yanındaki su yollarında özgürce seyretmesini engelleyemeyecektir” ifadesini kullandı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'ten aktardığına göre Yemen'deki Husiler bugün, Gazze Şeridi'ne uygulanan ablukanın kaldırılması için verilen dört günlük sürenin dolmasının ardından askerî harekâta geçeceklerini açıkladı.

Husi lideri Abdul Melik el-Husi çarşamba günü yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi'ne uygulanan ablukanın kaldırılması ve yardımların girişine izin verilmesi için verilen sürenin dolmasının ardından hareketin İsrail'e karşı deniz operasyonlarına yeniden başlayacağını duyurdu.

İran'a bağlı isyancı grup, Kasım 2023'ten beri gemi trafiğine 100'den fazla saldırı düzenlemiş, saldırıların, İsrail'in Gazze Şeridi'nde Filistinli Hamas hareketine karşı yürüttüğü savaşta Filistinlilerle dayanışma gerekçesi ile olduğunu söylemiş ve ocak ayında Filistin Şeridi'nde sağlanan ateşkesin ardından saldırılar azalmıştı.

Bu saldırılar sırasında Husiler iki gemiyi batırdı, bir gemiye el koydu ve en az dört denizciyi öldürerek küresel deniz trafiğini aksattı ve şirketleri gemilerini Güney Afrika çevresinde daha uzun ve daha pahalı bir rota izlemeye zorladı.