Eritre’ye ait savaş gemilerinin Asmara'nın ani bir kararla Sudanlı bir diplomatı sınır dışı etmesinin ardından sürpriz bir hamleyle cuma günü, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında çatışmalara sahne olduğu bir dönemde Sudan kıyılarına yanaşması, bu hamlenin amaçları hakkında büyük bir tartışmaya yol açtı. Siyasi analistler, hamleyi iki ülke arasındaki güçlü bağların bir ifadesi olarak gördü.
Şarku’l Avsat’ın kaynaklardan edindiği bilgilere göre Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'ye Port Sudan'ı ziyaret etmesi için bir mesajla birlikte Kahire'ye üst düzey bir yetkili gönderdi. Burhan’ın Port Sudan’a davet ettiği isimler arasında Eritre Devlet Başkanı Isaias Afwerki ve Uganda Cumhurbaşkanı Yoweri Museveni de yer aldı.
Sudanlı askeri yetkililere göre Sudan Donanması, Eritre Devlet Başkanı Afwerki'nin direktifleriyle ‘ülkenin içinde bulunduğu mevcut koşullarda kardeş Sudan halkının yanında olduğunu vurgulamak ve iki halk arasındaki sağlam ilişkileri pekiştirmek amacıyla’ Sudan kıyılarına gelen savaş gemilerini kabul etti. Eritre’den gelen heyet Sudan Donanması’nın üst düzey komutanları tarafından karşılandı.
Eritre hükümeti, bu hamleden önce Sudan maslahatgüzarı Halid Hasan’ı ülkede ‘istenmeyen kişi’ olarak ilan etmiş ve ülkeyi terk etmesi için üç günlük bir süre vermişti. Ardından Erite savaş gemileri Port Sudan’a yanaştı.
Geçtiğimiz perşembe günü ülkenin geçici başkenti olan Port Sudan'da bir basın toplantısı düzenleyen Sudan Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Hüseyin el-Emin, ülkesinin Asmara'dan maslahatgüzarını sınır dışı etme kararına ilişkin bir açıklama beklediğini söyledi.
Eritre Devlet Başkanı Afwerki ile iyi ilişkilere sahip olan Sudan Ordusu Başkomutan yardımcısı Korgeneral Yasir el-Ata, Sudan'ın komşusu olan bazı ülkelerin liderlerine saldırdıktan ve onları orduya karşı savaşta HDK’yı desteklemekle suçladıktan sonra Afwerki’nin tutumuna övgüde bulundu.
Sudan’a gelen Eritre Donanması heyetinin başkanı bir video kaydıyla yaptığı açıklamada şunları söyledi:
Sudan'ın haklı davasının yanında olduğumuzu vurgulamak için buraya geldik. Her zaman ordu, donanma, piyade ve hava kuvvetleri komutanlarının yanındayız. Sudan'ın bunların üstesinden geleceğini umuyoruz. Dış müdahaleyi reddeden tutumumuz kesindir.
İki ülke arasındaki ilişkilerin ve ziyaretlerin devam ettiğini belirten heyet başkanı, bunun da her iki ülkenin çıkarlarına hizmet eden güçlü stratejik ittifakı teyit ettiğini vurguladı.
Sudanlı siyasi analist Salih Ammar, Eritre Devlet Başkanı Afwerki ile Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan arasındaki ilişkinin, Sudan'da ordu ile HDK arasındaki savaşın patlak vermesinden birkaç ay sonra daha da geliştiğini ve güçlendiğini söyledi. Ammar, “Bu daha önce kamuoyuna duyurulmuştu” diye ekledi.
Etiyopya'ya mesaj
Eritre'nin Sudan kıyılarına savaş gemileri gönderme hamlesini, Eritre ile Sudan arasındaki ilişkilerin güçlü ve ‘bu ilişkileri korumaya hazır olduğuna’ dair Etiyopya’ya ve bölgedeki diğer ülkelere gönderilen bir mesaj’ olarak nitelendiren siyasi analist, Eritre'nin bu tutumunun Etiyopya ve diğer ülkelerin HDK ile yakın bağları olduğu iddialarından kaynaklandığını ve bunu kendisine karşı tehdit olarak gördüğünü vurguladı.
Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi analist, Eritre hükümetinin Sudan maslahatgüzarını sınır dışı etme kararının nedeninin, iki ülke arasındaki ilişkilerin gerilmesine yol açan Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'in Port Sudan'a yaptığı ziyarete ve Orgeneral Burhan ile görüşmesine karşı bir tepki olduğunu açıkladı.
Ammar, sözlerini şöyle sürdürdü:
Son yıllarda Sudan’ın Kızıldeniz’e bakan limanları Rusya, İran ve diğer ülkelerden Sudan ile ortak iş birliği çerçevesinde askeri ve ticari gemileri kabul ediyordu, ancak Eritre, bu ziyareti Sudan ordusuyla ittifakının gücünü göstermek için yapmış olabilir.
Bu hamlenin Eritre ile Rusya arasında koordine edildiği ya da Kızıldeniz bölgesindeki uluslararası çatışmayla ilgili olduğu şeklindeki iddiaları reddeden Ammar, Eritre'nin bölgedeki önemli müttefiklerine zarar verebilecek herhangi bir eylemde bulunmayacağını söyledi.
Öte yandan siyasi analist Cemil el-Fadıl, Eritre’ye ait savaş gemilerinin Port Sudan'da konuşlanmasının, Sudan ordusunun HDK'ya karşı savaşında en azından ahlaki olarak desteklediklerinin bir göstergesi olduğunu söyledi.
Fadıl, değerlendirmesinde şunları söyledi:
“Sudan maslahatgüzarının Asmara tarafından sürpriz bir şekilde sınır dışı edilmesinden bu yana yaşanan gelişmeler, Eritre Devlet Başkanı İsaias Afwerki ile Sudanlı Beja kabilesi lideri Muhammed El-Emin Tirik arasında yapılan ve hemen ardından Eritre savaş gemilerinin Port Sudan limanına yanaştığı toplantının görüntülerinin yayınlanmasıyla dramatik bir nitelik kazandı.”
Bu olaylar arasındaki bağlantının, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'in Port Sudan'a yaptığı gizemli ziyaret olduğunu söyleyen siyasi analist, Asmara'nın Sudan'daki çözüm çabalarından dışlandığını hissetmeye başladığını ve son hamlenin, ABD'nin Sudan'daki savaşı sona erdirme girişimini başarılı kılmak için halihazırda devam eden bölgesel ve uluslararası çabalardan dışlanmasından duyduğu hoşnutsuzluğu ve buna karşı protestosunu ifade ettiğini belirtti.
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani ile görüştü. (SPA)
Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, İtalya'da Kanadalı mevkidaşı Melanie Joly ile görüştü. (SPA)