Libya Temsilciler Meclisi (TM) ve Devlet Yüksek Konseyi (DYK) üyelerinin Kahire'de gerçekleştirdiği son toplantının sonuçları, bu sonuçların uygulanması konusunda soru işaretleri ve şüpheler yarattı. Toplantının tavsiyelerini ‘ülkedeki siyasi çıkmazın aşılması’ olarak değerlendiren siyasetçiler, ‘Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası desteğin yokluğunda sonuçların uygulanma ihtimalini’ dışladı.
TM ve DYK üyeleri perşembe günü Mısır'ın başkentinde yaptıkları toplantıda, ‘ülkede yeni bir birleşik hükümet kurulması ve parlamentonun cumhurbaşkanlığı adaylığı için kapıyı açmaya davet edilmesi’ konusunda anlaştı.
TM Üyesi Ali et-Tikbali, toplantının ‘sadece iki meclisin üyeleri arasındaki istişarelerden ibaret olduğunu ve şubat ayı sonunda Tunus'ta yaptıkları toplantıdan yeni bir sonuç çıkmadığını’ söyledi. Tikbali Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, yeni bir birleşik hükümetin kurulmasının ‘uluslararası uzlaşı ve destek gerektirdiğini, ancak bunun sağlanamadığını’ belirtti.
Tunus'ta gerçekleşen TM ve DYK üyelerinin ilk toplantısının sonuç bildirgesinde ‘seçimlerin yapılması, 6+6 Ortak Komitesi’nin sonuçlarına bağlılık, bu sonuçlara ulaşmak için yasal ve anayasal bir çerçeve ve bunlara hazırlanmak için çalışan yeni bir ulusal hükümetin kurulması ihtiyacının vurgulanması’ hususları yer aldı.
Tikbali, Kahire toplantısını ve sonuçlarını sadece TM Başkanı Akile Salih'in memnuniyetle karşıladığını ve onun birleşik bir hükümet kurmak için prosedürleri başlatacağını ifade etti. Tikbali, DYK Başkanı Muhammed Takala'nın ise toplantıyı görmezden geldiğini ve herhangi bir atıfta bulunarak yorum yapmadığını doğruladı. Tikbali, “Takala ve Salih arasında herhangi bir konudaki herhangi bir anlaşmazlık, uluslararası desteğin dışlanması anlamına gelir. Ancak ne yazık ki, uzun zaman önce birleşik hükümetin liderliği için adaylıklarını açıklayan ve son Kahire toplantısını memnuniyetle karşılayan isimler gibi bazıları bu gerçeği unutmaya çalışıyor” ifadelerini kullandı.
Libya Ulusal Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Muhammed el-Esmer, iki meclis başkanı arasında toplantının gerçekleşmesi ve sonuçları konusunda fikir birliği olmamasının, ‘BM misyonundan gelen desteği önemli ölçüde azalttığına’ dikkat çekti. El-Esmer Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Kahire toplantısının bazı katılımcıları şu anda, Takala'nın ağustos ayı başında yapılacak DYK başkanlığı seçimlerinde görevinden ayrılacağı ihtimaline güveniyor. Takala, seçimler yapılana kadar gücünü devretmeyi reddeden Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'nin pozisyonunu desteklemeye devam ediyor.”
Mart 2022'den bu yana Libya'da iki hükümet iktidar için yarışıyor: Birincisi Dibeybe başkanlığındaki Trablus merkezli UBH, diğeri ise parlamento tarafından yetkilendirilen ve doğu bölgesini yöneten Usame Hammad başkanlığındaki Libya İstikrar Hükümeti (LİH). Yeni bir hükümetin kurulması Libya'daki başlıca güçler ve taraflar arasında tartışmalı bir konu.
DYK Üyesi Saad bin Şerade, Kahire'deki toplantının amacının ‘seçim hakkının uygulanmasına yol açacak bir hükümetin kurulması konusunda uzlaşmaya varmaya devam etmek olduğunu, zira hükümet bölünmüşken bunu gerçekleştirmenin mümkün olmadığını’ ifade etti. Kahire'deki toplantıya katılan Bin Şerade, “Toplantı, uluslararası toplumu ve BM misyonunu, seçim hakkı ve siyasi sürecin gidişatına ilişkin güvenilirlik testine tabi tuttu” dedi. Şarku’l Avsat'a konuşan Bin Şerade, bölgesel ve uluslararası düzeyde bazılarının ‘Libya arenasındaki bölünmüşlük halinin devam etmesini istediğini, çünkü bunun kendi işlerine geldiğini’ söyledi.
TM Üyesi Ali es-Sul, ‘Kahire toplantısının sonuçlarının başarılı olup olmamasının uluslararası toplumun iki meclis arasındaki bu uzlaşıyı desteklemesine ve Libya'nın egemenliğine saygı göstermesine bağlı olduğuna’ inandığını ifade etti.
Bir diğer TM Üyesi Salah Ebu Şelbi, ‘Tunus'taki ilk toplantılarından bu yana iki meclis üyeleri tarafından somut bir çaba gösterilmemesini’ eleştirdi. Şarku’l Avsat'a konuşan Ebu Şelbi şunları söyledi: “Geçtiğimiz dönem boyunca, en büyük uzlaşının sağlanması çerçevesinde, siyasi taraflar ve sivil toplum örgütlerinden ulusal güçlerle bir dizi toplantı ve görüşme gerçekleştirdik. Ayrıca ülkemizdeki siyasi krize müdahil olduğu bilinen bazı bölgesel ve Batılı ülkelerin büyükelçiliklerine ziyaretler yaptık. TM ve DYK üyeleri, bazı büyükelçilerle yaptıkları ziyaretler ve toplantılar sırasında yeni bir yürütme otoritesinin oluşturulması olan ana hedefleri için destek aldılar.”
Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)