Cezayir çölünde 38 göçmen susuzluktan öldü

Çoğu Suriyeli ve Sahel ülkeleri vatandaşları... Libya makamları tarafından sınır dışı edildi

Cezayir sınırında Nijer'den gelen düzensiz göçmenler (kayıp kişilere yardım eden aktivistlerin anlatımları)
Cezayir sınırında Nijer'den gelen düzensiz göçmenler (kayıp kişilere yardım eden aktivistlerin anlatımları)
TT

Cezayir çölünde 38 göçmen susuzluktan öldü

Cezayir sınırında Nijer'den gelen düzensiz göçmenler (kayıp kişilere yardım eden aktivistlerin anlatımları)
Cezayir sınırında Nijer'den gelen düzensiz göçmenler (kayıp kişilere yardım eden aktivistlerin anlatımları)

Çöldeki kayıp insanları arama çalışmalarında aktif olan Cezayirli bir kuruluş dün (Çarşamba) yaptığı açıklamada, "son birkaç gün içinde" Sahra Çölü'nün ortasında 12 Suriyeli, 21 Sahra altı uyruklu ve beş Cezayirli olmak üzere 38 kişinin cesedinin bulunduğunu ve bu kişilerin gizli bir göç yolculuğu sırasında susuzluk nedeniyle öldüklerinin doğrulandığını duyurdu.

Najda Arama Kurtarma Derneği sosyal medya hesaplarından yaptığı açıklamada, kayıp Suriyelilerin Libya sınırı yakınlarında bir araçta ölü olarak bulunduğunu, Afrikalı kurbanların Mali-Cezayir sınırı yakınlarında, beş Cezayirlinin cesedinin ise aynı bölgede bulunduğunu belirtti.

Kayıp Suriyelilerin cesetleri bulundu (Cezayir Kayıp Kişilere Yardım Derneği)Kayıp Suriyelilerin cesetleri bulundu (Cezayir Kayıp Kişilere Yardım Derneği)

Suriye’nin Cezayir'deki büyükelçiliği tarafından olayı yerinde takip etmek üzere görevlendirilen Bassem Faruk adlı bir Suriye vatandaşı, Libya sınırı yakınlarındaki çölde 12 Suriyeli göçmen ve iki Cezayirlinin cesedinin bulunduğunu doğruladı. "Kurbanlar 2 Temmuz'da Cezayir'e giden bir araçla Libya'dan ayrıldılar ve geçen cumartesi günü çölde kaybolduktan sonra bulundular" diyen Faruk, Suriyelilerin Libya'da mı ikamet ettikleri yoksa başka bir yerden mi oraya geldikleri konusunda daha fazla ayrıntı ya da bilgi vermedi.

Libya makamlarını "Suriyeliler dâhil tüm yasadışı göçmenleri sınır dışı etmekle" suçlayan Faruk 'a göre cesetler şu anda Cezayir'in 1,300 kilometre güneydoğusunda bulunan Burc Ömer İdris hastanesinde bulunuyor. Faruk ayrıca Libya makamlarını "Suriyeliler de dahil olmak üzere tüm yasadışı göçmenleri sınır dışı etmekle" suçladı ve "diğer Suriyelilerin de aynı şekilde Libya'dan Cezayir'e sınır dışı edileceği" uyarısında bulundu. Faruk, "Diğer Suriyeliler de aynı şekilde Libya'dan Cezayir'e sınır dışı edilecek ve korkarım ki başka trajedilere hazırlanmak zorunda kalacağız" dedi.

AFP muhabirlerinin Libya medyasında yer alan haberlerine göre, 2023'ün sonunda Libya yetkilileri, ülkede yasadışı olarak ikamet eden yaklaşık 1000 Mısırlı ve Nijeryalı göçmeni sınır dışı etmişti. Belgelenmemiş videolarda, doğu Libya yetkilileri tarafından sınır dışı edilen ve askeri koruma altında Mısır sınırına doğru yürümeye zorlanan çok sayıda Mısırlıyı görülüyordu.

 Kayıp kişilerin cesetlerinin bulunduğu alan (Google haritası) Kayıp kişilerin cesetlerinin bulunduğu alan (Google haritası)

Cezayir Çölde Kayıp Kişileri Kurtarma Derneği, Facebook'ta kurbanların kimliklerini yayınladı ve aralarında 10 yaşında olduğunu belirtiği "Mohammed Munther" ve 16 yaşında olan Assaf Firas adlı bir başka çocuktan bahsetti. Bir STK olan dernek, cesetlerin güneydeki Illizi vilayetindeki Burc Omar Idris belediyesinden yaklaşık 70 kilometre uzakta bulunduğunu belirterek, "Libya'dan Cezayir çölünün doğusundaki şehirlere transit yolculuklarda kişilerden kiralanan araçlardaki yolcuların çölde kaybolduktan sonra susuzluktan öldüklerini" öne sürdü.

Cezayir derneği benzer başka trajedilerle ilgili de bilgi yayınladı. Derneğe göre 9 Temmuz'da Cezayir çölünün ortasında bir arabada bulunan 16 kişi hayatını kaybetti.

Cezayir derneği ikinci bir yayınında, aralarında bir kadının da bulunduğu Afrika uyruklu sekiz göçmenin daha öldüğünü bildirdi.

Nijer'e yakın (Cezayir'in 1.200 km güneyinde) Tamanrasset'teki turizm aktivistleri Şarku'l-Avsat ile yaptıkları telefon görüşmesinde şunları söyledi: "Kıyı vatandaşlarının gerçek ölüm nedenlerini şu anda bilmek zordur. Mali'den mi yoksa Nijer'den mi geliyorlar?” Onlar da uçsuz bucaksız çölde mi kayboldular? İhraç mı edildiler?

