Heniyye'nin öldürülmesinin ateşkes müzakereleri üzerinde nasıl bir etkisi olacak?

İsmail Heniyye (AFP)
İsmail Heniyye (AFP)
TT

Heniyye'nin öldürülmesinin ateşkes müzakereleri üzerinde nasıl bir etkisi olacak?

İsmail Heniyye (AFP)
İsmail Heniyye (AFP)

Hamas Hareketi’nin bugün yaptığı bir açıklamayla Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye'nin bu sabah İran'da öldürüldüğünü duyurması, bölgede çatışmaların yayılacağı endişelerini artırdı.

Heniyye, 2017 yılında Hamas Siyasi Büro Başkanı seçildikten sonra kuşatma altındaki Gazze Şeridi'ne uygulanan seyahat kısıtlamalarından kaçınmak amacıyla Türkiye ile Katar'ın başkenti Doha arasında gidip geldi. Böylece ateşkes müzakerelerine katılabildi ve Hamas'ın müttefiki İran'la görüşmeler gerçekleştirdi.

Ancak Heniyye'nin öldürülmesi, yakın zamanda İsrail ile Hamas Hareketi arasında varılması beklenen olası ateşkes anlaşmasını tehlikeye atacak gibi görünüyor.

Gazeteci Bobby Ghosh, CNN'e yaptığı açıklamada, Heniyye'nin öldürülmesinin sadece Hamas için değil, aynı zamanda olayın kendi topraklarında gerçekleşmesinden derin bir utanç duyması gereken başlıca destekçisi İran için de büyük bir şok olduğunu söyledi.

Ghosh, şöyle devam etti:

“İsrail'in İran'da çeşitli hedefleri bombalayabilecek kabiliyete sahip olduğunu görmüştük, ancak bugün olanlara kıyasla öncekiler daha az önemli hedeflerdi. Bu kez şimdiye kadarki en büyük, en önemli ve en etkili bombalama olayıydı. Bu Hamas için büyük bir darbe. Bunun aynı zamanda Gazze'de ateşkes ve İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasına ilişkin müzakereleri uzun süre olumsuz etkileyeceğine ve sekteye uğratacağına inanıyorum.”

xscdvfegr
Heniyye, 2017 yılında Hamas'ın liderliğini devraldı (AFP)

Öte yandan Ürdün Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve uluslararası ilişkiler profesörü olan Dr. Abdulhakim el-Karale, şunları söyledi:

“Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesi, bölgede gerilimi daha da tırmandıracak ve daha geniş çaplı bir çatışmaya yol açacak. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun temsil ettiği aşırı sağın küstahlığının ve çılgınlığının boyutlarını yansıtan bu olay, Hizbullah'ın üst düzey komutanlarından Fuad Şükür'ün Beyrut'un güney banliyölerinde öldürülmesinden birkaç saat sonra meydana geldi. Bu olay, Gazze'deki savaşı geçici olarak durduracak bir esir takası ve ateşkes anlaşması için aylardır sürdürülen tüm arabuluculuk çabalarını önemli ölçüde sekteye uğratabilir.”

Dr. Karale, Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmesinde sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu sekte, her zaman erteleme ve sürüncemede bırakma yöntemini benimseyen ve ateşkes çabaları çerçevesinde her türlü ilerlemenin önüne engeller koyan Netanyahu'nun isteklerine hizmet ediyor. Netanyahu, özellikle İsrail savaş makinesinin başarısızlığından ve savaş sırasında Gazze'de aylar önce gerçek bir kazanım elde edememesinden sonra savaşı uzatarak siyasi kariyerini sürdürmeyi amaçlayan kendi hedeflerine ulaşmak için bölgeyi topyekûn bir savaşa sürüklemek istiyor. Netanyahu her zaman sözde bir zafer arayışında olduğundan suikast politikası izliyor.”

Filistin direnişiyle ilgili olarak ise Heniyye'nin öldürülmesinin direnişi daha güçlü ve kararlı kılacağına inanan Dr. Karale, Filistin direnişinin birkaç gün içinde İsrail savaş makinesine büyük kayıplar verdirerek niteliksel bir misillemede bulunacağına işaret etti.

İran'a gelince Dr. Karale İran'ın doğrudan karşılık vermek yerine, Heniyye'nin kendi topraklarında öldürülmesine yanıt olarak Suriye, Lübnan, Irak, Yemen ve bölgedeki araçlarını kullanacağını düşünüyor.

ABD'li emekli General Cedric Leighton, CNN'e Heniyye'nin öldürülmesinin ateşkes ile ilgili müzakereler üzerindeki etkisini yorumladı. Leighton, “Hamas'ın Katar, Mısır ve Roma'daki müzakerelere katılan Başmüzakerecisi’nin öldürülmesi, en azından kısa süreliğine de olsa bu diplomatik çabaları etkili bir şekilde durdurdu. Hamas'ı lidersiz bıraktı ve Hamas üzerindeki baskıyı arttırdı. Şu an Hamas içinde iktidarı sağlamlaştırma çabalarının artmasını bekliyoruz. Bu elbette onlar için çok zor olacak” ifadelerini kullandı.

Heniyye'nin ölümüne verilmesi beklenen tepkiyle ilgili değerlendirmede bulunan Leighton, şöyle konuştu:

“Burada İsrail'e daha büyük saldırılar düzenlenmesi olasılığı görüyoruz. Bu saldırıların bazıları İran'dan, İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan (DMO) gelebilir. Çünkü Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesiyle İran'ın egemenliği ihlal edilmiş oldu. Dolayısıyla bu olay sadece Hamas ile İsrail arasında değil, İran ile İsrail arasında da gerilimin tırmanmasına yol açacak.”

