Mısır ordusu Gazze sınırında alarma geçtihttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5004991-m%C4%B1s%C4%B1r-ordusu-gazze-s%C4%B1n%C4%B1r%C4%B1nda-alarma-ge%C3%A7ti
İsrail ordusu Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafında ilerliyor. (Reuters)
Mısır-İsrail sınırındaki gerilim, Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafındaki İsrail bombardımanı, İsrail güçlerinin bu sabah (Salı) erken saatlerde sınır kapısının kontrolünü ele geçirmesi ve İsrail'in sınır bölgesinde harekete geçtiği yönündeki haberlerin ardından son saatlerde arttı.
Şarku’l Avsat’a konuşan kaynaklar, “Mısır silahlı kuvvetlerinin Refah Sınır Kapısı’nın Mısır tarafına kuvvet ve araç konuşlandırdığını” söyledi. Kaynaklar Kahire'nin Hamas ile İsrail arasında yeni ateşkes görüşmelerine tanıklık ettiği bir dönemde ‘kuvvetlerinin alarm durumunda ve tam hazırlıklı olduğunu’ açıkladı.
İsrail medyası, İsrail ordusunun bugün Gazze Şeridi ile Mısır arasındaki hayati önem taşıyan Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafını kontrol altına aldığını ve dün gece düzenlenen hava saldırılarının ardından Gazze'nin güneyine girdiğini duyurdu.
Mısır, Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafının İsrail'in kontrolüne geçmesiyle sonuçlanan İsrail'in Refah'taki askeri operasyonlarını ‘en sert ifadelerle’ kınadı. Mısır Dışişleri Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, İsrail'in sınır kapısını ele geçirmesini ‘bir milyondan fazla Filistinlinin hayatını tehdit eden tehlikeli bir durum’ olarak nitelendirdi.
Mısır'dan yapılan açıklamada, İsrail tarafına ‘azami itidal göstermesi ve geniş kapsamlı etkileri olacak bir korkutma politikasından kaçınması’ çağrısında bulunulurken, bunun ‘Gazze Şeridi'nde sürdürülebilir bir ateşkese ulaşma çabalarını’ tehdit ettiği uyarısı yapıldı.
Kahire el-İhbariyye televizyon kanalı, üst düzey bir Mısırlı kaynağın İsrail'deki mevkidaşlarını ‘Refah Sınır Kapısı’na Filistin tarafından saldırmanın sonuçları’ konusunda uyardığını aktardı.
Hızlanan askeri gelişmeler, İsrail ve Hamas heyetlerinin yanı sıra ABD, Katar ve Mısır temsilcilerinin de katılacağı bir ateşkes anlaşması imzalanması amacıyla bugün Kahire'nin ev sahipliğinde yapılması planlanan yeni görüşmelerden saatler önce gerçekleşti.
Sudan'da yeni bir sivil başbakanın atanması ne anlama geliyor?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5145227-sudanda-yeni-bir-sivil-ba%C5%9Fbakan%C4%B1n-atanmas%C4%B1-ne-anlama-geliyor
Sudan'da yeni bir sivil başbakanın atanması ne anlama geliyor?
Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) eski genel direktörü Dr. Kâmil el-Tayyib İdris
Manaf Saad
Güvenilir kaynaklara göre Sudan Egemenlik Konseyi, 19 Mayıs 2025 Pazartesi günü Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün (WIPO) eski genel direktörü Dr. Kâmil el-Tayyib İdris'in Sudan Başbakanı olarak atanmasını, kendisine, görevli hükümeti feshedip tam yürütme yetkisine sahip yeni bir hükümet kurma yetkisi verilmesini onayladı.
Bu atama, Dr. Abdullah Hamduk'un 2 Ocak 2022'de istifa etmesinden bu yana tam yetkili bir başbakana sahip sivil bir hükümete doğru atılan ilk resmi adım. Hamduk, 2019 yılında eski cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in devrilmesinin ardından bu görevi üstlenmişti. Beşir yönetimi aracılığıyla İslamcılar 1989'daki askeri darbeden itibaren devlet kurumlarını kontrol etmeye başlamışlardı.
Uluslararası hukuk alanında doktora yapan Kâmil Idris ile tarım ekonomisi alanında doktora yapan Abdullah Hamduk'un birçok dikkat çekici benzerliği bulunuyor. En dikkat çekici olanı, sol görüşlü bir entelektüel geçmişe sahip olmaları, erken yaşlarda Sudan'daki sol harekete katılmaları ve Birleşmiş Milletler içindeki mesleki kariyerleri. 1997-2008 yılları arasında Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'nün genel direktörlüğünü yapan İdris, en büyük uluslararası örgütlerden birinin başkanı olan ilk Sudanlı ve ilk Afrikalılardan biriydi. Daha sonra Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği'nin genel sekreteri oldu. Hamduk ise çok sayıda uluslararası ve bölgesel kuruluşta çalıştı; bunların en önemlisi, 2016 yılında BM Afrika Ekonomik Komisyonu'nun vekil genel sekreterliği göreviydi.
