عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Savaş sonrası Gazze’nin yönetimiyle ilgili ortaya atılan en son plan: Barışı koruma güçleri

Barışı koruma güçlerinin ABD donanması tarafından Gazze’ye inşası devam eden iskelenin güvenliğini sağlamak, kanunları uygulamak ve yenilenen Filistin Yönetimi'nin Gazze’ye girişini kolaylaştırmak olmak üzere üç görevi var

İsrail ordusunun Gazze sınırı yakınlarında konuşlu askeri araçları (Reuters)
İsrail ordusunun Gazze sınırı yakınlarında konuşlu askeri araçları (Reuters)
TT
TT

Savaş sonrası Gazze’nin yönetimiyle ilgili ortaya atılan en son plan: Barışı koruma güçleri

İsrail ordusunun Gazze sınırı yakınlarında konuşlu askeri araçları (Reuters)
İsrail ordusunun Gazze sınırı yakınlarında konuşlu askeri araçları (Reuters)

İzzettin Ebu Ayşe

Gazze’de barışı koruma güçleri konuşlandırmayı kabul eden ABD, İsrail’in önerdiği planın uygulanabilir olduğunu düşünüyor.

Gazze’deki savaşın bir sonraki gününün yolunu açacak bir adım. İsrail, Gazze Şeridi'ne barış gücü konuşlandırma planını ABD ile görüştü ve bu öneri, Gazze'nin gelecekteki yönetimine ilişkin önerilen son fikir oldu.

ABD, Gazze’ye barışı koruma gücü konuşlandırma planını kabul etti

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, geçtiğimiz hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun onayıyla ABD'ye gittiğinde ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin'e Gazze’ye barışı koruma gücü konuşlandırılması önerisini sundu. Böylece bu girişimin başlatıcısı İsrail oldu.

Gazze’ye barışı koruma gücü konuşlandırmayı kabul eden ABD, İsrail planının uygulanabilir olduğunu düşünüyor. Washington konuyla ilgili temaslara başlarken elde edilen bilgilere göre bu konuda ilerleme de kaydedildi.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ortadoğu'ya gerçekleştirdiği son ziyaret turu sırasında Mısır'ın başkenti Kahire'de altı Arap ülkesinin dışişleri bakanlarıyla bir araya geldiği toplantıda çantasında getirdiği planı sunmuştu.

Barışı koruma gücü unsurları

Plana göre Gazze’de görev yapacak barışı koruma gücü, Filistinliler ile İsrail arasındaki ateşkes anlaşmalarının uygulanmasına yardımcı olmak amacıyla 1949 yılında kurulan Birleşmiş Milletler Ateşkes Denetleme Örgütü'ne (UNTSO) bağlı olmayacak. UNTSO aynı zamanda NATO bünyesinde de yer almıyor.

İsrail, planında barışı koruma gücünün ya Filistinli güvenlik birimlerinden ya da henüz ismi belirlenmemiş üç farklı Arap ülkesinin güçlerinden oluşturulmasını önerdi.

Eğer barışı koruma gücü unsurları Filistinli güvenlik birimlerinden oluşturulursa üyeleri, Gazze Şeridi'ndeki Filistin Yönetimi'ne bağlı 20 bin askeri personel arasından seçilecekler. Ardından eğitilecek ve güvenliği sağlamak üzere Gazze’ye konuşlandırılacaklar.

Eğer söz konusu üç Arap ülkesinden geleceklerse ABD, amacı kanunları ve düzeni korumak olan bu barış gücünü eğitecek, finanse edecek ve yönetecek. Bu barış gücünün unsurları, Hamas'la hiçbir bağlantısı olmayan Gazzelilerle çalışacak.

Barışı koruma güçlerinin görevleri

Plana göre barışı koruma güçlerinin başlıca üç görevi olacak. Bu görevlerden ilki, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki savaşı devam ederken başlayacak. Bu görev kapsamında yardım konvoylarının güvenliğini sağlayacak ve İsrail ordusunun ve Hamas'ın ya da GAzzeli ailelerden silahlı kişilerin yerine Gazze halkına gıda ve ilaç dağıtımını üstlenecek.

dvd
ABD, Gazze'ye barışı koruma gücü konuşlandırılmasını ve Gazze’ye inşa ettiği iskelenin bu barış gücü tarafından korumasını öngören planı kabul etti (AFP)

Özellikle ABD’nin Gazze kıyısına inşa ettiği ve yakında açılması beklenen iskelenin yağmalama olaylarına karşı koruyacak güvenlik güçlerine sahip olması gerekiyor. Açılış yaklaştığından bu güçlerin bir an önce göreve başlamaları gerekiyor. Burada polis olmadığından barış gücü gibi herhangi bir gücün konuşlandırılması bir zaruriyete dönüşmüş durumda.

