Gazze'nin güneyinde çatışmalar yoğunlaşırken İsrail Gazze Şeridi'nin merkezini bombalıyor

Dün Gazze Şeridi'nin güneyinde bulunan Refah şehrinde Filistinli direnişçilerle çatışan İsrail ordusu, evlerinden edilen binlerce Filistinlinin sığınacak bir yer aradığı orta kesimlerdeki bölgeleri bombaladı.

Mısır sınırı yakınlarında yer alan Refah’ın sakinleri, Hamas Hareketi liderliğindeki direnişçilerle İsrail askerleri arasında, özellikle de İsrail tanklarının son iki günde ilerlediği Gazze Şeridi'nin orta kesimlerindeki ve batısındaki bölgelerde şiddetli çatışmalar yaşandığını aktardılar.

Hamas Hareketi ve İslami Cihad Hareketi’nin silahlı kanatlarından yapılan açıklamada, İsrail ordusuna tanksavar roketleri ve havan mermileriyle karşı koyulduğu belirtildi.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada ise askerlerinin kendilerine doğru ilerleyen bir grup savaşçıyı öldürdüğü ve şehrin doğu kesimindeki Tel es-Sultan bölgesinde mühimmat, tünel girişleri ve altyapının imha edildiği kaydedildi.

zcvdfbg — *Gazze Şeridi'ndeki Hamas üyeleri (AFP)*

ABD, Mısır ve Katar'ın öncülük ettiği ateşkes çabaları, mevcut çıkmazdan birbirlerini sorumlu tutan Hamas Hareketi ve İsrail arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle henüz başarılı olamadı.

Gazze Şeridi’ndeki Sağlık Bakanlığı, İsrail'in son 24 saat içinde düzenlediği saldırılarda en az 64 kişinin öldüğünü, 100'den fazla kişinin de yaralandığını açıkladı. Gazze'deki Hamas'a bağlı Hükümet Medya Ofisi’nden yapılan açıklamada ise dün düzenlenen saldırılarda en az 22 kişinin öldüğü ifade edildi.

Hamas'ın yok edilmesi

İsrail'in geçtiğimiz hafta Gazze'nin orta kesimlerine düzenlediği saldırıların merkezi, onlarca Filistinlinin öldürüldüğü Nuseyrat Mülteci Kampı oldu.

Nuseyrat’tan yerinden edilen ve şu an Deyr el-Belah'ta olan Tamer Ebu Rakan, “Nuseyrat'taki patlamaların sesini duyuyoruz. Son sığınağımız ve barınağımız diyebileceğimiz Deyr el-Belah'tan baktığımızda Nuseyrat’ta yükselen dumanları görüyoruz. Tankların bölgeyi işgal edebileceği düşüncesi bizi dehşete düşürüyor” şeklinde konuştu.

Bir mesajlaşma uygulaması aracılığıyla açıklamada bulunan Ebu Rakan, “Tüm Gazze Şeridi bombardıman altındayken ve bizi ormandaki geyikler gibi avlarken nereye gidebiliriz? Savaş hiç bitmeyecek mi?” ifadelerini kullandı.

İsrail, Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail’e düzenlediği saldırının ardından Hamas'ı yok etmeyi hedef olarak belirledi. İsrail’in verilerine göre 7 Ekim’deki saldırıda İsrail’de bin 200 kişi öldü, 250'den fazla kişi rehin alındı. Gazze'deki Sağlık Bakanlığı, saldırının ardından İsrail tarafından Gazze Şeridi’nde başlatılan savaşta şimdiye kadar en az 38 bin 983 Filistinli öldü.

Şiddetin tırmanmasından endişe edildiği için bölgede tansiyon yüksek. İsrail tarafından salı günü yapılan açıklamada savaşın başlangıcından bu yana Hamas'ın silahlı kanadının lider kadrosunun yarısını ortadan kaldırıldığı ve yaklaşık 14 bin üyesinin ya öldürüldüğü ya da esir alındığı bildirildi. İsrail, Gazze'de 326 askerinin öldüğünü açıkladı. Hamas Hareketi ise ölü sayılarını açıklamıyor ve İsrail'in ‘sahte bir zafer’ izlenimi vermek için rakamları abarttığını söylüyor.

Ultra-Ortodoks Yahudiler (Harediler)

İsrail ordusu dün, asker sayısını arttırmayı amaçlayan, ancak dindar ve laik İsrailliler arasındaki gerilimi arttırabilecek bir adım atarak ultra-Ortodoks Yahudilerden binine celp kağıdı gönderdi.

