Irak nükleer enerji kullanımına geçiyorhttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/4918216-irak-n%C3%BCkleer-enerji-kullan%C4%B1m%C4%B1na-ge%C3%A7iyor
Irak Başbakanı Muhammed Şiya Es Sudani ve UAEA heyeti (Rafael Grossi’nin X platformundaki hesabı)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, İsrail’in Fransa’nın yardımıyla inşa edilen ülkedeki ilk nükleer reaktörü yok etmesinden yaklaşık 43 yıl sonra, Irak’ın nükleer faaliyetlerini barışçıl amaçlarla uygulama kararlılığını vurguladı.
Irak’ın, ülkenin ana nükleer araştırma sahası olan, Bağdat’ın güneyindeki Tuwaitha bölgesinde üç nükleer reaktörü vardı.
Bunlardan biri, İsrail’in 1981’de düzenlediği hava saldırısında, diğer ikisi ise Irak’ın 1990’da Kuveyt’i işgal etmesinin ardından çıkan 1991 Körfez savaşında ABD savaş uçakları tarafından yok edildi.
Sudani, bugün Bağdat’ı ziyaret eden Uluslararası Nükleer Enerji Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Rafael Grossi ile yaptığı görüşmede şunları söyledi;
“Irak, nükleer enerjinin ölümcül silahların geliştirilmesi değil, bir refah kaynağı olması gerektiğine olan inancıyla, ajansa katılmaya, anlaşmalarına uymaya ve barışçıl amaçlarla nükleer reaktörler kurmaya çalışan ilk ülkelerden biriydi.”
Irak Başbakanı, ülkesinin nükleer enerjinin barışçıl kullanımına dönme konusunda istekli olduğunu söyleyerek, geçen yılın sonunda Nükleer Güvenlik Sözleşmesi (CNS), Radyoaktif Atık Yönetiminin Güvenliği ve Harcanmış Yakıt Yönetiminin Güvenliği’ne ilişkin ortak konvansiyona katılma talebinde bulunduğunu belirtti.
Irak’ın atom enerjisi alanında barışçıl faaliyetlerde bulunma arzusunu dile getiren Sudani, barışçıl amaçlı nükleer uygulamaların geliştirilmesine ilişkin girişimlerin onaylanması konusunda UAEA’dan yardım beklediğini belirtti.
Grossi ise, Sudani’yi 21-22 Mart tarihlerinde Brüksel’de düzenlenecek Nükleer Enerji Zirvesi’ne davet etti.
Irak’a işbirliğinden dolayı teşekkür eden Grossi, enerji, toprağın tuzdan arındırılması, hastalık tedavisi ve diğer barışçıl program ve projelerinde Irak’ı destekleme sözü verdi.
Grossi, Irak’tan bir heyetin, önümüzdeki haftalarda kalkınma, altyapı inşaatı ve barışçıl amaçlı nükleer teknolojinin edinilmesi için bir yol haritası oluşturmak amacıyla ajansın genel merkezini ziyaret etmesini umduğunu da sözlerine ekledi.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan dün (Cumartesi) Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Velid el-Hureyci'yle görüştü. (Sudan Egemenlik Konseyi/X)
Sudan'ın geçici başkenti Port Sudan, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmaların sona erdirilmesi, savaşın durdurulması ve uluslararası anlaşmalar ile barış girişimlerinin pekiştirilmesi için istikrarlı bir diplomatik harekete sahne oluyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Sudan Özel Temsilcisi Ramtane Lamamra Sudanlı yetkililerle bir dizi görüşme yapmak üzere kente gelirken, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan da birkaç saat süren kısa bir ziyaret için ülkeye gelen Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Velid el-Hureyci ile bir araya geldi.
Lamamra'nın iki günlük ziyaretinin Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Malik Agar ve Egemenlik Konseyi üyesi İbrahim Cabir ile görüşmeleri içermesi ve Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ile sona ermesi bekleniyor.
Söz konusu ziyaret, geçtiğimiz çarşamba günü Moritanya'nın başkenti Nuakşot'ta düzenlenen ve Afrika Birliği (AfB), Avrupa Birliği (AB), Cibuti (Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi'nin (IGAD) dönem başkanı), BM, Suudi Arabistan, Mısır, Bahreyn ve ABD temsilcilerinin katıldığı istişare toplantısının ardından gerçekleşti.