Barışı koruma gücünün ikinci görevi ise kanunları korunmanın ve savaş sona erdikten sonra herhangi bir güvenlik boşluğu oluşmasını ya da kaos yaşanmasını engellemenin yanı sıra Filistin Yönetimi’nin Gazze’deki Hamas yönetimine alternatif olarak bir hükümet sistemi kurmasını sağlamak.

Barışı koruma güçlerinin üçüncü görevi de Filistin Yönetimi'nin yenilenmiş ve donanımlı hale gelmiş olarak Gazze Şeridi'ne girişini kolaylaştırmak, yeniden inşa sürecine yardımcı olmak ve güvenliğin sağlanması konusunda yardımcı olmanın yanında ABD Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby aracılığıyla güvenlik dosyası hakkında tavsiyelerde bulunmak.

İsrail'in Gazze bataklığından kurtarılması

İsrail'in önerisinin uygulanması için çalışmalar başlarken barışı koruma gücünün geçici olarak konuşlandırılacağı anlaşılıyor. Ancak barışı koruma gücünün Gazze’de olduğu süre boyunca İsrail, Gazze Şeridi'nde yaşayanların güvenliklerini ve sivil işlerini yönetmek için değil, yalnızca Filistinli grupların bir kısmını ortadan kaldırmak amacıyla Gazze üzerinde tam askeri kontrolünü sürdürecek.

İsrail Savunma Bakanı Gallant, Netanyahu'yu Gazze'ye barışı koruma gücü konuşlandırılması konusunda ilerleme kaydettiğine dair bilgilendirdiğini söyledi. Gallant’a göre böyle bir adım, Gazze’de Hamas dışında bir yönetim sisteminin kurulmasının önün açarken İsrail'in ABD ile Gazze'deki insani duruma ilişkin büyüyen sorununu da çözecek.

En iyi çözüm

Öte yandan siyasi gözlemciler, Gazze Şeridi'ne barışı koruma güçlerinin konuşlandırılması planının uygulanabilir bir fikir olduğunu değerlendirdiler. Siyasi analist Rıfat ed-Diravi, yaptığı değerlendirmede, “Bu plan, İsrail hükümetinin Gazze'yi yeniden işgal etme düşüncesini bir kenara bırakması, bölgede güvenliğin sağlanması ve kaos yaşanmaması için bir cankurtaran simidi görevi görecek” ifadelerini kullandı.

Diravi, bu planın, Netanyahu'nun Gazze Şeridi'nin kontrol edilmesini, tampon bölgeler oluşturulmasını ve İsrail ordusunun bölgedeki varlığının güçlendirilmesini öngören planını boşa çıkaracağı yorumunda bulundu.

Gazze'deki savaşı sona erdirmeye yönelik öneride bulunan Arap ülkelerinin, savaştan siyasi sürece nasıl geçileceğinin belirlenmesi ve savaş sonrası uygun önlemlerin alınması açısından yapılması gerekenler konusundaki genel çizgiler üzerinde hemfikir olduklarını düşünen Diravi, İsrail'in Gazze’de barışı koruma güçlerinin konuşlandırılmasını öngören planının da bu çizgide olduğunu söyledi.

Filistinli taraflar plana karşı

Ancak Filistinliler, Gazze Şeridi'ne barışı koruma güçlerinin konuşlandırılması önerisini kabul etmediler.

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi:

Filistin Devleti, Batı Şeria'da olduğu gibi Gazze'de de üzerine düşen görevleri üstlenmeli.  Gazze Şeridi'ndeki insani acıların son bulması, İsrail savaşının durdurulması, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi ve Filistin Devleti’nin buradaki görevlerini üstlenmesi için uluslararası toplumun duruma müdahale etmesi gerekiyor.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Hamas Siyasi Büro Üyesi Muhammed Nazzal ise şu açıklamada bulundu:

Gazze Şeridi’nin yönetimi için dayatılan hiçbir siyasi projeyi kabul etmeyeceğiz. Filistin’in içini her yönüyle siyasi ve ulusal ortaklık temelinde düzenleyebiliriz. Gazze'nin geleceğiyle ilgili örülen, hazırlanan, Hamas Hareketi’ni siyaset sahnesinden uzaklaştırmayı amaçlayan komploların hiçbiri başarıya ulaşamayacak.