Afrika Birliği, Sudan ordusu ile o dönem müttefik, şu anki savaşta ise düşman olan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki ittifak tarafından Ekim 2021'de gerçekleştirilen askeri darbenin ardından Sudan'ın üyeliğini askıya alma kararı almıştı. Karar, yönetimin askeri darbe ile değiştirilmesini reddeden ve üye devletleri demokratik geçiş ve sivil yönetim yolunu izlemeye zorlayan Afrika Birliği'nin kuruluş ilkelerine dayanıyordu. O tarihten beri Afrika Birliği, Sudan'ın tam üyeliğini yeniden elde etmesinin, yalnızca resmi ve atanmış bir hükümet değil, gerçek anlamda yürütme gücüne sahip bir sivil geçiş hükümetinin kurulmasına bağlı olduğu yönündeki net tutumunu korudu.
Sudan'ın güvenliği, Afrika Boynuzu'nun güvenliğine hizmet etmektedir ve Sudan'ın uğrayacağı herhangi bir zarar, tüm Afrika kıtasını etkileyecektir
Ancak darbeden sonra Sudan'daki siyasal gerçeklik, özellikle darbeci taraflar arasında 2023 Nisan ayında savaşın patlak vermesiyle daha da karmaşık bir hal aldı. Savaş, Sudan sahnesinde işleri daha karmaşık hale getirdi, Afrika Birliği'nin etkili bir eylemde bulunma gücünü azalttı, arabuluculuk araçlarını zayıflattı ve ülkedeki meşruiyet krizini derinleştirdi. Afrika Birliği, Sudan'ın üyeliğini yeniden elde etmesi için sivil bir hükümet kurulması şartına prensipte uymaya devam ederken, bu şartın uygulanması siyasi gerginliklere, çatışan bölgesel çıkarlara, sivil güçler arasında bölünmeye ve ciddi bir çözüm dayatma konusunda, zayıf uluslararası iradeye tabi olmaya devam etti.
Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve eski Başbakan Abdullah Hamduk, 21 Kasım 2021'de Sudan'da sivil yönetime geçiş anlaşmasını imzaladıktan sonra (AFP)
Sudan ordusunun son dönemdeki askeri zaferleri, el-Cezire ve başkent Hartum eyaletleri üzerinde kontrolü yeniden ele geçirmesi ile Darfur ve Kordofan'daki istikrarlı ilerleyişi, başta Afrika Birliği olmak üzere uluslararası toplum ile diplomatik normalleşme dosyasını aktifleştirmeye ve ülkeyi savaşa sürükleyen darbe sürecini tersine çevirmeyi amaçlayan adımlar atmaya itmiş görünüyor.
Bu durum, özellikle Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Mahmud Ali Yusuf'un son olarak Bağdat'ta düzenlenen Arap Zirvesi marjında yaptığı olumlu açıklamaların ardından geldi. Yusuf, Sudan Silahlı Kuvvetleri'nin birçok bölgede kontrolü yeniden sağlayabilmesinden umutlu ve iyimser olduğunu söyledi. “Sudan'ın güvenliği, Afrika Boynuzu'nun güvenliğine hizmet etmektedir ve Sudan'ın uğrayabileceği herhangi bir zarar, tüm Afrika kıtasını etkileyecektir” değerlendirmesinde bulundu. Kâmil İdris'in tam yetkilerle başbakan olarak atanması, sivil siyasi sürecin yeniden canlandırılması yoluyla Afrika Birliği ile normalleşme yönünde atılmış bir adım olarak görülüyor.
HDK’nin kontrolüne geçmesinin ardından yerinden edilenlerin barındığı Zemzem Kampı’ndan kaçanlar, Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesinde, gıda yardımı almak için sıraya girmiş 13 Nisan (AFP)
Ancak bu atama tek başına yeterli değil. Yeni hükümetin, askeri bir otoritenin sivil cephesi olarak görülmemek için kapsamlı bir ulusal siyasi mutabakat sürecine girişmesi gerekecek. Devrim güçlerini, bölge temsilcilerini, savaşa dahil olmayan siyasi ve sivil güçleri de içine alan geniş bir mutabakat sağlamaya ve savaşın etkilerini ortadan kaldırmaya çalışması, bunun yanı sıra, köklerine ve derin nedenlerine inilerek savaşın sona erdirilmesi için ciddi çabalar sarf etmesi de gerekecek.
Yeni sivil hükümet, savaşın yoğun yaşandığı bir ortamda eğitim, sağlık, yerel yönetim ve güvenlik gibi sosyal hizmetlerin sağlanmasında büyük zorluklarla karşı karşıya kalacaktır. Bu görevler, büyük çabalar ve formalitede memnuniyetle karşılamanın ötesinde, sivil hükümetin gerçek görevlerini yerine getirmesini sağlayacak gerçek uluslararası ve bölgesel desteğin sağlanmasını gerektiriyor.
Fotoğraf: Majalla
Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Sudan'da yıkıcı bir iç savaşın yaşandığı ve günümüzdeki en büyük insani felaketlerden birine dönüştüğü bir ortamda yeni bir sivil başbakanın atanması, normal bir siyasi hadise olarak okunamaz. Aksine bu, ülkedeki mevcut siyasi, askeri ve insani tablonun karmaşıklığı içinde değerlendirilmelidir. Bu atamanın çok yönlü sonuçları olacaktır ve bunlar, Sudan'da istikrarı sağlamayı ve iyi yönetişim kurmayı amaçlayan kapsamlı bir siyasi süreçle bağlantısına bağlı olarak değişecektir.
