Salim er-Reyyis
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile hükümetindeki aşırı sağcı bakanlar Bezalel Smotrich ve Itamar Ben-Gvir'in İsrail ordusunun Gazze'nin güneyinde Mısır sınırındaki Refah’a kara saldırısı düzenlenmeyi planladığına dair tehditlerinin ve İsrail Savaş Kabinesi Üyesi Benny Gantz'ın geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamaların ardından İsrail ordusu, Refah’ta İsrail bayrağını göndere çekerken Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafındaki avlusunda gezinen tankların fotoğraflarını ve videolarını yayınladı. İki milyondan fazla Gazzeliyi halen dünyaya bağlayan tek insani yardım koridoru olan Refah, aynı zamanda İsrail’in Gazze Şeridi’nde 7 ayı aşkın süredir yürüttüğü savaşta sağlık sisteminin çökmesi nedeniyle hastaların ve yaralıların yurtdışında tedavi görebilmeleri için kullanabilecekleri tek kurtuluş yolu.
Tanklar, İsrail ordusunun Refah’ın doğu kesimi sakinlerine derhal tahliye çağrısında bulunmasından sadece birkaç saat sonra Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafına geldi. Tankların gelişine, savaş sırasında Gazze Şeridi'ndeki tüm şehirlerden ve mülteci kamplarından zorla göç ettirilen Gazzelilerin yaşadığı yerleşim bölgelerine düzenlenen bombardımanlar eşlik etti. İsrail tanklarının Filistin bayrağının üzerinden geçmesi, Gazze’de Hamas yönetimindeki hükümetin İçişleri Bakanlığı'na bağlı Sınır ve Geçişler İdaresi tarafından kontrol edilen sınır kapısı üzerindeki Filistin egemenliğinin sona erdiğinin bir tür ilanıydı.
İsrail ordusunun ‘Hamas hükümetinin egemenliğinin en önemli sembollerini’ kontrol altına almakla övündüğü videolar ve fotoğraflar ortalığa saçıldıkça, İsrail'in ilk hedefinin ABD yönetiminin işgale karşı çıkmasına rağmen Refah’ı karadan işgal etmek olduğu daha da netleşti. ABD, İsrail’e bir milyondan fazla yerinden edilmiş Gazzeli’ye ev sahipliği yapan Refah’a kara saldırısını onaylamadığını hem doğrudan hem de kamuoyu önünde birçok kez ifade etmişti. İsrail ordusu, Refah sakinlerine bölgeyi terk etmeleri için bildiriler yayınlarken ‘güvenli bölgeyi’ Han Yunus'un batısındaki el-Mevasi bölgesinden kuzeydeki Nuseyrat Mülteci Kampı’na kadar genişlettiğini iddia ettiği bir harita dağıtıldı. Yüzlerce top mermisinin atıldığı ve İsrail savaş uçaklarının bombaladığı Han Yunus'un merkezi ve batısı da Gazzelilerin kendilerini bekleyen bilinmeyen akıbetten korkarak yeniden zorla kaçmaya başladığı ‘güvenli bölgeye’ dahil edildi.
Refah Sınır Kapısı’nın İsrail’in kontrolünde olması Gazzeliler için insani yardım boyutunu ciddi şekilde etkiliyor.
Filistinli yazar ve siyasi analist Mustafa İbrahim, Mısır, Katar ve ABD’nin himayesinde Kahire'de Hamas ile İsrail arasında bir anlaşmaya varılması konusunda ilerleme kaydedildiğinin konuşulduğu ve Hamas'ın ateşkes önerisini kabul ettiğini açıkladığı sırada Refah Sınır Kapısı’nın işgal edilmesi ve istilasıyla ilgili değerlendirmesinde “İsrail, savaşın başından bu yana askeri teçhizatın buradan Gazze’ye sokulduğu iddiasıyla Philadelphia (Selahaddin) Koridoru’nu ve Refah Sınır Kapısı’nı kontrol etmesi gerektiğinden bahsediyor” dedi.
İsrail'in, Mısır ile daha önce yaptığı anlaşmalara rağmen tampon bölgenin altından geçen tünelleri ortadan kaldırmak için Philadelphia Koridoru’na toprağın altına uzanan çelik bir duvar örmesi gerektiğini düşünüyor. İsrail, Refah Sınır Kapısı’nı kontrol etmenin en önemli siyasi boyutlarından biri olarak İsrail kamuoyuna Hamas için egemenliği temsil eden Refah'ın İsrail ordusunun kontrolüne geçtiğini söylemek ve böylece Hamas'ın sivil kontrol ve egemenlik kabiliyetlerini ortadan kaldırmayı ya da azaltmayı istiyordu. Daha önce İsrail'in Refah'a kara saldırısının şekli ve hedefleriyle İsrail'in Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafını kontrol etmeye devam edip etmeyeceği konusunda pek çok spekülasyon yapılmış olsa da İsrail'in kara saldırısının ilk adımlarından itibaren başlıca siyasi hedefine ulaştığını söylemek istediği anlaşıldı.
Filistinli yazar ve siyasi analist İbrahim, “Netanyahu kara saldırısının başından itibaren mutlak bir zafer imajı vermek istiyor. Operasyon ister sınırlı ister sınırsız olsun, ilk birkaç saat içinde bu imajı edinmek ve pazarlamak istedi” değerlendirmesinde bulundu. Ordunun tankların videolarını ve fotoğraflarını yayınlayarak ve Refah Sınır Kapısı’nın Filistin tarafında İsrail bayrağını göndere çekerek pazarlamak istediği başlıca hedef belki de budur.
