Uzun süredir devam eden ‘siyasi bölünmenin’ ve bunun ekonomik ve sosyal yansımalarının daha da kötüleşmesinin ardından Libyalılar, bu yılki Kurban Bayramı’nı, fiyatların hızla yükseldiği ve bayramdan önceki son günlerde bankaların likiditesinin tükendiği ‘sıkıcı bir atmosferde’ geçirdi.
Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi analist Kâmil el-Maraş, “Libyalıların çoğunun içinde bulunduğu ve Kurban Bayramı'ndan hemen önce açıkça ortaya çıkan zor ekonomik ve sosyal durum, bölünmüşlüğün, siyasi sahnedeki çıkmazın devam etmesinin ve seçimlerin yapılmasının engellenmesinin bir yansımasından başka bir şey değil” ifadesini kullandı.
El-Maraş, “Doğu, batı ve güney Libya'daki herkes artan fiyatlar ve bayramdan önceki son günlerde kalabalık ve uzun kuyruklara sahne olan banka ve döviz bürolarındaki likidite eksikliğinden mustarip” dedi. Batı Libya'da, özellikle de Trablus'ta yaşayanlar arasında, buradaki nüfuz alanlarını kontrol etmek için zaman zaman çatışmaları tekrarlanan ve bayram kutlamalarını etkileyen silahlı oluşumlar arasında önümüzdeki günlerde yeni bir gerginlik yaşanmasından korkulduğuna dikkat çeken el-Maraş, bu bağlamda iki ay önce Ramazan Bayramı'nın ikinci gününü kutlayan yoğun nüfuslu bir bölgede aniden patlak veren çatışmaları hatırlattı.
Siyasi analist, Libya arenasındaki herkesin ‘askeri ve güvenlik kurumlarındaki bölünmeyi sona erdirmeden ikilemi bitirme umudu olmadığının farkında olduğunu’ belirterek, “İki ülke arasındaki Ras Cedir Sınır Kapısı bu ayın 20'sine kadar sadece acil ve diplomatik durumlarla sınırlandırıldığı için çok sayıda insan Kurban Bayramı tatilini önceki yıllarda olduğu gibi Tunus'ta geçiremeyecek” dedi.
Ras Cedir Sınır Kapısı, Libya tarafındaki güvenlik gerilimleri nedeniyle 19 Mart'tan bu yana kapalı bulunuyor.
Libyalı siyasi aktivist Ahmed et-Tevati ise siyasi bölünme ve kriz taraflarının mücadelesi sonucunda özellikle ekonomiyle ilgili olmak üzere alınan çelişkili karar ve politikaların tüm Libyalılar için yaşam koşullarının kötüleşmesine, birçok ailenin kurbanlık alamayacak duruma gelmesine büyük ölçüde katkıda bulunduğuna dikkat çekti.
Tevati, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Libyalıların kurbanlık hayvan alamamasının bayram sevinci ve kutlamalarının azalması anlamına geldiğini, çünkü bayram ritüellerinin aile üyelerinin bir araya gelmesi ve kurban kesme ritüeline katılmalarıyla bağlantılı olduğunu’ belirterek, ‘iki hükümetin bayram öncesi vatandaşların yaşam krizlerini ciddi ve yenilikçi çözümlerle ele almadaki yetersizliğini’ vurguladı.
Tevati, iki hükümetin (Ulusal Birlik Hükümeti ve İstikrar Hükümeti) yükü hafifletmek için bazı bölgelerde ve şehirlerde uygun kurbanlıklar sağlamasına rağmen, ‘maaşların ödenmesini hızlandırmak ya da bankaların kamu çalışanlarına ihtiyaçlarını erken satın alabilmeleri için kredi sağlamasına izin vermek gibi toplum için daha gerçekçi çözümler benimsemediğini’ belirtti.
Kurban Bayramı'ndan iki gün önce Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, Merkez Bankası'nı likidite krizinin sorumlusu olmakla suçladı. Dibeybe, Merkez Bankası’nı ‘üzerinde hiçbir yetkisi olmadığını’ söylediği ‘politikalarını ve ülkenin koşullarından yararlanan bankaların politikalarını kökten değiştirmeye’ çağırdı.
Tevati, ‘Libyalı kurumların ve liderlerin halkın bayramını kutlama ve birden fazla şehirde törenlere katılma hevesini’ küçümseyerek, ‘Libyalıların yalnızca dini ve milli günlerde tekrarlanan bu davranışlardan etkilenmediğine inandığını’ ifade etti. Tevati, “Yeni bir siyasi sınıf ve ülkeyi yönetecek yeni bir yasama ve yürütme otoritesi üreteceğini umduğu seçimlerin yokluğunda, toplumun geniş kesimleri dikkatlerini kendi işlerine çevirdi” ifadesini kullandı.
Tevati, her iki taraftaki yetkililerin çoğunun bayram tebriklerini ‘kontrol ettikleri bölgedeki başarılarını göstermek’ olarak eleştirdi ve bu tür davranışların ‘bölünmüşlük halini pekiştirdiğini’ vurguladı. Tevati, “Hayat pahalılığı ve masrafları devlet tarafından karşılanan Hac kontenjanlarının dağıtımının adilliğine ilişkin söylentiler, Libyalıların büyük bir kesimi için kalan bayram sevincini bozdu” dedi.
UBH’ye bağlı Hükümetimiz platformu, Dibeybe'nin memleketi Misrata'da Bayram namazına katıldığını gösteren bir video yayınladı.
Ülkenin doğusunda ise Temsilciler Meclisi (TM) tarafından yetkilendirilen Libya İstikrar Hükümeti’nin (LİH) sayfasında hükümet başkanı Usame Hammad'ın bayram tebriği yayınlandı. Ayrıca TM Başkanı Akile Salih ve Libya Ulusal Ordusu (LUO) Başkomutanı Mareşal Halife Hafter de Libya halkının bayramını kutladı.
Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)