Üst düzey Hamas yetkilisi: Hamas, Gazze görüşmelerinde arabulucu olarak ABD'ye olan güvenini kaybetti

Hamas Siyasi Büro Üyesi Usame Hamdan (AP)
Hamas Siyasi Büro Üyesi Usame Hamdan (AP)
TT

Üst düzey Hamas yetkilisi: Hamas, Gazze görüşmelerinde arabulucu olarak ABD'ye olan güvenini kaybetti

Hamas Siyasi Büro Üyesi Usame Hamdan (AP)
Hamas Siyasi Büro Üyesi Usame Hamdan (AP)

Hamas'tan üst düzey bir yetkili, İsrail'le 10 aydır süren savaşın sona erdirilmesi için artan baskılar nedeniyle bugün yapılması planlanan yeni tur görüşmeler öncesinde hareketin ABD'nin Gazze'de ateşkes sağlama kabiliyetine olan güvenini kaybettiğini söyledi.

Hamas Siyasi Büro Üyesi Usame Hamdan, AP tarafından dün (çarşamba) yayınlanan açıklamalarında, Hamas'ın görüşmelere ancak ABD Başkanı Joe Biden'ın mayıs ayındaki önerisinin uygulanmasına odaklanılması halinde katılacağını belirtti.

ABD buna İsrail'in önerisi olarak atıfta bulunmuş ve Hamas da bunu prensipte kabul etmişti. Ancak daha sonra İsrail, Biden'ın konuşmasının önerinin kendisiyle tam olarak tutarlı olmadığını söyledi. Her iki taraf da daha sonra değişiklikler önerdi ve her biri diğerini anlaşmayı engellemekle suçladı.

Hamas özellikle İsrail'in herhangi bir ateşkes sonrasında Gazze'deki iki stratejik bölgede daimî askeri varlık bulundurma talebine karşı çıkıyor ki bu koşullar ancak son haftalarda kamuoyuna açıklandı.

Hamdan, “Arabuluculara herhangi bir toplantının uygulama mekanizmaları hakkında konuşmaya ve son tarihleri belirlemeye dayanması ve yeni bir şey müzakere etmemesi gerektiğini söyledik. Aksi takdirde Hamas müzakerelere katılmak için hiçbir neden bulamayacaktır” ifadelerini kullandı.

Hamdan, 7 Ekim'de Hamas mensuplarının bin 200 kişiyi öldürdüğü ve 250 kadar kişiyi esir aldığı operasyonun ardından patlak veren savaşı sona erdirmek için başlatılan yeni bir kampanyanın ortasında konuştu. İsrail söz konusu operasyona yıkıcı bir bombardıman ve kara harekatıyla karşılık vererek 40 bin kadar Filistinlinin ölümüne ve geniş toprak parçalarının tahrip olmasına neden oldu.

Hamdan İsrail'i iyi niyetle hareket etmemekle suçladı ve hareketin ABD'nin İsrail'e bir anlaşma yapması için baskı yapabileceğine ya da yapmaya istekli olduğuna inanmadığını söyledi.

Hamdan, İsrail'in ‘ya oy kullanmayan bir delegasyon gönderdiğini ya da delegasyonları bir turdan diğerine değiştirdiğini, böylece her şeye yeniden başlanıldığını ya da yeni koşullar dayatıldığını’ iddia etti.

İsrailli yetkililer bu iddia hakkında hemen yorum yapmadı, ancak müzakereleri sabote ettiğini reddetti ve Hamas'ı bununla suçladı.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.