Refah Sınır Kapısı geçtiğimiz aylarda, yerinden edilen Gazzelilere Mısır üzerinden gıda ve tıbbi malzemelerin olduğu insani yardımların akışı için can damarı oldu. İsrail, savaşın başında Refah Sınır Kapısı’ndan yardım tırlarının Gazze’ye girişinin yanı sıra hastaların, yaralıların ve yolcuların geçişini de engelledi. Nitzan Sınır Kapısı ve Kerem Şalom Sınır Kapısı’ndan giriş yapan tırların, Refah Sınır Kapısı’ndan giriş yapmak üzere yönlendirilmeden önce İsrail ordusu tarafından kapsamlı bir denetimden geçirilmesi şart koşuldu.
Gazze’deki Sağlık Bakanlığı İsrail ordusunun doğu bölgelerinde yaşayanları ve yerinden edilenleri göçe zorlamasının ardından Ebu Yusuf en-Neccar Hastanesi’ni tahliye etmek zorunda kaldı.
İsrail, Gazze’de yerinden edilen insanlara ulaşması gereken birçok yardım malzemesini hiçbir gerekçe göstermeden engelledi. Ayrıca bazı yakıt türlerinin girişini yasaklayıp dizel ve doğal gaz girişini kısıtlayarak çeşitli krizlere yol açtı. Yerinden edilen Gazzelileri yemek pişirmek için odun ve tahta parçaları toplayıp yakmaya ve ulaşım aracı olarak da eşek arabaları kullanmaya zorladı. İsrail, yeniden edilen Gazzelilerin sebze, meyve, gıda maddelerinin yanı sıra günde ancak bir ya da iki öğün yemeye yetecek kadar az miktarda buldukları una erişimlerini de engelledi.
İsrail’in Refah sınır kapısını kontrol etmesinin Gazzeliler için insani açıdan ciddi bir etkisi olduğunu vurgulayan İbrahim, bunun insani yardımların ve ihtiyaç duyulan ürünlerin Gazze’ye girişinin engellenmesi anlamına geldiğini belirterek, “İsrail, sınır kapısını kontrol etmeye devam eder ve insani ve gıda yardımlarının girişini engellerse bu durum, Gazze’deki krizi daha da kötüleştirecek ve Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki nüfusun İsrail kuşatması ve kara harekatı sırasında aylardır çektiği açlığın daha fazla insanı vurmasına yol açacak” ifadelerini kullandı.
Gazze’deki Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada İsrail’in Gazze Şeridi'nin kuzeyinde düzenlediği hava saldırısında çoğu çocuk 28 kişinin öldüğü bildirildi. Kuşatma, abluka ve gıda yardımlarının yetersizliği nedeniyle Gazzeliler, hayvan yemlerini öğütüp un haline getirip ekmek yapmak, zarar görmüş sebzelerin kalıntılarını yemek ve temiz olmayan su içmek zorunda kaldı.
İsrail ordusunun doğu mahallelerinde yaşayanları ve yerinden edilmiş kişileri zorla yerinden etmesinin bir sonucu olarak Gazze'deki Sağlık Bakanlığı, İsrail ordusu tarafından belirlenen askeri harekat bölgesi içinde yer alan Ebu Yusuf en-Neccar Hastanesi'ni tahliye etmek zorunda kaldı. İsrail ordusunun Refah’a karadan girişinin ilk gününde hastanenin bitişiğindeki evlerin hedef alınması ve hastane üzerine sis bombaları atılmasının ardından yüzlerce hastanın tedavisi yarım kaldı. Ebu Yusuf en-Neccar Hastanesi, Refah ve Han Yunus'ta 2 binden fazla hastaya diyaliz hizmeti veren tek hastane.
Filistinli yazar ve siyasi analist İbrahim, yerinden edilen Gazzelilerin arasında hastalıkların ve salgınların yayılmasının yanı sıra diyaliz hastaları, kanser hastaları ve düzenli olarak ilaç kullanmak zorunda olup bu ilaçların sadece bir kısmına ulaşabilen tansiyon, kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalıkları olanlarla birlikte tıbbi hizmetlerin asgari düzeyin çok altına düşmesinden dolayı Gazze’deki sağlık krizinin daha da kötüleşeceği tahmininde bulundu. İbrahim, “Tıbbi malzeme yüklü yardım tırlarının (Gazze’ye) giriş yapmaması halinde, tıbbi hizmetlerin azalması ve hastaların yurtdışında tedavi edilmeleri için seyahat etmelerinin engellenmesi sonucunda ölümlerin artacağını düşünüyorum” diye ekledi.
Gazze'deki Sağlık Bakanlığı Koordinasyon Dairesi, Refah Sınır Kapısı’nın kapatılması ve İsrail ordusunun kontrolüne geçmesi üzerine düzenlediği basın toplantısında, yurtdışında tedavi görmek için onay bekleyen binlerce yaralı ve hastanın seyahat haklarının engellendiğini duyurdu. Bu durum, yurtdışında tedavi edilmeyi bekleyen hastaların ve yaralıların hayatlarını tehlikeye sokarken Gazze’nin sağlık sistemindeki krizi daha da kötüleştiriyor. İsrail, Kahire'de devam eden müzakereler sırasında Hamas heyeti üzerinde baskı kurmak amacıyla kara saldırısının ilk aşaması olarak Refah'ın güneydoğusunda kara operasyonları gerçekleştirirken bu hastaları ve yaralıları görmezden geliyor.
*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.