Nazzal, sözlerini şöyle sürdürdü:

Gazze’ye barışı koruma gücü konuşlandırılması kabul edilemez. Böyle bir güç, ‘işgalci güç’ olarak değerlendirilecektir. Gazze Şeridi'ne giren hiçbir güç kabul görmeyecek, bu bir işgal gücüdür. Böyle bir gücün Gazze’ye konuşlandırılması halinde ona bu tanımlama çerçevesinde muamele ederiz.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
TT
TT

Lahbib: İsrail'in Gazze'de uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planları, yardımların engellenmesi anlamına geliyor

İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)
İnsani yardım malzemesi yüklü tırlar Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan Gazze Şeridi'ne giriyor. (DPA)

Avrupa Komisyonu Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetimi Komiseri Hadja Lahbib bugün yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde uluslararası insani yardım kuruluşlarını yasaklama planlarının, hayat kurtaran yardımların bölgeye ulaşmasını engelleyeceğini belirtti.

Lahbib, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, Avrupa Birliği’nin (AB) tutumunun net olduğunu vurgulayarak, “Sivil toplum kuruluşlarının mevcut haliyle kayıt altına alınması yasasının uygulanması mümkün değil” dedi.

Lahbib, insani yardımların önündeki tüm engellerin kaldırılması gerektiğini vurguladı ve “Uluslararası insancıl hukuk, herhangi bir belirsizliğe yer bırakmıyor; yardımlar ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmalı” ifadesini kullandı.

İsrail medyası, hükümetin dün yaptığı açıklamaya dayanarak, Sınır Tanımayan Doktorlar, ActionAid ve Oxfam gibi onlarca insani yardım örgütünün lisanslarının iptal edileceğini ve bunların ‘terörle bağlantılı’ olduğu gerekçesiyle kapatılabileceğini duyurmuştu.

Bazı uluslararası yardım kuruluşları, kayıtlarının iptal edilmesi riskiyle karşı karşıya bulunuyor. Eğer 31 Aralık’a kadar İsrail makamlarının belirlediği yeni kriterlere uyum sağlamazlarsa, 60 gün içinde faaliyetlerini durdurmak veya Gazze Şeridi ve Batı Şeria’daki çalışmalarına kısıtlama getirmek zorunda kalabilirler.

ARAP DÜNYASI

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
TT
TT

Süveyda’da el bombası patladı: 1 ölü, 2 yaralı

Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)
Geçen temmuz ayında Süveyda’daki çatışmalar nedeniyle yükselen duman (Arşiv – DPA)

Şarku’l Avsat Suriye devlet televizyonu El-İhbariyye'den aktardığı habere göre bugün (Çarşamba) Süveyda kentinde meydana gelen el bombası patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, iki kişi yaralandı.

ARAP DÜNYASI

Suriye liderleri Alevi kesimin sadakatini kazanmak için tartışmalı adımlar atıyor

Geçtiğimiz eylül ayında Lazkiye vilayetinin Kardaha bölgesinde, ‘Özgür Suriye’ sloganının yazılı olduğu bir duvarın önünden geçen genç bir adam (Reuters)
Geçtiğimiz eylül ayında Lazkiye vilayetinin Kardaha bölgesinde, ‘Özgür Suriye’ sloganının yazılı olduğu bir duvarın önünden geçen genç bir adam (Reuters)
TT
TT

Suriye liderleri Alevi kesimin sadakatini kazanmak için tartışmalı adımlar atıyor

Geçtiğimiz eylül ayında Lazkiye vilayetinin Kardaha bölgesinde, ‘Özgür Suriye’ sloganının yazılı olduğu bir duvarın önünden geçen genç bir adam (Reuters)
Geçtiğimiz eylül ayında Lazkiye vilayetinin Kardaha bölgesinde, ‘Özgür Suriye’ sloganının yazılı olduğu bir duvarın önünden geçen genç bir adam (Reuters)

Hayrullah Dib, saklandığı yerden çıkabilmek için bir af güvencesi istiyordu. Alevi kökenli Dib, mart ayında Suriyeli Alevi silahlı grupların yeni Suriye hükümetine karşı ayaklanma başlatmasının ardından haftalarca ortadan kayboldu. Silah taşımayan Dib, hükümet güvenlik güçlerinin korunmasına yardımcı olmuştu.