İsrail Yüksek Mahkemesi geçtiğimiz ay, Savunma Bakanlığı'na Yahudilerde yüksek din eğitiminin verildiği yevişalarda okuyan öğrencilerin askerlik görevinden muaf tutulmasına son verilmesi kararını bildirdi. Yeni düzenleme, Haredilerin sayısının az olduğu 1948 yılında İsrail'in kurulmasından bu yana yürürlükteydi.

xscdfvd d — *Kudüs'te askere alınma kararını protesto eden ultra-Ortodoks Yahudiler, 30 Haziran 2024 (AP)*

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetindeki iki dini parti, Gazze'deki savaş devam ederken aşırı sağcı hükümet koalisyonu üzerinde ciddi bir baskı oluşturan bu yeni politika değişikliğine karşı çıkıyor. Öte yandan Haredi cemaatinin üye sayısında hızlı bir artış gözlemlendi.

Harediler, yeşiva öğrencilerini kadınlar da dahil olmak üzere laik İsraillilerle birlikte askerlik görevini yerine getirmeye zorlamanın dini kimliklerini yok etme tehdidi oluşturduğunu söylüyor. Bazı hahamlar cemaat üyelerini aldıkları celpleri yakmaya çağırdı. Haredilerin hepsi askerlik görevini yapmayı reddetmiyor. Bu yüzden İsrail ordusu onlar için bir dizi özel birim kurdu. Reuters'ın haberine göre askerlikten muaf tutulmak istemeyen bazı Harediler dün, uzlaşılabileceğini düşündükleri için celp kağıdına yanıt verdiler.

Anlaşmazlık tırmanıyor

Nitzach Cohen (19), birliğine teslim olmadan önce “Eğer Haredileri askere almak istiyorsanız, önce bunun için ne yapmanız gerektiğini öğrenin. Bunu zorla yapmayın” diye konuştu. Daha dindar olan diğer Harediler ise askerlik görevi yapmayı asla kabul etmeyeceklerini söylediler.

Kudüs'ten ilahiyat öğrencisi olan David Mizrahi (22) ise şunları söyledi:

“Eğitimin değerini anlamayanlar Haredilerin neden askere gitmeyi reddettiğini anlayamazlar."

Mizrahi, zorunlu askerlik dayatmasının anlaşmazlığı şiddetlendirdiğini de sözlerine ekledi.

İlk celp döneminin ardından önümüzdeki haftalarda yaklaşık 3 bin Harediye daha celp kağıdının gönderilmesi bekleniyor. Hükümet halen bazı sınırlı tavizlerin olduğu bir zorunlu askerlik yasasını geçirmeye ve bu mesele hükümet koalisyonunun istikrarını tehdit etmeden sorunu çözmeye çalışıyor. İsrail'de zorunlu askerlik hizmetinin yükünü diğer kesimlere de paylaştırmak için ordu ve laik İsrailliler, Gazze'de dokuz ayı aşkın süredir devam eden çatışmalar ve Lübnan'daki Hizbullah Hareketi ile artan savaş tehdidi nedeniyle Haredilerin askere alınması yönündeki baskılarını yoğun bir şekilde artırdılar.

İsrail’deki zorunlu askerlik yasası gereği 18 yaşından itibaren İsraillilerin 24 ile 32 ay arasında askerlik görevini yerine getirmesi gerekiyor. Nüfusun yüzde 21'ini oluşturan İsrailli Arapların çoğunluğu askerlik hizmetinden muaf tutuluyor.

Üst düzey bir Iraklı yetkili bugün Şarku'l Avsat'a yaptığı açıklamada, Bağdat ve Washington hükümetleri arasında Uluslararası Koalisyon güçlerinin çekilmesine ilişkin varılan nihai anlaşmanın iki ülke arasında mutabık kalınan tarihlere göre uygulanacağını belirtti. Bir başka yetkili de planın onaylanması için yakında toplantı yapılacağını doğruladı.

Iraklı yetkilinin açıklamaları, ABD Savunma Bakanlığı’ndan (Pentagon) bir yetkilinin Washington'un ‘şu anda çekilme konusunda herhangi bir açıklaması olmadığını’ söylemesinden saatler sonra geldi.

Cuma akşamı sekiz ABD'li ve Iraklı yetkili, iki ülkenin Uluslararası Koalisyon güçlerinin Irak topraklarından çekilmesine ilişkin bir plan üzerinde anlaşmaya vardığını doğruladı. Yetkililer tarafından yapılan açıklamada, “Söz konusu plan, yüzlerce koalisyon gücünün Eylül 2025'e kadar, geri kalanının da bir sonraki yılın sonuna kadar Irak'tan ayrılmasını içeriyor” denildi.

