Heniyye'nin Tahran'da öldürüldüğü yerle ilgili çelişkili açıklamalar ve resmî gizlilik

Hamaney İsrail'den intikam alma sözü verdi

TT

Heniyye'nin Tahran'da öldürüldüğü yerle ilgili çelişkili açıklamalar ve resmî gizlilik

Heniyye'nin Tahran'da öldürüldüğü yerle ilgili çelişkili açıklamalar ve resmî gizlilik

Hamas lideri İsmail Heniyye'nin başkent Tahran'da uğradığı suikastın ayrıntıları konusunda İran'ın resmî gizliliği sürerken, saldırının yeri konusunda da çelişkili haberler geliyor. Yetkililer ise İsrail'den intikam alma sözü veriyor.

Heniyye, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın parlamento önündeki yemin törenine katılmak üzere Tahran'a gitmişti. 80'e yakın ülkeden siyasîler İran'ın başkentine akın ederken, yetkililer sıkı güvenlik önlemleri almıştı.

İranlı internet siteleri erken saatlerde resmi olmayan kaynaklara dayanarak Heniyye'nin Sadabad Sarayı yakınlarında İsrail'e ait bir insansız hava aracının (İHA) saldırısı sonucu öldüğünü bildirirken, diğer kaynaklar olayın Tahran'ın batısındaki bir bölgede meydana geldiğini belirtti.

Patlama sesinin şiddeti o kadar büyüktü ki tüm arabaların alarmları çaldı ve ses Tahran'ın kuzeyinden duyuldu. Patlamadan çıkan duman ve toz bölgeyi kapladı.

Kudüs Gücü'nün faaliyetlerine ilişkin haberleri yayınlanan Sabrin Haber Kanalı, Heniyye'nin suikasta uğradığını ilk olarak saat 1:45'te duyurdu. Aynı saatlerde X platformundaki İranlı hesaplar, Tahran'ın batısında, Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) tarafından kontrol edilen yerleşim yerlerinin bulunduğu ve Tahran'la bağlantılı bazı silahlı grupların lider ve üyelerinin ikamet ettiği bölgeye atıfta bulunarak büyük bir patlama sesi duyulduğunu bildirdi.

Olayla ilgili soruşturma

DMO tarafından açıklamada, Heniyye ve bir korumasının Tahran'daki evlerinin hedef alınması sonucu öldürüldüğü belirtilirken, daha fazla ayrıntı verilmedi. DMO'ya bağlı Tasnim ve Fars haber ajansları, Heniyye'nin ‘bir hava füzesiyle vurulduktan sonra gece saat 2'de öldürüldüğünü’ duyurdu.

İki ajansa göre İran Cumhurbaşkanı'nın yemin törenine katılmak üzere İran'a gelen Heniyye, Tahran'ın kuzeyinde gazilerin kaldığı bir yerde kalıyordu.

dcvferbt
Hamas lideri İsmail Heniyye, İran Cumhurbaşkanı'nın dün (salı) meclisteki yemin töreni sırasında Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı Hüseyin Selami'ye sarıldı. (Reuters)

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani yetkili makamların olayın boyutlarını ve ayrıntılarını araştırdığını söyledi. Kenani, Heniyye'nin İran'ın başkentindeki ölümünün ‘İran İslam Cumhuriyeti ile Filistin ve direniş arasındaki derin ve güçlü bağları güçlendireceğini’ belirtti.

DMO tarafından bugün (çarşamba) yapılan açıklamada, Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesine ‘sert bir karşılıkla cevap verileceği’ ifade edildi. Ayrıca Ortadoğu'da İran ile müttefik olan militan hareketlere atıfta bulunularak ‘İran ve direniş ekseninin bu suça karşılık vereceği’ sözü verildi.

İntikam yemini

İran Dini Lideri Ali Hamaney bugün yaptığı açıklamada, Heniyye suikastının İran topraklarında gerçekleşmesi nedeniyle misillemenin ‘Tahran için zorunlu’ olduğunu söyledi. Hamaney, “Suçlu ve terörist Siyonist varlık sert bir karşılık için zemin hazırladı” dedi.

Yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan bugün yaptığı açıklamada, Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesinin arkasında İsrail'in olduğunu iddia etti ve İsrail'i ‘pişman’ etme sözü verdi.

scdfevrgt
İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif bu sabah Tahran'da Heniyye suikastıyla ilgili acil hükümet toplantısına başkanlık etti. (İran Cumhurbaşkanlığı)

Pezeşkiyan X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, “İran İslam Cumhuriyeti toprak bütünlüğünü, onurunu, şerefini ve haysiyetini savunacak ve terörist işgalcileri korkakça eylemlerinden pişman edecektir” ifadesini kullandı.

Heniyye'nin fotoğrafını önüne koyan İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif, merhum Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi hükümetinden bakanların da yer aldığı geçici hükümetin acil toplantısına başkanlık etti.

Reuters'in İranlı bir kaynaktan aktardığına göre İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi bu sabah erken saatlerde üst düzey DMO komutanlarıyla Heniyye suikastını görüşmek üzere bir toplantı yaptı.

İranlı internet siteleri de parlamentonun Ulusal Güvenlik Komitesi'nin Heniyye suikastının yansımalarını görüşmek üzere acil bir toplantı düzenlediğini bildirdi. Bir parlamento sözcüsü, “Büyük Filistin direniş lideri, şehit İsmail Heniyye'nin suikast sonucu öldürülmesini şiddetle kınıyoruz. Bu olayın sorumluları ve onların ajanları işledikleri kötülük ve suçların hesabını vereceklerdir” şeklinde konuştu.

İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nin medya platformu Nur News tarafından yayınlanan raporda, İsmail Heniyye'nin Tahran'da hedef alınmasına atıfta bulunularak, “İran'ın kırmızı çizgilerini aşmak düşmanlar için her zaman pahalıya mal olmuştur. Heniyye'ye Tahran'da düzenlenen suikast İran İslam Cumhuriyeti'nin caydırıcılık kapasitesine zarar vermeyi amaçlayan tehlikeli bir kumardır” denildi.

xsdvfrb
Hamas lideri İsmail Heniyye, Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı Naim Kasım, İslami Cihad Hareketi Genel Sekreteri Ziyad en-Nehhale ve Yemen'deki Husilerin Sözcüsü Muhammed Abdusselam İran Cumhurbaşkanı'nın yemin törenine katıldı. (Reuters)

Eski DMO Komutanı General Hüseyin Alayi ise “ABD'nin İsmail Heniyye suikastının gerçekleştirilmesinde Siyonist işgal rejimiyle gerek operasyonel gerekse bilgi düzeyinde yakın iş birliği içinde olduğu kesindir” ifadesini kullandı.

Jamaran internet sitesine konuşan Alayi, “Bu suikastın amacı dünyanın hiçbir yerinde Filistinli gruplar için güvenli bir yer olmadığını ve Gazze'deki durumun hem Gazze halkı hem de işgale karşı çıkan diğer ülkeler için güvenli olmadığını göstermektir” dedi.

Alayi sözlerini şöyle sürdürdü: “İşgal rejiminin dünyadaki tüm İsrail karşıtı direniş örgütlerinin liderlerine yönelik suikast planlarına ek olarak, bu suikast İran hükümetine, İran halkının barış içinde yaşamasını ve diğer ülkelerle iyi ilişkiler kurmasını sağlayacak değişikliklerin İran'da gerçekleşmesine izin verilmeyeceği mesajını vermektir.”

‘Ağır bedel’ tehdidi

DMO komutanlarında Muhsin Rızai, “İsrail ağır bir bedel ödeyecek” dedi.

İranlı yetkililer ise yetkililerin önemli olaylar sırasında haberleri yönetme politikası bağlamında medyaya uyarıda bulunmakta gecikmedi. İran Başsavcısı, Heniyye’ye yönelik ‘terörist’ saldırının ardından gazetecileri ve medya aktivistlerini toplumun psikolojik güvenliğini bozabilecek ‘sorumsuz açıklamalar yapmamaları ya da gerçek dışı içerikler, söylentiler ve hakaretler yayınlamamaları’ konusunda uyardı.

