Yemen: Darbecilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği kötüleşiyor

Temiz su ve sağlık hizmetlerine erişim son derece sınırlı

Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)
Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)
TT

Yemen: Darbecilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği kötüleşiyor

Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)
Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayınlanan son veriler, Husilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliğinin arttığını, Yemen hükümetinin kontrolündeki bölgelerde ise gıda güvensizliğinin yavaşladığını gösterdi.

FAO'nun haziran ayı boyunca Yemen'deki gıda güvenliği seviyesini izleme sonuçları, gıda güvensizliğinin uluslararası tanınmış hükümet tarafından kontrol edilen bölgelerde yavaşladığını, ancak Husiler tarafından kontrol edilen bölgelerde biraz arttığını gösterdi.

Husilerin kontrolündeki bölgelerde durum, insani yardımlarının azalmaya devam etmesi ve gıda fiyatlarının yükselmesi nedeniyle daha da kötüleşti. (BM)Husilerin kontrolündeki bölgelerde durum, insani yardımlarının azalmaya devam etmesi ve gıda fiyatlarının yükselmesi nedeniyle daha da kötüleşti. (BM)

FAO’nun verilerine göre gıda güvensizliği biraz daha kötüleşti ve Husilerin kontrolündeki bölgelerde yetersiz gıda tüketiminin yaygınlığı bir önceki aya göre yüzde üç arttı.

Bununla birlikte, şiddetli gıda yoksunluğu yaşayan hanelerin oranı aynı dönemde yüzde 5 artarken, FAO bunun, Husilerin kontrolündeki bölgelerde krizin kötüleştiğine işaret ettiğini bildirdi.

Ekonomik ve mevsimsel faktörler

Dünya genelinde gıda güvenliği durumunu izleyen FAO’ya göre, Yemen hükümetinin kontrolündeki bölgelerde ve Husilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği yıldan yıla çok az değişiklik gösterdi. FAO, Husilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliğindeki artışın büyük ölçüde ekonomik ve mevsimsel faktörlerin yanı sıra insani yardımın azalması veya hiç olmamasından kaynaklandığını belirtti.

Rapora göre mayıs'tan temmuz'a kadar olan dönemde gıda güvenliğinin kötüleşmesinin nedenleri arasında, Yemen'de tarımsal faaliyetlerin sınırlı olması, gelirlerin azalması ve son hasadın stoklanmasıyla karakterize edilen ve zayıf sezon olarak bilinen dönem yer alıyor. Bu faktörlere ek olarak, gıda yardımlarında devam eden düşüş, artan gıda fiyatları, gelir ve istihdam fırsatlarının eksikliği veya kaybı ile Kızıldeniz krizinin etkileri bu bölgelerdeki durumu daha da kötüleştiriyor.

Yemenli hanelerin yüzde 23'ü ciddi şekilde gıda yoksunluğu çekiyor. (BM) Yemenli hanelerin yüzde 23'ü ciddi şekilde gıda yoksunluğu çekiyor. (BM)

Husilerin kontrolündeki bölgelerde hanelerin yaklaşık yüzde 61'i gelir kesintisi yaşarken, bu oran geçtiğimiz nisan ve mayıs aylarına kıyasla çok daha yüksek. Buna karşılık, hükümet kontrolündeki bölgelerde bulunan hanelerin yüzde 48'inin gelir kesintisi yaşadığını belirten Birleşmiş Milletler (BM), bunun kayıtlardaki en düşük seviye olduğunu vurguladı.

Gıda tüketimi

BM izleme sonuçları, Yemen hükümetinin kontrolü altındaki bölgelerde gıda güvensizliği seviyesinde bir düşüş yaşandığını ve yetersiz gıda tüketen hanelerin oranının son üç aydaki ortalama yüzde 53 seviyesinden haziran ayında yüzde 48'e düştüğünü gösterdi.

Bu ‘geçici’ rahatlamaya rağmen, artan gıda fiyatları ve ekonomik krizin devam eden yansımaları nedeniyle hükümetin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği son derece yüksek olmaya devam ediyor.

FAO, acil gıda yardımı ve geçim kaynakları da dahil olmak üzere hedeflenen etik paketlerin en çok ihtiyaç duyulan bölgelerde derhal ve hızlı bir şekilde genişletilmesine öncelik verilmesini tavsiye etti.

Yemen'de her iki kişiden birinin temiz suya erişimi yok. (BM)Yemen'de her iki kişiden birinin temiz suya erişimi yok. (BM)

Yemen'deki BM kuruluşlarının ortakları tarafından hazırlanan rapor, Yemen'de insani ihtiyaçların endişe verici düzeyde yüksek olmaya devam ettiğini gözler önüne serdi. Ayrıca çatışmalar devam ederken temiz su ve sağlık hizmetleri gibi temel hizmetlere erişimin geçtiğimiz mart ayından bu yana ciddi şekilde kısıtlandığı ve su kaynaklı hastalık salgınlarına yol açtığı vurgulandı.

Ekonomik krizin daha da kötüleşerek gıda güvensizliğini arttırdığı ve birçok Yemenlinin geçim kaynaklarını kısıtladığı vurgulanan raporda, bu yıl itibariyle 17,6 milyon kişinin ciddi gıda güvensizliği içinde olduğu belirtiliyor. Şarku'l Avsat'ın aktardığına göre rapor, eğitim ve sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere kamu hizmetlerinin kesintiye uğramasının, durumu daha da karmaşık hale getirdiğini belirtiyor.

