İsrail, Hamas lideri Haniye'nin kız kardeşini gözaltına aldı

Diğer yandan İsrail, UNRWA'nın dağıtılması için BM'ye teklif sundu

Hamas'ın 62 yaşındaki siyasi lideri Haniye, Katar'da yaşıyor (Reuters)
Hamas'ın 62 yaşındaki siyasi lideri Haniye, Katar'da yaşıyor (Reuters)
TT

İsrail, Hamas lideri Haniye'nin kız kardeşini gözaltına aldı

Hamas'ın 62 yaşındaki siyasi lideri Haniye, Katar'da yaşıyor (Reuters)
Hamas'ın 62 yaşındaki siyasi lideri Haniye, Katar'da yaşıyor (Reuters)

Hamas lideri İsmail Haniye'nin kız kardeşlerinden biri, bu sabah gözaltına alındı. İsrail polisi, 57 yaşındaki Zeba Abdulselam Haniye'nin terörü destekleyip kışkırtma ve Hamas'la ilişkili olma suçlamalarıyla yakalandığını bildirdi.

Güvenlik güçlerinin belgeler, görseller ve telefonlar gibi "ciddi" kanıtlarla Tel Şeva bölgesinde yakalandığı öne sürüldü. 

Times of Israel, konuyla ilgili haberinde Hamas'ın siyasi lideri Haniye'nin üç kız kardeşinin de İsrail vatandaşlığına sahip olduğunu ve Tel Şeva'da yaşadığını hatırlattı. 

Diğer yandan BM Yakın Doğu Filistinlilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı'nın (UNRWA) 30 mensubunun 7 Ekim saldırılarına katıldığını ve bu nedenle savaş başladığında 13 bin çalışanı bulunan ajansın kapatılması gerektiğini savunan İsrail yönetimi, bu konuda bir adım daha adım attı.

Birleşik Krallık gazetesi Guardian, İsrail'in UNRWA'nın dağıtılması için BM'ye teklif sunduğunu duyurdu. 

BM kaynaklarına dayandırılan özel haberde, çalışanların UNRWA yerine kurulacak yeni bir ajansa ya da Dünya Gıda Programı'na yönlendirilerek orada yardım dağıtmaları gerektiğinin savunulduğu aktarıldı.  

Geçen hafta İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'nin BM'nin İsrail'deki temsilcilerine ilettiği bu planın sonrasında BM Genel Sekreteri António Guterres'e ulaştırıldığı belirtildi. 

İsrail, 1950'den beri Filistinlilere yardım ulaştıran UNRWA'yla çalışmayı reddederek Gazze'deki açlık ortamının büyümesini sağlıyor. Bölgede en etkili insani yardım kuruluşu olan ajansın devre dışı bırakılmasıyla kıtlık, soykırım suçlamalarına daha fazla dayanak oluşturacak şekilde artıyor.  

İsrail, UNRWA çalışanlarının yüzde 11'inin Hamas ya da İslami Cihad'la bağlantılı olduğunu öne sürüyor. Henüz bu konuda yeterince kanıt sunulmasa da pek çok ülke bağışlarını dondurdu. 

Geçen hafta Ürdün'deki bir mülteci kampını ziyaret eden BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ajans hakkında şöyle konuşmuştu:

UNRWA'nın eşsiz hizmetlerini sürdürmemiz lazım çünkü bunlar umudu sürdürüyor.

Guterres, Mısır-Gazze arasındaki Refah Sınır Kapısı önünde düzenlediği basın toplantısında da "Derhal ateşkes yapılması, İsrail'in Gazze'nin her yerine insani yardım malzemelerinin tam ve sınırsız ulaşımı konusundaki yükümlülüğünü yerine getirmesi ve esirlerin serbest bırakılmasının zamanı geldi" demişti. 

Refah Sınır Kapısı'nın her iki tarafında tırların Gazze'ye girmek için beklediği bir sırada sınırın öbür tarafındakilerin açlık çektiğini belirten Guterres, "durumun trajik ve ahlaki açıdan da çileden çıkarıcı" olduğunu kaydetmişti.

Bunun üzerine sosyal medya platformu X'te paylaşım yapan İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, Guterres'i eleştirmişti: 

BM, onun liderliğinde terörü barındıran ve cesaretlendiren Yahudi ve İsrail karşıtı bir yapı haline geldi. Onun liderliğinde çalışanlarının korkunç 7 Ekim katliamına katıldığı UNRWA, Hamas'ın bir terör kolu haline gelmiştir.

UNRWA yetkisini BM Genel Kurulu'ndan alıyor, yani teoride kaderini de yalnızca bu yapı belirleyebilir. 

Independent Türkçe, Jerusalem Post, Times of Israel, Guardian



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.