Aktivistlere göre pek çok soru hâlâ cevapsız.



Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kentinde ilkel malzemeler ve şifalı bitkilerle ilk yardım

Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)
Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)
TT

Sudan'ın kuşatma altındaki el-Faşir kentinde ilkel malzemeler ve şifalı bitkilerle ilk yardım

Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)
Sudanlı bir mülteci, Cidde Limanı’nda USNS Brunswick gemisinden inerken oğluna sarılıyor. (AP)

Sudan'ın batısındaki el-Faşir kentinde yaşayan 8 yaşındaki Muhammed, kolu şarapnel parçalarıyla delik deşik olmasına rağmen tedavi edilebildiği için şanslı kişilerden biri. Diğer savaş yaralıları ise kentin kuşatılmış olması ve tıbbi ekipman eksikliği nedeniyle tedavisi zor olan daha ciddi yaralanmalardan mustarip.

İki yıldır orduya karşı savaşan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) geçtiğimiz hafta, sağlık sisteminin de çöktüğü Kuzey Darfur'un başkenti ve çevresinde kanlı bir saldırı başlattı. HDK'nin geniş Darfur bölgesinin başkentine yönelik tekrarlanan saldırıları sivillerin her türlü hareketini riskli hale getirdi. Ayrıca tüm sağlık tesisleri bombalandı ya da saldırıya uğradı.

cdfrgt
Hartum Uluslararası Havalimanı'nda hasarlı bir uçak (AFP)

Muhammed'in babası 27 yaşındaki İsa Said, bölgedeki iletişim tamamen kesildiği için Starlink aracılığıyla AFP'ye yaptığı açıklamada, “Eski bir hemşire olan komşumuzun yardımıyla kanamayı durdurduk, ancak Muhammed’in eli şişti ve ağrı nedeniyle geceleri uyuyamıyor” dedi.

Mayıs 2024'ten bu yana HDK tarafından kuşatma altında bulunan el-Faşir'in diğer sakinleri gibi İsa da oğlunu hiçbir hastanenin acil servisine götüremiyor. Bu hafta el-Faşir'e kaçan insani yardım koordinatörü Muhammed, yüzlerce yaralının şu anda şehirde mahsur kaldığını bildirdi.

Tedavi için şifalı bitkiler

Muhammed, HDK'nin el-Faşir'in 15 kilometre güneyindeki Zemzem Kampı’na düzenlediği ölümcül saldırı sırasında kalçasından vuruldu. Güvenlik nedeniyle tam adını açıklamaktan kaçınan Muhammed, “İnsanlar evlerinde özel olarak tedavi görüyor” dedi.

İnsani yardım kaynaklarına göre yüz binlerce insan Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kıtlık yaşandığı ilan edilen Zemzem Kampı’ndan kaçarak el-Faşir şehrine sığındı.

El-Faşir'de insanlar, ilkel malzemeler ve şifalı bitkilerle, kurşun ve mermi parçalarından kaynaklanan yanık ve yaraları tedavi etmeye ve ilk yardım sağlamaya çalışıyor.

29 yaşındaki Muhammed Ebkar, bacağından vurulduğunda ailesi için su getirmeye çalıştığını anlattı. Ebkar, “Komşularım beni evin içine taşıdı. Yine komşularım, vücudumdaki kırıkları tedavi etmesi için tahta ve bez parçaları kullanarak atel tedavisi yapan diğer komşumuzu aradı. Sorun şu ki, kırık tedavi edilse bile kurşun halen bacağımda” ifadelerini kullandı.

Muhammed, şehirde tıbbi malzeme son derece sınırlı olsa da, parası olsaydı gazlı bez veya ağrı kesici almak için birini göndermenin mümkün olabileceğini, ancak genellikle malzeme bulunmadığını, bu nedenle tedavinin mevcut imkanlarla yapıldığını söyledi.

Dezenfektan olarak tuz

Birleşmiş Milletler (BM) pazartesi günü, HDK’nin el-Faşir ve çevresindeki göçmen kamplarına yönelik son saldırılarında 400'den fazla kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu'na (UNICEF) göre en az 825 bin çocuk dünyadaki cehennemde sıkışıp kaldı. UNICEF, el-Faşir’i kuşatmış olan HDK tarafından gerçekleştirilecek geniş çaplı bir saldırının yıkıcı sonuçlar doğurabileceğini kaydetti.

dfgrthy
El-Faşir'deki insani durum felaket boyutuna ulaştı. (Arşiv – Şarku’l Avsat)

11 ay süren kuşatma ve iki yıl süren savaşın ardından el-Faşir sakinlerinin çoğu, bombardımandan korunmak için genellikle aceleyle çukurlar kazıp üzerlerini kum torbalarıyla örterek doğaçlama barınaklar inşa etti.

Çarşamba günü Hana Hamad'ın evine isabet eden bir top mermisi kocasını karnından yaraladı. AFP'ye konuşan 34 yaşındaki kadın, “Komşumuzun yardımıyla kanamayı durdurmaya ve yarayı antiseptik olarak sofra tuzuyla tedavi etmeye çalıştık. Ama ertesi sabah kocam öldü” dedi.

Yatalak olan bir başka hasta ise ‘insanları kurtarabilecek herkesin acil müdahalede bulunması’ çağrısında bulundu.

Sınır Tanımayan Doktorlar, insani yardım çağrısında bulundu. Misyon Başkanı Rasmani Kabore, “El-Faşir'e giden yollar kapalı. Ne olursa olsun orada mahsur kalarak açlık çeken bir milyon insana gıda ve ilaç ulaştırmak için hava operasyonları başlatılmalıdır” şeklinde konuştu.