Diğer yandan Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), 7 milyon Yemenlinin psikolojik tedavi ve desteğe ihtiyaç duyduğunu, ancak sadece 120 bin kişinin bu kritik hizmetlere kesintisiz erişiminin olduğunu bildirdi.



BM Güvenlik Konseyi Darfur'a yönelik silah ambargosunu uzattı

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)
TT

BM Güvenlik Konseyi Darfur'a yönelik silah ambargosunu uzattı

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi dün (Çarşamba) Sudan'ın Darfur bölgesine yönelik silah ambargosunu bir yıl süreyle uzattı.
BM Güvenlik Konseyi oybirliğiyle kabul ettiği kararla, 2005 yılından bu yana yürürlükte olan ve Darfur'a yönelik silah ambargosu ile şu anda sadece üç kişiyi etkileyen bireysel yaptırımları (mal varlıklarının dondurulması ve seyahat yasakları) 12 Eylül 2025 tarihine kadar uzattı.
ABD'nin BM Daimî Temsilci Yardımcısı Robert Wood şu açıklamayı yaptı: “Darfur halkı tehlike ve umutsuzluk içinde yaşamaya devam ediyor (...) Bu karar onlara, uluslararası toplumun içinde bulundukları kötü durumla yakından ilgilendiğine dair önemli bir mesaj göndermektedir.”

Jjxjxj
Batı Darfur eyaletinin başkenti el-Cuneyne yıllardır bölgenin savaştan en çok etkilenen şehri (AFP)

Wood, “Yaptırımlar tüm ülkeyi kapsamasa da, bunların yenilenmesi Darfur'a silah akışını kısıtlayacak ve Sudan'ın istikrar ve güvenlik yoluna geri dönmesine yardımcı olacaktır” dedi.
Sudan’da Nisan 2023'ten bu yana Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında bir savaş sürüyor.
BM'ye göre çatışma on binlerce kişinin ölümüne ve 10 milyondan fazla insanın yerinden edilmesine neden oldu.
Uluslararası örgütler ve insani yardım çalışanları, savaşın, yirmi yıl önce Cancavid milislerinin ortaya çıktığı ve daha sonra HDK ile birleştiği bir savaşa tanık olan Darfur bölgesinde yeni bir etnik çatışmaya dönüşmesinden endişe duyuyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) yetkilisi Jean-Baptiste Gallopin, BM Güvenlik Konseyi'ni ‘fırsatı kaçırmakla’ suçladı ve silah ambargosunu tüm Sudan'ı kapsayacak şekilde ‘genişletmeye’ çağırdı.

Jdjjdjd
Darfur'da yerinden edilmiş insanlar için kurulan Zemzem Kampı yakınlarında bir kovaya su dolduran Sudanlı çocuk (Reuters)

Sudan halen BM yaptırımlarının kaldırılmasını talep ederken, Çin ve Rusya Mart 2023'te çekimser kaldıktan sonra dün ambargonun uzatılması lehinde oy kullandı.
Çin’in BM Daimî Temsilci Yardımcısı Dai Bing, kararın ‘savaş alanına yönelik devam eden yasadışı silah akışını kısmen engelleyebileceği’ tahmininde bulundu, ancak yaptırımların ‘kendi başına bir amaç olmadığını’ ve ‘diplomasinin yerini alamayacağını’ kaydetti.
BM Güvenlik Konseyi tarafından süreci izlemekle görevlendirilen uzmanlar, Ocak ayında yayınladıkları yıllık raporlarında silah ambargosunun ihlal edilmesini kınamış ve HDK'ye silah gönderen bazı ülkeleri işaret etmişlerdi.
Sudan’ın BM Daimî Temsilcisi el-Haris İdris el-Haris Muhammed ise ambargonun devamının Darfur'daki güç dengesinde ‘dengesizliğe’ yol açtığını söyledi ve dün Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) bir kez daha ‘bu krizin devamında kilit rol oynamakla’ suçladı. BAE'li mevkidaşı Muhammed İsa Hamad Buşehab ise suçlamayı reddederek, bunu ‘dikkatleri Sudan silahlı kuvvetlerinin zayıflığından başka yöne çekmek için yapılan kötü niyetli bir girişim’ olarak nitelendirdi.

Nxjxjjd
 Kuzey Darfur'da yerinden edilmiş insanların yaşadığı Zemzem Kampı (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Sudan Tribune’den aktardığı habere göre HDK, Sudan'ın Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'in güneyinde yer alan ve savaş mağdurları için kurulan kalabalık Zemzem Kampı’nın etrafındaki ilmiği sıkılaştırdı.
HDK’ye bağlı platformlar, ‘kampa yakıt kaçakçılığı yapan grupların gözaltına alındığını ve 60 varilden fazla yakıt ele geçirildiğini’ gösteren bir video yayınladı.

HDK’de görevli Albay Cido Ali Mesbel, kuvvetlerinin ‘kampa ya da Darfur'un tarihi başkenti el-Faşir şehrine hiçbir şeyin geçmesine izin vermeyeceğini’ söyledi ve şehrin güney yönündeki tüm yolların kapatıldığını duyurdu.
Zemzem Kampı Sözcüsü Muhammed Hamis Duda Sudan Tribune'e yaptığı açıklamada, “HDK salı günü, insani krizin hafifletilmesine yardımcı olmak için hayatlarını riske atarak Zemzem Kampı’na mal taşıyan onlarca tüccarı tutukladı, mallara el koydu ve tüccarları açıklanmayan bir yerde gözaltına aldı” şeklinde konuştu