Heniyye'nin Tahran'da öldürüldüğü yerle ilgili çelişkili açıklamalar ve resmî gizlilik

Hamaney İsrail'den intikam alma sözü verdi

TT

Heniyye'nin Tahran'da öldürüldüğü yerle ilgili çelişkili açıklamalar ve resmî gizlilik

Heniyye'nin Tahran'da öldürüldüğü yerle ilgili çelişkili açıklamalar ve resmî gizlilik

Hamas lideri İsmail Heniyye'nin başkent Tahran'da uğradığı suikastın ayrıntıları konusunda İran'ın resmî gizliliği sürerken, saldırının yeri konusunda da çelişkili haberler geliyor. Yetkililer ise İsrail'den intikam alma sözü veriyor.

Heniyye, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın parlamento önündeki yemin törenine katılmak üzere Tahran'a gitmişti. 80'e yakın ülkeden siyasîler İran'ın başkentine akın ederken, yetkililer sıkı güvenlik önlemleri almıştı.

İranlı internet siteleri erken saatlerde resmi olmayan kaynaklara dayanarak Heniyye'nin Sadabad Sarayı yakınlarında İsrail'e ait bir insansız hava aracının (İHA) saldırısı sonucu öldüğünü bildirirken, diğer kaynaklar olayın Tahran'ın batısındaki bir bölgede meydana geldiğini belirtti.

Patlama sesinin şiddeti o kadar büyüktü ki tüm arabaların alarmları çaldı ve ses Tahran'ın kuzeyinden duyuldu. Patlamadan çıkan duman ve toz bölgeyi kapladı.

Kudüs Gücü'nün faaliyetlerine ilişkin haberleri yayınlanan Sabrin Haber Kanalı, Heniyye'nin suikasta uğradığını ilk olarak saat 1:45'te duyurdu. Aynı saatlerde X platformundaki İranlı hesaplar, Tahran'ın batısında, Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) tarafından kontrol edilen yerleşim yerlerinin bulunduğu ve Tahran'la bağlantılı bazı silahlı grupların lider ve üyelerinin ikamet ettiği bölgeye atıfta bulunarak büyük bir patlama sesi duyulduğunu bildirdi.

Olayla ilgili soruşturma

DMO tarafından açıklamada, Heniyye ve bir korumasının Tahran'daki evlerinin hedef alınması sonucu öldürüldüğü belirtilirken, daha fazla ayrıntı verilmedi. DMO'ya bağlı Tasnim ve Fars haber ajansları, Heniyye'nin ‘bir hava füzesiyle vurulduktan sonra gece saat 2'de öldürüldüğünü’ duyurdu.

İki ajansa göre İran Cumhurbaşkanı'nın yemin törenine katılmak üzere İran'a gelen Heniyye, Tahran'ın kuzeyinde gazilerin kaldığı bir yerde kalıyordu.

dcvferbt
Hamas lideri İsmail Heniyye, İran Cumhurbaşkanı'nın dün (salı) meclisteki yemin töreni sırasında Devrim Muhafızları Ordusu Komutanı Hüseyin Selami'ye sarıldı. (Reuters)

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani yetkili makamların olayın boyutlarını ve ayrıntılarını araştırdığını söyledi. Kenani, Heniyye'nin İran'ın başkentindeki ölümünün ‘İran İslam Cumhuriyeti ile Filistin ve direniş arasındaki derin ve güçlü bağları güçlendireceğini’ belirtti.

DMO tarafından bugün (çarşamba) yapılan açıklamada, Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesine ‘sert bir karşılıkla cevap verileceği’ ifade edildi. Ayrıca Ortadoğu'da İran ile müttefik olan militan hareketlere atıfta bulunularak ‘İran ve direniş ekseninin bu suça karşılık vereceği’ sözü verildi.

İntikam yemini

İran Dini Lideri Ali Hamaney bugün yaptığı açıklamada, Heniyye suikastının İran topraklarında gerçekleşmesi nedeniyle misillemenin ‘Tahran için zorunlu’ olduğunu söyledi. Hamaney, “Suçlu ve terörist Siyonist varlık sert bir karşılık için zemin hazırladı” dedi.