Devrik rejimin lideri Beşşar Esed’e bağlı grupların başlattığı ayaklanmada 200’den fazla güvenlik görevlisi hayatını kaybetti. Olayların ardından günler süren misilleme saldırıları yaşandı ve bu durum Dib’in korku içinde yaşamasına yol açtı.

Hükümete bağlı güçlerin düzenlediği operasyonlarda yaklaşık bin 500 Alevi öldürüldü, on binlerce kişi ise can güvenliği endişesiyle bölgeden kaçtı. Bu gelişmeler, Esed’in da mensubu olduğu Alevi toplumu ile yeni hükümet arasındaki kırılgan ilişkiyi tamamen sarstı.

Bu süreçten sonra yeni hükümet, mart ayında şiddet olaylarına sürüklenen Dib ve benzeri kişilere af çıkararak ve genel olarak Alevi topluluğuna ekonomik destek sağlayarak yaşanan tahribatı gidermeye çalışıyor.

efth
25 Eylül'de Lazkiye kırsalında bir tütün dükkanının önünde nargile içen Suriyeliler (Reuters)

Reuters, bu süreci denetlemek üzere oluşturulan hükümet komitesinin Lazkiye ve Tartus’taki faaliyetlerine eşlik etti. Ajans, komiteden destek alan onlarca Alevi ile halen Suriye hükümetiyle çalışan 15 eski Alevi güvenlik yetkilisiyle görüştü. Söz konusu komite, resmi olarak Toplumsal Barış Yüksek Komitesi adıyla biliniyor.

Komite yetkilileri ve destek alan kişiler, Suriye’de Alevilerin sadakatini kazanmaya yönelik yeni ve tartışmalı bir çabanın yürütüldüğünü dile getirdi. Esed yönetimi döneminde, mezhepsel aidiyetleri nedeniyle kamu görevlerinde ayrıcalıklara sahip olmalarına rağmen, birçok Alevi yoksulluk içinde yaşamıştı. Alevilerin desteğinin sağlanmasının, yeni hükümetin bölge üzerindeki kontrolünü güçlendirmesine ve Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera’nın tüm Suriyelilere hizmet etme vaadi doğrultusunda ilerleme kaydedildiğinin gösterilmesine katkı sağlayabileceği belirtiliyor.

Suriye’de 14 yıl süren iç savaşın iki tarafında da yer almış eski liderler tarafından yürütülen bu girişim kapsamında, yüzlerce Aleviye mali yardım, iş imkânı ve sağlık hizmeti sunuluyor. Destek verilenler arasında, yeniden silahlanmama ya da başkalarını silah taşımaktan vazgeçirme taahhüdü karşılığında af kapsamına giren onlarca kişi de bulunuyor.

dfr
Suriye Toplumsal Barış Yüksek Komitesi üyesi Hasan Sufan (Sosyal medya)

Kendisine yöneltilen sorulara yanıt veren Toplumsal Barış Yüksek Komitesi üyesi Hasan Sufan, Reuters’a yaptığı açıklamada, hükümetin Alevilere yönelik çabaları ile genel olarak Suriye halkının (Esed yönetiminden zarar gören Sünniler de dahil olmak üzere) geniş kapsamlı ihtiyaçları arasında denge kurmaya çalıştığını söyledi. Sufan, “Herkesin adil muamele gördüğünü hissetmesini sağlamak için kurulması gereken bir denge var” dedi.

Sufan, yeni yetkililerin devrik diktatörün güvenlik kurumlarından bazı isimlerle iş birliği yapmasına yönelik kamuoyunda belli bir öfke bulunduğunu da kabul etti. Ancak Suriye liderliğinin meseleye daha geniş bir perspektiften baktığını vurguladı. Sufan, “Suriye halkı yoluna devam etmeli. Bu, işlenen büyük suçların kabul edilmesi anlamına gelmiyor. Ciddi suçlar işleyenler hesap vermeli. Ancak Suriyelilerin büyük çoğunluğu masum” ifadelerini kullandı.

rgthyu
Hayrullah Dib, Lazkiye kırsalındaki Kardaha'da bulunan kafesinde (Reuters)

Dib de bu hoşgörülü yaklaşımdan yararlanan isimler arasında yer aldı. Mart ayındaki ayaklanma sırasında herhangi bir şiddet eylemine katıldığını reddeden Dib, rolünün yalnızca iletişim kurmakla sınırlı olduğunu söyledi. Ayrıca silahlı gruplar tarafından rehin alınan onlarca güvenlik görevlisinin hayatının kurtarılmasına yardımcı olduğunu ve serbest bırakılmaları için arabuluculuk yaptığını belirtti. Hükümetten, arabuluculuk çabaları hakkında bilgi sahibi bir yetkili de bu anlatımı doğruladı.

