Yemen: Darbecilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği kötüleşiyor

Temiz su ve sağlık hizmetlerine erişim son derece sınırlı

Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)
Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)
TT

Yemen: Darbecilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği kötüleşiyor

Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)
Husilerin kontrolündeki bölgelerdeki hanelerin yüzde 61'i gelir kesintisi yaşadı. (BM)

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayınlanan son veriler, Husilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliğinin arttığını, Yemen hükümetinin kontrolündeki bölgelerde ise gıda güvensizliğinin yavaşladığını gösterdi.

FAO'nun haziran ayı boyunca Yemen'deki gıda güvenliği seviyesini izleme sonuçları, gıda güvensizliğinin uluslararası tanınmış hükümet tarafından kontrol edilen bölgelerde yavaşladığını, ancak Husiler tarafından kontrol edilen bölgelerde biraz arttığını gösterdi.

Husilerin kontrolündeki bölgelerde durum, insani yardımlarının azalmaya devam etmesi ve gıda fiyatlarının yükselmesi nedeniyle daha da kötüleşti. (BM)Husilerin kontrolündeki bölgelerde durum, insani yardımlarının azalmaya devam etmesi ve gıda fiyatlarının yükselmesi nedeniyle daha da kötüleşti. (BM)

FAO’nun verilerine göre gıda güvensizliği biraz daha kötüleşti ve Husilerin kontrolündeki bölgelerde yetersiz gıda tüketiminin yaygınlığı bir önceki aya göre yüzde üç arttı.

Bununla birlikte, şiddetli gıda yoksunluğu yaşayan hanelerin oranı aynı dönemde yüzde 5 artarken, FAO bunun, Husilerin kontrolündeki bölgelerde krizin kötüleştiğine işaret ettiğini bildirdi.

Ekonomik ve mevsimsel faktörler

Dünya genelinde gıda güvenliği durumunu izleyen FAO’ya göre, Yemen hükümetinin kontrolündeki bölgelerde ve Husilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği yıldan yıla çok az değişiklik gösterdi. FAO, Husilerin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliğindeki artışın büyük ölçüde ekonomik ve mevsimsel faktörlerin yanı sıra insani yardımın azalması veya hiç olmamasından kaynaklandığını belirtti.

Rapora göre mayıs'tan temmuz'a kadar olan dönemde gıda güvenliğinin kötüleşmesinin nedenleri arasında, Yemen'de tarımsal faaliyetlerin sınırlı olması, gelirlerin azalması ve son hasadın stoklanmasıyla karakterize edilen ve zayıf sezon olarak bilinen dönem yer alıyor. Bu faktörlere ek olarak, gıda yardımlarında devam eden düşüş, artan gıda fiyatları, gelir ve istihdam fırsatlarının eksikliği veya kaybı ile Kızıldeniz krizinin etkileri bu bölgelerdeki durumu daha da kötüleştiriyor.

Yemenli hanelerin yüzde 23'ü ciddi şekilde gıda yoksunluğu çekiyor. (BM) Yemenli hanelerin yüzde 23'ü ciddi şekilde gıda yoksunluğu çekiyor. (BM)

Husilerin kontrolündeki bölgelerde hanelerin yaklaşık yüzde 61'i gelir kesintisi yaşarken, bu oran geçtiğimiz nisan ve mayıs aylarına kıyasla çok daha yüksek. Buna karşılık, hükümet kontrolündeki bölgelerde bulunan hanelerin yüzde 48'inin gelir kesintisi yaşadığını belirten Birleşmiş Milletler (BM), bunun kayıtlardaki en düşük seviye olduğunu vurguladı.

Gıda tüketimi

BM izleme sonuçları, Yemen hükümetinin kontrolü altındaki bölgelerde gıda güvensizliği seviyesinde bir düşüş yaşandığını ve yetersiz gıda tüketen hanelerin oranının son üç aydaki ortalama yüzde 53 seviyesinden haziran ayında yüzde 48'e düştüğünü gösterdi.

Bu ‘geçici’ rahatlamaya rağmen, artan gıda fiyatları ve ekonomik krizin devam eden yansımaları nedeniyle hükümetin kontrolündeki bölgelerde gıda güvensizliği son derece yüksek olmaya devam ediyor.

FAO, acil gıda yardımı ve geçim kaynakları da dahil olmak üzere hedeflenen etik paketlerin en çok ihtiyaç duyulan bölgelerde derhal ve hızlı bir şekilde genişletilmesine öncelik verilmesini tavsiye etti.

Yemen'de her iki kişiden birinin temiz suya erişimi yok. (BM)Yemen'de her iki kişiden birinin temiz suya erişimi yok. (BM)

Yemen'deki BM kuruluşlarının ortakları tarafından hazırlanan rapor, Yemen'de insani ihtiyaçların endişe verici düzeyde yüksek olmaya devam ettiğini gözler önüne serdi. Ayrıca çatışmalar devam ederken temiz su ve sağlık hizmetleri gibi temel hizmetlere erişimin geçtiğimiz mart ayından bu yana ciddi şekilde kısıtlandığı ve su kaynaklı hastalık salgınlarına yol açtığı vurgulandı.

Ekonomik krizin daha da kötüleşerek gıda güvensizliğini arttırdığı ve birçok Yemenlinin geçim kaynaklarını kısıtladığı vurgulanan raporda, bu yıl itibariyle 17,6 milyon kişinin ciddi gıda güvensizliği içinde olduğu belirtiliyor. Şarku'l Avsat'ın aktardığına göre rapor, eğitim ve sağlık hizmetleri de dahil olmak üzere kamu hizmetlerinin kesintiye uğramasının, durumu daha da karmaşık hale getirdiğini belirtiyor.

Diğer yandan Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), 7 milyon Yemenlinin psikolojik tedavi ve desteğe ihtiyaç duyduğunu, ancak sadece 120 bin kişinin bu kritik hizmetlere kesintisiz erişiminin olduğunu bildirdi.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.