Yeni Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan bugün yaptığı açıklamada, Heniyye'nin Tahran'da öldürülmesinin arkasında İsrail'in olduğunu iddia etti ve İsrail'i ‘pişman’ etme sözü verdi.

scdfevrgt
İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif bu sabah Tahran'da Heniyye suikastıyla ilgili acil hükümet toplantısına başkanlık etti. (İran Cumhurbaşkanlığı)

Pezeşkiyan X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda, “İran İslam Cumhuriyeti toprak bütünlüğünü, onurunu, şerefini ve haysiyetini savunacak ve terörist işgalcileri korkakça eylemlerinden pişman edecektir” ifadesini kullandı.

Heniyye'nin fotoğrafını önüne koyan İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Muhammed Rıza Arif, merhum Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi hükümetinden bakanların da yer aldığı geçici hükümetin acil toplantısına başkanlık etti.

Reuters'in İranlı bir kaynaktan aktardığına göre İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi bu sabah erken saatlerde üst düzey DMO komutanlarıyla Heniyye suikastını görüşmek üzere bir toplantı yaptı.

İranlı internet siteleri de parlamentonun Ulusal Güvenlik Komitesi'nin Heniyye suikastının yansımalarını görüşmek üzere acil bir toplantı düzenlediğini bildirdi. Bir parlamento sözcüsü, “Büyük Filistin direniş lideri, şehit İsmail Heniyye'nin suikast sonucu öldürülmesini şiddetle kınıyoruz. Bu olayın sorumluları ve onların ajanları işledikleri kötülük ve suçların hesabını vereceklerdir” şeklinde konuştu.

İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nin medya platformu Nur News tarafından yayınlanan raporda, İsmail Heniyye'nin Tahran'da hedef alınmasına atıfta bulunularak, “İran'ın kırmızı çizgilerini aşmak düşmanlar için her zaman pahalıya mal olmuştur. Heniyye'ye Tahran'da düzenlenen suikast İran İslam Cumhuriyeti'nin caydırıcılık kapasitesine zarar vermeyi amaçlayan tehlikeli bir kumardır” denildi.

xsdvfrb
Hamas lideri İsmail Heniyye, Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı Naim Kasım, İslami Cihad Hareketi Genel Sekreteri Ziyad en-Nehhale ve Yemen'deki Husilerin Sözcüsü Muhammed Abdusselam İran Cumhurbaşkanı'nın yemin törenine katıldı. (Reuters)

Eski DMO Komutanı General Hüseyin Alayi ise “ABD'nin İsmail Heniyye suikastının gerçekleştirilmesinde Siyonist işgal rejimiyle gerek operasyonel gerekse bilgi düzeyinde yakın iş birliği içinde olduğu kesindir” ifadesini kullandı.

Jamaran internet sitesine konuşan Alayi, “Bu suikastın amacı dünyanın hiçbir yerinde Filistinli gruplar için güvenli bir yer olmadığını ve Gazze'deki durumun hem Gazze halkı hem de işgale karşı çıkan diğer ülkeler için güvenli olmadığını göstermektir” dedi.

Alayi sözlerini şöyle sürdürdü: “İşgal rejiminin dünyadaki tüm İsrail karşıtı direniş örgütlerinin liderlerine yönelik suikast planlarına ek olarak, bu suikast İran hükümetine, İran halkının barış içinde yaşamasını ve diğer ülkelerle iyi ilişkiler kurmasını sağlayacak değişikliklerin İran'da gerçekleşmesine izin verilmeyeceği mesajını vermektir.”

‘Ağır bedel’ tehdidi

DMO komutanlarında Muhsin Rızai, “İsrail ağır bir bedel ödeyecek” dedi.

İranlı yetkililer ise yetkililerin önemli olaylar sırasında haberleri yönetme politikası bağlamında medyaya uyarıda bulunmakta gecikmedi. İran Başsavcısı, Heniyye’ye yönelik ‘terörist’ saldırının ardından gazetecileri ve medya aktivistlerini toplumun psikolojik güvenliğini bozabilecek ‘sorumsuz açıklamalar yapmamaları ya da gerçek dışı içerikler, söylentiler ve hakaretler yayınlamamaları’ konusunda uyardı.

İran Başsavcılığı, ‘ilgili makamlara’ sosyal medya ağlarını ve medya kuruluşlarını izleyerek ‘söylenti yayan veya toplumun psikolojik güvenliğini bozan’ kişileri kovuşturmaları talimatını verdi.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.