Dib, Esed’in memleketi Kardaha’da komitenin sağladığı fonlarla açtığı kafeden Reuters’a konuşarak, “Gelecek için bir şey yapmaya karar verdim” dedi.

Reuters’ın, komitenin ayarladığı bir ziyaret sırasında gözlemlediğine göre, kafeye öğrenciler, iş arayanlar ve yaşlılar geliyor. Kafe, Dib’in bir kıza evlenme teklif edecek kadar para biriktirmesini sağladı; bunun Esed döneminde mümkün olmadığını söyledi. Dib ayrıca çocuk sahibi olmayı planladığını belirtti ve “Ama sadece kız istiyorum. Daha sevimli ve daha güzel… Erkekler her zaman silah taşımak ister” diye konuştu.

Beklenmedik barış elçileri

Komitenin başında bulunan isimlerin çatışma sahalarında geçmişleri bulunuyor. Lazkiye doğumlu bir Sünni olan Sufan, silahlı muhalefet saflarında eski bir komutan olarak görev yapmıştı. Halid el-Ahmed ise savaş sırasında muhalif gruplarla yapılan ‘uzlaşma’ adı altındaki teslim anlaşmaları yoluyla Esed’in bazı bölgeleri yeniden kontrol altına almasına yardımcı oldu. Daha sonra devrik liderle arası açılan el-Ahmed, nihayetinde çocukluk arkadaşı olan Şera’yı destekleme kararı aldı.

dfrgt
Devrik rejimin ulusal savunma güçlerinin liderlerinden Fadi Sakr (Sosyal medya)

El-Ahmed’in sahadaki en önemli ismi ise Esed’e bağlı silahlı ve kötü şöhretli Ulusal Savunma Güçleri’ni yönetmiş Alevi Fadi Sakr. İnsan hakları örgütleri bu grubu katliamlar, yağma ve çeşitli ihlallerle suçladı. Sakr, savaş sırasında yaşanan katliamlardaki rolü nedeniyle ABD ve Avrupa Birliği (AB) tarafından yaptırım listesine alındı. Sakr, Reuters’a yaptığı açıklamalarda bu suçlarda herhangi bir rolü olduğunu reddetti, ancak daha fazla soruyu yanıtlamaktan kaçındı.

Sufan, Suriye hükümetinin Sakr ile iş birliği yaptığını kabul ederek, Sakr’ın Esed’in düşüşü sırasında kan dökülmesini önlemeye yardımcı olduğunu söyledi. Ancak Sakr ile kurulan bu iş birliği, yeni hükümetin iktidarını sağlamlaştırmaya yönelik yüzeysel bir girişim olarak görülmesi ve eski rejimin kötü şöhretli isimlerinin cezasız kalmasına imkân tanıdığı gerekçesiyle komiteye yönelik eleştirilere yol açtı.

edfrt
Usame Osman, Sednaya Hapishanesi'ndeki kurbanların fotoğraflarının sızdırılmasına yardım etti. (Şarku’l Avsat)

On yıldan fazla bir süre önce Esed’in hapishanelerinde hayatını kaybeden tutuklulara ait binlerce fotoğrafın, ‘Sezar dosyaları’ olarak bilinen belgeler halinde sızdırılmasına yardımcı olan Usame Osman, “Çocuklarımızı en vahşi yöntemlerle öldürenleri affetmeye ne hakkınız var? Aksine, onları toplumsal barışın sembolleri hâline getiriyorsunuz” dedi.

Hükümet, af için aday gösterilen kişilerin ‘savaş sırasında ağır suçlar işlemiş hiç kimsenin affedilmemesini sağlamak amacıyla titiz bir incelemeden geçirildiğini’ belirtiyor. Ancak sürecin kendisi şeffaflıktan uzak görülüyor. Suriye İnsan Hakları Ağı’na (SNHR) göre, komitenin af verme ve tutukluların serbest bırakılmasına karar verme yetkisi, şeffaflık, hesap verebilirlik ve yargı bağımsızlığını zedeliyor.