Sudan hükümetinin geçici başkenti olmasından bu yana Port Sudan'a ikinci ziyaretini gerçekleştiren Lamamra'nın buradaki temaslarında durumun gelişimi, savaşın devamı ve savaşı durdurmaya yönelik uluslararası hareketlerin ele alınması bekleniyor. Bu ziyaret, bölgesel ve uluslararası barış girişimlerini birleştirmeyi amaçlayan Sudan'a ilişkin Nuakşot istişare toplantısının ardından gerçekleşti.
Lamamra'nın ordu ile HDK arasında, bizzat kendisi tarafından yönetilecek doğrudan müzakerelerin yeniden başlatılması ve sivillerin korunmasına yönelik asgari bir anlaşmaya varılması girişimini yeniden ele alması bekleniyor. Kuşkusuz bu da çatışmaların durdurulması ve savaşın barışçıl bir şekilde sona erdirilmesine yönelik görüşmelere kapı açacaktır.
Sudan'a Suudi ilgisi
Aynı bağlamda Sudan Egemenlik Konseyi medyası Burhan'ın dün (Cumartesi) Port Sudan'da, kısa bir ziyaret için ülkeye gelen Suudi Arabistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Velid el-Hureyci ile Sudan-Suudi Arabistan ilişkilerini görüşmek ve iki ülke arasındaki ortak iş birliğini teşvik etmek üzere bir araya geldiğini bildirdi. Şarku’l Avsat’ın Egemenlik Konseyi medyasından aktardığına göre el-Hureyci, Suudi Arabistan'ın Sudan'da güvenlik ve istikrarın tesis edilmesi konusunda istekli olduğunu ifade etti.
Port Sudan toplantıda neler konuşulduğunu açıklamadı, ancak el-Hureyci geçen hafta Nuakşot istişare toplantısına katılımı sırasında ülkesinin Sudan krizini çözmek için yoğun çaba sarf ettiğini ifade etmişti. El-Hureyci, Cidde Bildirgesi ile sonuçlanan ‘birinci Cidde görüşmelerine’ ve Sudan'ın güvenlik ve istikrarını, devletin ve kurumlarının bütünlüğünü sağlayan sürdürülebilir bir siyasi çözüm bulmayı ve Sudan'daki çatışmaları durdurmak ve Sudan halkının acılarını hafifletmek için Arap, İslam ve dost ülkeler arasındaki koordinasyonu sürdürmeyi amaçlayan ‘ikinci Cidde görüşmelerine’ atıfta bulundu.
El-Hureyci: Çatışmaların durdurulması bir önceliktir
El-Hureyci, Sudan krizinin çözümünün çatışmaların durdurulması, insani yardımların arttırılması, ülkenin güvenliğini, istikrarını, birliğini ve egemenliğini garanti altına alan bir siyasi geleceğin önünün açılması ve dış müdahalenin durdurulmasıyla başlayacağını vurguladı.
Nuakşot toplantısı, Sudan'daki durumu ve Sudan'daki çatışmaların sona erdirilmesine yönelik çaba, gayret ve girişimleri ele almak üzere bölgesel ve uluslararası koordinasyon ve istişare toplantıları yapılması çağrısında bulundu. Aynı zamanda, ‘ALPS’ olarak bilinen ‘Sudan'da Hayat Kurtarmak ve Barışa Ulaşmak için Müttefikler’ grubu, mart ayı ortasında İsviçre'de sivil toplum aktörleri, kadınlar ve gençlerle istişarelerde bulunarak ordu ile HDK arasındaki görüşmelerin yeniden başlatılması planlarına ilişkin konuları tartıştı.
Port Sudan'da BM Sudan Özel Temsilcisi tarafından yürütülen diplomatik çabalar, Hartum, El Cezire ve Darfur dahil olmak üzere çeşitli eksenlerde ordu ve HDK arasındaki çatışmaların şiddetlenmesi ışığında gerçekleşiyor.
İkinci yılını doldurmak üzere olan savaş nedeniyle sivil kayıpların sayısına ilişkin resmi bir istatistik bulunmamakla birlikte, uluslararası kuruluşlar on binlerce ölü ve yaralı olduğunu tahmin ediyor. BM’ye göre ülke içinde yerinden edilenlerin sayısı 11 milyondan fazla, komşu ülkelere sığınanların sayısı ise yaklaşık 3 milyon. 45 milyonluk Sudan nüfusunun yaklaşık 25 milyonu tarihte eşi benzeri görülmemiş bir insani felaketle karşı karşıya.