Libya'daki siyasi kriz, Temsilciler Meclisi'nin (TM) Başkanlık Konseyi ve Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’nin görevlerine son verdiğini açıklamasıyla daha da karmaşık bir hal alırken, gözlemciler özellikle Başkanlık Konseyi ile TM arasında ortaya çıkan anlaşmazlığın nedenlerini sorgulamaya başladı.
Libya Ulusal Meclis Partisi lideri Esad Ziyu, TM’nin Başkanlık Konseyi ile ilişkisinin başından beri ‘uyuyan gerilim’ olarak tanımlanabilecek bir şekilde karakterize edildiğini ve ‘bunun aralarında sınırlı toplantı ve iletişime dönüştüğünü’ düşünüyor.
Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamalarda iki taraf arasındaki bu gergin ilişkinin geçmişine değinen Ziyu, “Gerilimi tırmandıran ana neden, Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi'nin, TM’nin ‘geçersiz’ ve hatta Başkanlık Konseyi'nin Cenevre Anlaşması'nda öngörülen yetkilerini ‘aştığı’ gerekçesiyle reddettiği bir ‘Referandum ve Ulusal Soruşturma Komisyonu’ kurma kararı oldu” dedi.
“Referandum ve Ulusal Soruşturma Komisyonu’nun ilk görevi TM'yi feshetmek için bir referandum düzenlemek ya da 2017'den beri ertelenen anayasa taslağı için bir referandum düzenlemek olacaktı” diyen Ziyu, ‘doğruluğuna dair herhangi bir kanıt olmamasına rağmen bu görüşmelerin parlamentoda rahatsızlık yaratmış olabileceğini’ belirtti.
Bazı Libyalı çevreler, anayasa taslağına ilişkin referandum hamlesinin, her zaman seçimlere hazır olduğunu beyan eden parlamentonun direktifleriyle çeliştiğini ve konunun birleşik bir hükümetin kurulmasına bağlı olduğunu, zira iki hükümet varken referandumun yapılmasının mümkün olmadığını düşünüyor.
Libya Ulusal Ordusu Genel Komutanlığı, Ordu Başkomutanlığı statüsü ve yetkilerinin TM Başkanı’na verilmesi kararını memnuniyetle karşıladı.
Başkanlık Konseyi üyesi Musa el-Koni TM’nin kararını yorumlarken ‘Ordu Başkomutanı statüsünün sembolik olduğunu ve Başkanlık Konseyi'ne savaşı önlemek için verildiğini’ ifade etti. El-Koni, Başkanlık Konseyi'nin bu makamın yetkilerini kullanmadığını çünkü ‘Libya'nın doğusundaki güçlerin emirlerine itaat etmeyeceğini, batısında ise kaprislerle yönetilen gruplar olduğunu’ fark ettiğini belirtti.
Libyalı siyasi analist Ferec Ferkaş ise Başkanlık Konseyi ile TM arasındaki çatışmaya neden olan şeyin ‘Başkanlık Konseyi'nin Libya Merkez Bankası Başkanı Sıddık el-Kebir'i görevden alma kararı aldığına dair yerel basında çıkan haberler’ olduğuna inanıyor.
Ferkaş Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, Libyalı bazı çevrelerin artık el-Kebir'in TM’nin müttefiki olduğuna ve parlamentonun Dibeybe hükümetine mali abluka uygulayarak onu görevden alma çabalarını desteklediğine inandığını söyledi. Ferkaş, “Bu tür haberler, Referandum ve Ulusal Soruşturma Komisyonu'nun kurulmasına ilişkin Başkanlık Konseyi kararına ek olarak, TM’nin Başkanlık Konseyi'nin Dibeybe hükümetiyle aynı çizgide olduğu ve tarafsız olmadığı yönündeki temel görüşünü derinleştirmiş olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan TM Üyesi İsam el-Cuheni, TM'nin Başkanlık Konseyi'ne yönelik tutum değişikliğinin, Başkanlık Konseyi'nin defalarca ‘yetkilerini aşma’ girişiminde bulunmasından kaynaklandığını doğruladı. “TM’nin Başkanlık Konseyi tarafından bir referandum komisyonu kurulmasından duyduğu rahatsızlığa ilişkin bazılarının söylediklerinde doğruluk payı yok” diyen el-Cuheni, bu eylemin ‘söz konusu konseyin yetkilerine aykırı olduğunu ve yasama organı olarak parlamentonun yetkilerine bir saldırı olduğunu’ belirtti.
El-Cuheni Başkanlık Konseyi’ni eleştirerek şunları söyledi: “Devlet bütçesine boşu boşuna bir sürü masrafa mal oluyor ve konseyin sorumluluğu üstlenmesinden bu yana yürüttüğü ulusal uzlaşı dosyasında hiçbir şey elde edemedi.”
Üç yıldız ve kuyruğunda beş tüy bulunan balıkkartalı (AFP)