Ürdün parlamentosu feshedildi… Sosyal medya milletvekillerinin ayrılışını kutluyor

Parlamentoya dönme yarışı önümüzdeki salı günü aday belirleme aşamasının başlamasıyla start alıyor.

Ürdün parlamentosunun içeriden görünümü (Ürdün Kraliyet Divanı)

Ürdün Kralı 2. Abdullah, çarşamba gecesi ülkeye dönüşünden saatler sonra, dün (perşembe) 19’uncu parlamentoyu feshetme kararı aldı. Sosyal medyadaki aktivistler, ‘önceki parlamentolar arasında en az katılımlı parlamentonun feshedilmesini’ memnuniyetle karşıladı.

Feshedilen parlamento, ekonomik kararlar üzerindeki etkisizliği ve Ürdünlülerin yaşamları üzerinde etkileri olan hükümet politikalarını ‘geçiştirmesi’ nedeniyle yerel kamuoyu yoklamalarında düşük güven seviyesine sahipti. Diğer yandan parlamentoyu izleyen bir dizi yerel toplum kuruluşu da yasama konseyinin rolü ve gözetim rolünün yokluğuna ilişkin ‘hayal kırıklığı yaratan’ değerlendirmelerde bulundu.

Ürdün'de 10 Eylül'de yapılacak olan parlamento seçimleri, partilere genel seçim bölgesinde 41, Krallık'taki 18 yerel seçim bölgesinde ise 97 sandalye verilmesini öngören yeni bir seçim yasası ile gerçekleştirilecek. Ayrıca, kadınlara ayrılan sandalye sayısı 18'e çıkarıldı ve her partiye, listesinde ilk üç veya ikinci üç isim sıralamasında bir kadının aday gösterilmesi şartı getirildi.

Yasa, yerel seçim bölgesi düzeyinde açık nispi liste sistemini (liste içinde rekabet) ve genel seçim bölgesi düzeyinde kapalı nispi liste sistemini (kazananların isimlerinin listedeki sıralamalarına göre kabul edilmesi) birleştiren karma bir seçim sistemi benimsiyor.

Yüzde 2,5'i barajını aşmakta zorlanan, çoğu milliyetçi, solcu ve sivil partiler olmak üzere ülkedeki 19 lisanslı partinin ittifakları sonucunda oluşturulan altı parti listesi de dahil olmak üzere yaklaşık 20 parti listesinin yarışması beklenen seçimler için aday belirleme aşaması önümüzdeki salı günü başlıyor.

Seçime katılım oranının, önceki seçim dönemlerinde ortalama katılım oranı olan yüzde 30 civarında seyredeceğine dair endişeler devam ediyor.

Gözlemciler, İslami Hareket Cephesi listelerinin yeni parlamentoda iyi bir sandalye payına sahip olmasını beklerken, resmi çizgiye yakın olan ve yeni kurulan el-Misak Partisi, Krallığın çeşitli bölgelerinde bir dizi aday göstererek rekabet etmeye çalışıyor.

Analistlerin rakip partilerden birinin şansında düşüş bildirdiği bir dönemde, Bağımsız Seçim Komisyonu, partinin listesinden sandalye satın alma şüphesiyle ilgili bir dava için Başsavcılık belgelerine başvurdu. Bu durum, adaylar arasındaki haksız rekabet tartışmalarını yeniden gündeme getirirken, sadece oy satın alınmasına değil, aynı zamanda kapalı nispi liste sistemine göre seçilecek parti listelerinde ön sıralarda yer alınmasına da olanak sağlıyor.

Sol ve milliyetçi partiler koalisyonu ile sivil partiler koalisyonu, İslamcı sağ karşısında yeni bir etkili akım yaratma arzusuyla yaklaşan seçimlerde barajı aşmaya çalışıyor. Ancak ittifaklar içindeki çatlakların bunu engelleyebileceğinden endişe ediliyor.

Gözlemciler, Bişr el-Hasene'nin hükümetinin kaderinin önümüzdeki birkaç hafta içinde belirlenmesini beklerken, eylül ayı ortalarında parlamento seçimlerinin sonuçları resmen açıklanana kadar hükümetinin başında kalmaya devam edeceği beklentisi hâkim. Bir sonraki hükümetin kaderi, yasama ve yürütme güçleri arasındaki denge denkleminde fark yaratabilecek parlamento bloklarını istikrara kavuşturması beklenen yeni parlamentonun şekli ve yönüyle bağlantılı.

Konuyla ilgili olarak, parlamentonun feshedilmesi kararından bu yana eski milletvekilleri seçmenlerine yönelik açıklamalar yapmakta aceleci davrandı. El-Hayat Sivil Toplumu Geliştirme Merkezi (Rased) gibi yerel gözlemcilerin, feshedilen parlamentonun anayasal ömrü boyunca gösterdiği performansta önemli bir zayıflık olduğunu ortaya koyan bir değerlendirme yayınlamasının ardından, resmi adaylık açılışı öncesinde kendilerini yeniden konumlandırma ve yeniden destek kazanma çabası içine girdiler.

130 üyeli 19’uncu parlamentodan sadece 13 milletvekili önergelerin yüzde 50'sini sundu. Aktivist Anas Damra Facebook sayfasında son Meclis Başkanı’nın ‘2 bin 250 önergeyi sakladığını ve parlamento gündemine almadığını’ belirterek, kendisinin kısa süre önce yüksek madalya ile ödüllendirildiğini kaydetti.

Feshedilen parlamentonun eski hukuk komitesi başkanı Gazi ez-Zuneybat, Ürdün devlet televizyonuna verdiği demeçte, parlamentonun performansını savundu. Ez-Zuneybat, parlamentoda 100'den fazla hassas yasanın tamamlandığını, denetim ve yasama çalışmaları arasında ayrım yapmanın ‘çok zor’ olduğunu söyledi.