İran Başsavcılığı, ‘ilgili makamlara’ sosyal medya ağlarını ve medya kuruluşlarını izleyerek ‘söylenti yayan veya toplumun psikolojik güvenliğini bozan’ kişileri kovuşturmaları talimatını verdi.



İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
TT

İsrail, önde gelen Hamas liderlerinden Raid Saad'a suikast düzenledi

Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)
Hamas lideri Raid Saad (sosyal medya)

İsrail Times gazetesine göre, İsrailli bir yetkili bugün, Hamas'ın üst düzey lideri Raid Saad'ın Gazze şehrinde düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldüğünü doğruladı. Bu da İsrail'in ateşkes anlaşmasını ihlal etmesi anlamına geliyor.

Alman Basın Ajansı'na (DPA) göre görgü tanıkları ve sağlık kaynakları bugün, Gazze şehrinin güneybatısındaki Raşid Caddesi üzerindeki Nablusi kavşağı yakınlarında bir araca düzenlenen İsrail hava saldırısında dört Filistinlinin öldüğünü ve birçok kişinin de yaralandığını bildirdi.

Görgü tanıkları, İsrail uçağının Nablusi Meydanı yakınlarında bir araca birkaç füze ateşlediğini, aracı imha ettiğini ve can kayıplarına yol açtığını söyledi. Ambulans ekipleri, ölü ve yaralıları hastanelere taşımak için acilen olay yerine gitti.

İsrail askeri sözcüsü Avichay Adraee ise yaptığı açıklamada, ordu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Teşkilatı) Gazze Şehrinde üst düzey bir Hamas komutanını hedef alan bir saldırı düzenlediğini ve onu son zamanlarda hareket için silah üretimi ve yeniden yapılanma çalışmaları yapmakla suçladığını belirtti.

İsrail Ordu Radyosu, saldrırının hedefinin, İzzeddin el-Haddad'dan sonra "Hamas'ın ikinci adamı" ve askeri üretim dosyasından sorumlu kişi olarak tanımladığı Raid Saad olduğunu bildirdi. İsrail'in bugünkü operasyonu gerçekleştirmeden önce son haftalarda kendisine birkaç kez suikast girişiminde bulunduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat’ın İbranice yayın yapan Ynet internet sitesinden aktardığına göre Raid Saad Hamas'ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları'nın liderlerinden biri.

Hamas'tan hava saldırısının hedefinin kimliğiyle ilgili resmi bir açıklama yapılmadı.

Axios haber sitesi, İsrail'in saldırıdan önce Amerika Birleşik Devletleri'ni önceden bilgilendirmediğini ifade etti.


Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
TT

Suriye halkının merkezi mi yoksa federal devlet mi anlaşmazlığı üzerine bir okuma

Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)
Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesini kutlamak için düzenlenen havai fişek gösterileri arasında muhaliflerin bayrağını dalgalandıran bir Suriyeli (Reuters)

Macid Kıyali

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin düşmesinin ardından geçiş dönemi liderliği ile muhalifleri arasında yaşanan iç çatışma, siyasi sistemin niteliği, özellikle de merkeziyetçilik mi yoksa ademi merkeziyetçilik mi, merkezi bir devlet mi yoksa federal bir devlet mi tartışmaları üzerine yoğunlaşıyor.

Bu konu meşru olmasına rağmen, tartışmaya katkı sağlamak amacıyla bazı temel gözlemler aşağıda sunuyorum.

İlk gözleme göre ademi merkeziyetçilik ya da federalizm meselesini gündeme getirmek, bu konuda kutuplaşmanın temel nedeninin Suriye’deki iç çatışmada kimlik, etnik, mezhepsel ve bölgesel özelliklerin baskın olması olduğu gerçeğini görmeyi zorlaştırdı.

Çatışmanın önde gelen tarafları, siyasi veya sınıfsal güçleri ya da tarafları temsil etmekten ziyade kimlik temelli yahut mezhepsel, etnik ve bölgesel kimliği vurgulayan taraflar olduklarından, bu konunun siyasi niteliği göz ardı ediliyor.