Sudani'nin ofisi tarafından yayınlanan ve Ocak 2024'te Uluslararası Koalisyon yetkilileriyle yapılan bir toplantı fotoğrafı (AFP)

Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan Iraklı yetkili, “Hükümet, Uluslararası Koalisyon’un misyonlarını sona erdirmeye ve Uluslararası Koalisyon’un parçası olan ülkelerle ikili ilişkilere geçmeye kararlı” dedi.

Yetkili, “Bölgede son dönemde yaşanan gerginlik, Dışişleri Bakanlığı tarafından geçen ay yapılan açıklamada da belirtildiği üzere, görüşmelerin nihai sonuçlarının açıklanmasını geciktirdi” ifadesini kullandı.

Yetkili sözlerini şöyle sürdürdü: “Plan geçen hafta Başbakan ile Uluslararası Koalisyon misyonunun komutanı arasında görüşüldü ve misyonun ikili ilişkiler çerçevesine aktarılması ele alındı.”

Şarku’l Avsat'a konuşan bir hükümet kaynağı ise kısa süre önce açıklanan anlaşmanın yeni bir anlaşma olmadığını, Irak-ABD Yüksek Askeri Komitesi toplantıları sırasında üzerinde mutabık kalınan bir çerçevenin parçası olduğunu söyledi.

Reuters'e göre anlaşma, iki ülke liderliğinin onayını ve duyurulması için bir tarih belirlenmesini bekliyor. Reuters üst düzey bir ABD'li yetkilinin şu sözlerini aktardı: “Bir anlaşmaya vardık ve şimdi tek mesele bunun ne zaman duyurulacağı.”

Iraklı kaynak, ‘Ocak 2024'te Irak hükümetinin Uluslararası Koalisyon’un görevlerini sona erdirmek için siyasi bir karar aldığını ve Irak ile Uluslararası Koalisyon ülkeleri arasında Ortak Yüksek Askeri Komite'nin kurulduğunu açıkladığını’ belirtti.

Kaynağa göre komite, takvimi belirlemek için temel vizyonlar üzerinde fikir birliğine vardığı ortak bir diyalog başlattı. Ancak bölgedeki gerilimin artması ortak duyuruyu erteledi. Her şeye rağmen diyaloglar yine de devam etti ve çekilme takviminin netleştirilmesi konusunda bir anlaşmayla sonuçlandı.

Irak ile ABD ve Uluslararası Koalisyon’un geri kalanı arasındaki ikili ilişkinin ‘Irak güvenlik güçleriyle eğitim, uzmanlık ve bilgi alışverişine’ kayması bekleniyor.

ABD Başkanı Joe Biden, Nisan 2024'te Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile yaptığı görüşme sırasında (AFP)

Ortaklığa geçiş

Irak Başbakan Danışmanı Hüseyin Allavi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, ‘Sudani’nin ABD Başkanı Joe Biden ile zirve toplantısında yürüttüğü diyalogların, Ortak Yüksek Askeri Komite'nin Uluslararası Koalisyon’un görevlerini sona erdirme, görevlerin sona erdirilmesi için takvim belirleme ve Uluslararası Koalisyon’un tüm ülkeleriyle ilişkileri ikili ortaklığa devretme sonuçlarını takip ettiğini’ söyledi.

Allavi, “İki ülke, DEAŞ'a karşı 10 yıllık ortak eylemin ardından görevlerin ortaklık ve iş birliğine devredilmesine ilişkin takvimi onaylamak için bir toplantı düzenlemek üzere” dedi.

Karada ise Irak güçleri ülkenin çeşitli bölgelerinde DEAŞ unsurlarını takip etmeye devam etti. Ortak Operasyonlar Komutanlığı'nın bugün yaptığı açıklamaya göre Irak uçakları, Diyala operasyonları bölgesindeki Hamrin dağlarında bir DEAŞ mevzisini hedef alarak üç teröristi öldürdü.

Açıklamada, “İstihbarat servisinden bir keşif gücü saldırı bölgesini inceledi ve patlayıcı kemerler, el bombaları, silahlar, lojistik malzemeler, cep telefonları ve çeşitli teçhizat buldu” denildi.

Gazze'nin güneyinde çatışmalar yoğunlaşırken İsrail Gazze Şeridi'nin merkezini bombalıyor

İsrail ordusu ultra-Ortodoks Yahudilere celp kağıdı göndermeye başladı