Diğer yandan Reuters’ın bir kaynaktan aktardığı bilgilere göre İran'ın üst düzey güvenlik yetkilileri, Heniyye'nin Tahran’da öldürülmesi karşısında İran'ın izleyeceği stratejiyi belirlemek üzere bir araya geldi.

İsmail Heniyye, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri operasyonlarının onuncu ayının sonuna yaklaştığı, Ortadoğu'yu sarsan çatışmaların sona ereceğine dair hiçbir işaretin olmadığı ve daha geniş bir bölgesel çatışmaya dönüşme tehdidiyle karşı karşıya olduğu bir dönemde öldürüldü.

Bunun yanında cumartesi günü Golan Tepeleri'nde bir Dürzi köyünde 12 çocuğun ölümüne yol açan roketli saldırı ve Hizbullah'ın üst düzey komutanı Fuad Şükür'ün öldürülmesinin ardından İsrail ile Hizbullah arasındaki savaş riski daha da güçlendi.



Suriye Savunma Bakanlığı: Rejim kalıntılarının saldırılarını engelledik ve askeri operasyon sona erdi

Lazkiye kentinde bir yol boyunca devriye gezen Suriye güvenlik güçleri (AFP)
Lazkiye kentinde bir yol boyunca devriye gezen Suriye güvenlik güçleri (AFP)
TT

Suriye Savunma Bakanlığı: Rejim kalıntılarının saldırılarını engelledik ve askeri operasyon sona erdi

Lazkiye kentinde bir yol boyunca devriye gezen Suriye güvenlik güçleri (AFP)
Lazkiye kentinde bir yol boyunca devriye gezen Suriye güvenlik güçleri (AFP)

Suriye Savunma Bakanlığı Sözcüsü Hasan Abdulgani, kıyı bölgesinde yaşanan ölümcül gerilimden günler sonra bugün ülkenin batısındaki ‘askeri operasyonun’ sona erdiğini duyurdu.

Şarku’l Avsat’ın Suriye resmi haber ajansı SANA'dan aktardığına göre Abdulgani, “Güçlerimiz Lazkiye ve Tartus'ta kendileri için belirlenen tüm hedeflere ulaşmayı başardıktan sonra askeri operasyonun sona erdiğini duyuruyoruz. Devrik rejimin kalıntılarının ve subaylarının saldırılarını püskürtmeyi başardık, sürpriz unsurlarını kırdık ve onları hayati merkezlerden uzak tutmayı başardık” ifadelerini kullandı.

dfgthy
Halep kentindeki Suriye ordusu mensupları (Reuters)

Abdulgani sözlerini şöyle sürdürdü: “Lazkiye vilayetindeki el-Muhtariye, el-Muzayraa, ez-Zubar ve diğer kasabaların yanı sıra Tartus vilayetindeki ed-Daliye, Tanita ve el-Kadmus kasabalarında devrik rejimin kalıntıları etkisiz hale getirilerek tehditler bertaraf edildi ve bölgenin güvenliği sağlandı. Askeri operasyonun tamamlanmasıyla birlikte, kamu kurumları çalışmalarına devam edebilecek ve hayatın normale dönmesine ve güvenlik ve istikrarın pekiştirilmesine hazırlık olarak halkımıza temel hizmetleri sunabilecek. Güvenlik güçleri eski rejimin kalıntılarıyla mücadeleye devam etmek, gelecekteki herhangi bir tehdidi ortadan kaldırmak ve suç hücrelerinin yeniden örgütlenmesini önlemek için yeni planlar geliştirdi. Soruşturma komitesine olayların koşullarını ortaya çıkarmak, gerçekleri tespit etmek ve ezilenlere adalet sağlamak için fırsat vereceğiz.”

dfrgt
Lazkiye'de bir aracı durduran Suriye güvenlik güçleri mensubu (Reuters)

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera dün yaptığı açıklamada, Suriye'nin ‘son dönemde istikrarsızlaştırma ve kaos bataklığına sürükleme amaçlı pek çok girişime maruz kaldığını’ söyledi.

Son gelişmelerle ilgili olarak yaptığı konuşmada eş-Şera, ülkenin ‘eski rejimin kalıntıları ve dış tarafların yeni bir fitne yaratma ve Suriye’yi bölme amacıyla bir iç savaşa sürükleme girişimlerinin temsil ettiği yeni bir tehlikeyle karşı karşıya olduğunu’ belirtti.

Eş-Şera, Suriye'nin karşı karşıya olduğu tehditlerin ‘kaosu sürdürmek isteyen güçlerin fırsatçı girişimlerinin doğrudan sonucu olduğunu’ söyledi. Suriye kıyılarının bazı bölgelerinde yaşananların ilk girişim olmadığını belirten eş-Şera, “Bir buçuk ay önce de aynı şey yaşandı ve biz bunu bastırdık” dedi.

Suriye Cumhurbaşkanı, sahildeki olayları araştırmak, olaya karışanları adalete teslim etmek ve gerçekleri Suriye halkına açıklamak üzere bir araştırma komitesi kurulacağını kaydetti.

Eş-Şera, “İç barışı korumak için bir üst komite kurulduğunu duyuracağız. Bu komite, Suriye kıyılarındaki halkla doğrudan iletişim kurmak, onları dinlemek ve bu hassas aşamada güvenliklerini sağlamak ve ulusal birliği teşvik etmek için gerekli desteği sağlamak üzere cumhurbaşkanlığı tarafından görevlendirilecek” dedi.