Atlantik Konseyi Suriye Programı Kıdemli Araştırmacısı Gregory Waters ise “Fadi Sakr’ın çabaları görünürde barışın korunmasına önemli ölçüde katkı sağladı. Ancak bu çabalar, yerel yetkililerle birlikte çalışan diğer taban inisiyatiflerine kıyasla, yerel halk arasındaki kaygıları gidermede ve güven inşa etmede yeterince etkili olmadı” değerlendirmesinde bulundu.

rfgthy
Tartus'ta bir dizi tutuklunun serbest bırakılması, 29 Aralık (Sosyal medya)

Komitenin faaliyetlerine, Alevi toplumu içinden de çok sayıda kişi karşı çıkıyor. Bunlar arasında, İslamcı eğilimli Suriye yönetimiyle iş birliğini ‘büyük bir ihanet’ olarak gören daha sert tutumlu isimler de bulunuyor.

Komiteyle bağlantılı kişiler, Reuters’a yaptıkları açıklamalarda, Alevi silahlı grupların kendilerini hedef alma ihtimalinin farkında olduklarını belirtti. Geçen yıl eylül ayında devlet tarafından düzenlenen parlamento seçimlerinde, Tartus’tan Alevi bir adayın suikasta uğradığı da ifade edildi.

Reuters’ın, mart ayındaki ayaklanmanın başladığı, dağlık, ücra ve doğal güzellikleriyle bilinen Daliye köyünde komitenin çalışmalarını izlediği sırada, hükümet karşıtı bir Alevi Facebook sayfasında, Sakr’ın gazetecileri ‘kirli planlar’ kapsamında köye getirdiği iddia edildi. Bu sırada camları koyu renkli bir araç, gazetecileri köy dışına kadar takip etti; araç, daha sonra bir hükümet güvenlik devriyesi tarafından uyarıldı.

Sakr, söz konusu haber takibi sırasında bölgede bulunmuyordu. Ancak toplumsal barıştan sorumlu ekibinin üyeleri, köylülerle yapılan görüşmelerin yakınındaydı. Reuters, daha sonra bu kişilerle telefon üzerinden yeniden iletişime geçti.

Aceleci ve düşüncesiz davrandın!

Bazı Aleviler, geçen yıl Esed’in devrilmesini başlangıçta, topluluklarının büyük bölümü aşırı yoksulluk içinde yaşayan üyeleri için bir fırsat olarak gördü. On binlerce eski asker, yeni hükümetle geçici uzlaşma anlaşmaları imzalayarak silahlarını teslim etti.

Ancak izleyen aylarda yaşanan toplu terhisler ve Alevilerin öldürülmesi, dışlanmışlık ve korku duygusunu artırdı. Mart ayında sahil bölgesinde yaşanan olaylar ise güvensizliği daha da derinleştirdi.

(Facebook gönderisi)

Tartus Valisi Ahmed eş-Şami, Reuters’a yaptığı açıklamada, komitenin sahil olaylarıyla bağlantılı en az 50 Alevi için iyi niyet göstergesi olarak genel af çıkardığını söyledi.

Eş-Şami, “Her birine şunu söyledik: Sen acele ettin ve düşüncesiz davrandın. Biz sana merhametli olacağız ve doğru yolda ilerleyeceğini kanıtlaman için sana ikinci bir şans vereceğiz” dedi.

Komiteden bir yetkili, Esed döneminden kalan ve devrilmenin ardından gözaltına alınan yüzlerce askerin serbest bırakıldığını, ayrıca binlerce diğer tutuklu için 90’dan fazla aile ziyareti organize edildiğini belirtti.

Üç eski askerin annesi olan bir kadın ise, eylül ayında oğullarından birini ziyaret edebildiğini ve yol masraflarını komitenin karşıladığını anlattı. Söz konusu masrafların düşük olmasına rağmen kendisinin karşılayamadığını ifade etti.