Dikkati çeken ikinci gözleme göre ise federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet için mücadele eden güçler, bunu demokrasi meselesinden daha öncelikli tutuyorlar. Bunun nedeni, söz konusu güçlerin (SDG, Suveyda'daki Hicri Hareketi ve kıyı şeridinde Esed rejiminin çöküşünden etkilenen güçler) demokratik olmayan güçler olmaları. Prensipte pozisyonları, politikaları ve tercihleri ve temsil ettiklerini iddia ettikleri gruplarla olan ilişkileri göz önüne alındığında bu güçlerin Esed rejimi altında kendilerini ifade etmedikleri ve bu konuyu bu kadar yoğun bir şekilde gündeme getirmedikleri unutulmamalı.

Üçüncü ve belki de en önemli gözleme göre federal bir devlette kimlik statüsü konusundaki çatışmaya öncelik verilmesi, devletin kurulması ve vatandaşlık taleplerini ya gölgeliyor ya da ön plana çıkarıyor. Bunların, 54 yıllık Esed döneminde eksik olan iki temel unsur olduğu ve özellikle mevcut koşullarda, yani devletin kurumlar ve hukuk devleti olarak yeniden kurulması ve vatandaşların güçlendirilmesi, böylece Suriyelilerin gerçek anlamda özgür ve eşit vatandaşlar olarak bir halk haline gelmeleri için ülke genelinde Suriyelilerin en çok ihtiyaç duyduğu unsurlar olduğu unutulmamalı.

Bu yüzden iki temel sorunla karşı karşıyayız. Bunlardan birincisi, artık var olmayan Esed rejiminin Suriye'nin birliğini zayıflatıp bozmayı başarması, Suriyelileri mezhep, din, etnik köken, bölge ve aşiret aidiyetlerine göre sınıflandırması ve ‘böl ve yönet’ politikası uyarınca onları birbirlerine düşürmesinden kaynaklanıyor.

İkinci sorun, Suriyelilerin kendi koşullarını kontrol edememeleri. Bu durum, Suriye’nin geleceğinin, Suriye halkının aleyhine, uluslararası güçlerin, özellikle ABD ve bölgesel tarafların meselesi haline gelmesine neden oldu. Bu durum, kimlik çatışmaları, özellikle de silahlı çatışma veya silahlı milisler şeklinde ortaya çıkan çatışmalar için de geçerli.

Federalizm, bir ülkeyi bölmek değil, aksine ülkenin birliğini organize etmek ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevre bölgelere müdahale etmesini önlemek için daha uygun bir yöntem. Böylelikle karşılıklı güven temelinde hükümete daha geniş katılım sağlanır.

Suriye geçiş dönemi yönetimi ve Suriye muhalefetinin geri kalanı, gelecekteki siyasi sistemin nasıl olacağı ve otoriterliğin ve marjinalleşmenin geri dönüşünü önlemeye katkıda bulunanlar da dahil olmak üzere yeni konsensüsler oluşturmak için neyin uygun olduğu konusunda kafa karışıklığı ya da netlik sağlanamaması ortaya çıkan federalizm ve ademi merkeziyetçilik konusundaki tartışmalardan sorumlu.

Aslında, yeni yönetime bağlı olanlar ve geleneksel Suriye muhalefeti tarafından federalizmin reddedilmesinin sebebi, aceleci davranışlar, duygusal ve milliyetçi coşku ve önyargılar.

Söz konusu tartışmayı kapatmak yerine açmalı, tüm soruları sormalı. Çünkü Suriye’nin geleceği tartışmaya açık. Tüm Suriyeliler bu tartışmayla ilgileniyor ve bu konuda cevaplar bulmaya katkıda bulunuyor.

Daha spesifik olarak, federal ya da ademi merkeziyetçi bir devlet tartışmasıyla ilgili olarak, federalizmin herhangi bir ülkenin bölünmesi anlamına gelmediği, aksine birliğin daha uygun bir şekilde örgütlenmesi ve merkezin statü, egemenlik ve kaynaklar konusunda çevreyi kötü yönde etkilemesini önlemek için, karşılıklı güvene dayalı yönetişime daha geniş katılımı garanti eden bir sistem olduğunun anlaşılması gerekiyor.

Toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlik çözümleri getirilemedi. Çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyaya, topluma, egemenliğe ve devlete sadece bölünmeler getirir.

Tüm bunlar bölünmek değil, federalizm gücün paylaşılması anlamına gelir. Dışişleri, savunma ve genel ekonomi yönetimi gibi devlet egemenliği ile ilgili konularda merkezileşme söz konusu. Bunların tümü birleşik parlamento ve merkezi hükümetin sorumluluğunda. Öte yandan iç güvenlik, eğitim, sağlık ve yerel kalkınma konularının yönetimi eyaletlerin veya yerel yönetimlerin yetki alanına girer.

Burada bazılarının endişelerini hafifletebilecek en önemli nokta, federalizmin etnik köken/milliyet veya din/mezhep yerine coğrafyaya dayalı olmasıdır. Çünkü herhangi bir kimlik meselesi, demokratik karakterini zayıflatır ve eşit vatandaşlık haklarının ve vatandaşların devletinin güçlenmesini engeller. Tıpkı Lübnan'da ve Irak'ta olduğu gibi.

Elbette, birçok alanda idari meselelerle ilgili olan ademi merkeziyetçi bir devleti, anayasaya göre yetkileri paylaşan federal bir devletle karıştırmak bir sorundur. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre federal devleti ayrılıkçı bir devlet olarak görmek de bir tür karışıklık veya yanılgı olarak adlandırılabilir, ancak bu doğru değil, çünkü merkezi devletler, yönetim, temsil ve kaynak dağıtımında esnekliğe sahip federal devletlere göre ayrılmaya çok daha yatkındır, zira günümüzün en büyük, en güçlü ve en zengin devletleri federal devletlerdir.

Bu yüzden herhangi bir kimlik grubuyla anlaşmazlık, kavramların karışmasına veya çarpıtılmasına yol açmamalı. Örneğin, İsrail'in siyasi sistem olarak demokrasiyi benimsemesi, demokrasiye karşı düşmanlığı teşvik etmemeli. Ayrıca, belirli bir önermeye elverişli olmayan koşullar olduğunu gözlemlememiz, bu kavramın tartışmaya açılmaması, geliştirilmemesi ve belirli bir ülkede devlet kurulması için ulusal birliği oluşturmaya hizmet eden bağlamlara yerleştirilmemesi gerektiği anlamına gelmez.

Son olarak, bu alanda, özellikle Suriye bağlamında, dikkate alınması gereken iki konu var. Öncelikle ülkenin toprakları üzerinde devlet egemenliğinden söz edilmesi için bunun halkın birliği gerçeğine dayanması gerekiyor. İkinci olarak ise toplumun yönetimini etkileyen sorunlara güvenlikle ilgili bir çözüm bulunmuyor, çünkü herhangi bir güvenlik çözümü coğrafyanın, toplumun, egemenliğin ve devletin bölünmesine yol açar.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir


Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Tedmür'de ortak devriyeye düzenlenen saldırıda Suriyeli ve Amerikalı personel yaralandı

 Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suriye polisi (Suriye İçişleri Bakanlığı)

Suriye güvenlik kaynakları bugün, Suriye güvenlik güçleri ile ABD kuvvetlerinin, ülkenin orta kesimindeki Tedmür kentinde ortak devriye sırasında silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA’ya konuşan bir güvenlik kaynağı, saldırıda Suriye güvenlik güçlerinden iki kişinin ve bazı ABD askerlerinin yaralandığını, saldırıyı gerçekleştiren kişinin ise öldürüldüğünü açıkladı.

Kaynak, olayın ardından ABD’ye ait helikopterlerin yaralıları et-Tanf Üssü’ne tahliye ettiğini belirterek, saldırının nedenleri ve koşullarına ilişkin henüz bilgi bulunmadığını ifade etti.

Olay nedeniyle Deyrizor-Şam uluslararası kara yolunda trafiğin geçici olarak durdurulduğu, bölge semalarında ise yoğun hava hareketliliği yaşandığı kaydedildi.