Adının açıklanmasını istemeyen anne, oğlunu camın arkasından görmenin kendisini derinden yaraladığını söyledi. Ona yalnızca iç çamaşırı vermesine izin verildiğini belirten anne, gözyaşları içinde, “Yeni Suriye’yi gördüler ama hiçbir şey bilmiyorlar. Bildikleri tek şey hapiste oldukları” diye konuştu.

sdfrgt
Sahil şeridinde meydana gelen olaylarla suçlananların ilk açık duruşmasından (SANA)

Lazkiye ve Tartus’taki güvenlik yetkililerinin yayımladığı bir açıklamaya göre, aftan yararlanan savaşçılar, saldırı planlayabilecek kişiler hakkında bilgi sağlıyor ve yetkililerin hafif silahlar ile mühimmatın gizli depolarını bulmasına yardımcı oluyor. Bu kişiler ayrıca başkalarını da silahlanmaktan vazgeçirmeye çalışıyor.

Nisan ayında varılan bir uzlaşma anlaşmasının ardından, Sakr’a bağlı eski bir savaşçıya marangozluk alanında iş imkânı sağlandı. Alevilerin dökülen kanının intikamını alma arzusunun hâlâ içinde olduğunu söyleyen bu kişi, misillemeden korktuğu için adının açıklanmasını istemedi. Ancak buna rağmen, artık kimsenin savaşmak istemediğini vurguladı. Söz konusu eski savaşçı, Reuters’a yaptığı açıklamada, “Artık kimse savaş istemiyor. İnsanlar yoruldu. Tek istedikleri güvenlik ve çocuklarını doyurabilmek” dedi.

Sembolik çabalar ve mali kısıtlamalar

Sahil bölgesindeki Alevi sakinler, sahil olaylarının yol açtığı ağır zararlara, yaygın yoksulluğa ve bölgedeki süregelen güvensizliğe yönelik çabaların son derece yetersiz olduğunu belirtiyor. Sufan da mali sınırlamaların bulunduğunu kabul etti. Reuters’a yaptığı açıklamada, “Ekonomik durum nedeniyle geniş bir kesime ulaşamıyoruz. Bu çabalar, çoğunlukla sembolik bir çözüm niteliğinde; ortamı biraz düzeltip normale döndürmeye çalışıyor” dedi.

Şiddet olaylarının üzerinden dokuz aydan fazla zaman geçmesine rağmen, komite, yaklaşık bin zarar görmüş evin sadece yüzde 10’undan daha azının onarıldığını açıkladı.

cdfrgt
Vail Hasan, Suriye'nin Ceble kentindeki yanmış evinin bahçesinde ailesiyle birlikte (Reuters)

Ceble kırsalından 32 yaşındaki Alevi Usame Tuveyr, mart ayında ailesine ait 13 evin yakıldığını ve hayvanlarının çalındığını söyledi. Tuveyr, komitenin o zamandan beri kayıp olan iki akrabasını bulamadığını da belirtti.

Komite, bazı akrabalarının evlerinde temel onarım çalışmalarına başlamıştı, ancak Reuters’ın eylül ayında yaptığı ziyarette Tuveyr, çalışmaların tamamen durduğunu söyledi. Yeniden şiddet yaşanacağı endişesi, halkın atölyesine gitmekten kaçınmasına yol açtı ve gelirini ciddi şekilde düşürdü. Tuveyr, “Saat altıdan sonra kardeşim gelip kapıyı çalsa açmam” dedi.

Son günlerde ve geçen ay yapılan Alevi gösterileri, komitenin karşılaştığı zorlukları ortaya koydu. 28 Aralık’ta binlerce Alevi, özerk bir yönetim ve tutukluların serbest bırakılması talebiyle slogan attı.

Protesto yalnızca bir saat sürdü ve ardından hükümet yanlısı bir gösteri düzenlendi. Güvenlik güçleri, geçen ay benzer taleplerle yapılan başka bir protestoda olduğu gibi, kalabalığı ateş açarak dağıttı.

Yetkililer, mart ayındaki şiddet olaylarıyla ilgili olarak yakın zamanda halka açık davalar başlattı; bu davalar, yeni Suriye’de hesap verebilirliğin gerçek bir sınavı olarak görülüyor.

59 yaşındaki çiftçi Vail Hasan, yanan evinin komite tarafından onarılacağı sözünü hatırlatarak Reuters’a, tüm Suriye topluluklarının korku olmadan bir arada yaşayabilmesi için hâlâ uzun bir yol olduğunu söyledi.

Hasan, “Şu an barışa uzağız. İçten ve gönülden hazırız… Adalet ve hukuk olursa her şey çözülür” dedi.