ABD arabuluculuğunda geçen hafta sona eren görüşmeler hakkında bilgi sahibi on kaynağa göre, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki askeri varlığının geleceği ve Filistinli mahkumların serbest bırakılması konusundaki anlaşmazlıklar, ateşkes ve esir takasının önünde engel teşkil ediyor.
Reuters'ın haberine göre aralarında iki Hamas yetkilisi ve üç Batılı diplomatın da bulunduğu kaynaklar, farklılıkların, Hamas'ın mayıs ayında ABD Başkanı Joe Biden tarafından açıklanan ateşkes önerisinin bir versiyonunu kabul etmesinden bu yana İsrail tarafından yapılan taleplerden kaynaklandığını söyledi.
Tüm kaynaklar, Hamas'ın özellikle İsrail güçlerinin, Gazze Şeridi'nin doğusundan batısına uzanan ve Filistinlilerin Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile güneyi arasında serbest dolaşımını engelleyen Netzarim Koridoru'nda kalmasıyla ilgili son talepten endişe duyduğunu belirtti. Bir diğer endişe konusu ise İsrail güçlerinin Gazze Şeridi ile Mısır arasındaki dar bir sınır şeridi olan Philadelphia (Selahaddin) Koridoru'nda bulunması.
Kaynaklar hassas konularda özgürce konuşabilmek için isimlerinin açıklanmasını istemedi. İsrail'in Philadelphia Koridoru üzerindeki mevcut hakimiyeti, Gazze'nin İsrail'e sınırı olmayan tek geçişi olan Mısır sınırını kontrol etmesine olanak tanıyor.
Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre görüşmelere yakın bir kaynak yaptığı açıklamada, Hamas'ın, İsrail'in şartlarını ve yönünü ‘son dakikada’ değiştirdiğine inandığını ve vereceği herhangi bir tavizin daha fazla taleple karşılanmasından korktuğunu söyledi.
Hamas’ın medya ofisi yorum taleplerine yanıt vermezken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ofisi de görüşmelerle ilgili sorulara yanıt vermedi.
Pazar günü bir basın açıklaması yapan Hamas, geçen haftaki görüşmelerde ortaya çıkan teklifin, Netanyahu'nun pozisyonları ve kısa süre önce belirlediği yeni koşullarla uyumlu olduğunu belirtti. Hamas arabulucuları, yeni müzakereler başlatmaya değil, çerçeve anlaşmanın temmuz versiyonunu uygulamaya çağırdı.
Geçen haftaki görüşmeler öncesinde bir açıklama yapan Netanyahu'nun ofisi, yeni taleplerde bulunma iddiasını reddederek, pozisyonlarının önceki teklife dayandığını bildirdi.
Açıklamada, İsrail'in geçen mayıs ayında sunduğu teklifin sadece silahsız sivillerin Netzarim Koridoru üzerinden kuzey Gazze'ye dönmesine izin verilmesini öngördüğü belirtildi.
İlk kez 27 Temmuz'da Roma'da düzenlenen arabulucular toplantısında ortaya atılan yeni İsrail önerisi, bunu sağlamak için üzerinde mutabık kalınmış bir mekanizmanın kurulmasını öngörüyor. Bu, açıkça olmasa da Hamas savaşçılarının hareketini engellemek için Netzarim Koridoru'nda bir İsrail askeri varlığı anlamına gelecektir.
Görüşmelere yakın bir diğer kaynak ise İsrail'in sivillerin kuzeye dönüşüne ilişkin anlaşmayı ‘daha ileri bir tarihe’ ertelemeyi önerdiğini ifade etti.
Kaynak, bazı arabulucuların ve Hamas'ın bunu İsrail'in daha önceki Netzarim Koridoru’ndan çekilme ve Gazze içinde hareket özgürlüğüne izin verme taahhüdünden geri adım atması olarak gördüğünü belirtti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken salı günü bölgeye yaptığı ve bir ilerleme sağlamaya çalıştığı ziyaretini tamamladı.
Netanyahu ile görüşmesinin ardından Blinken, İsrail'in, Hamas'ın ile son pozisyonları arasındaki farklılıkları gidermeyi amaçlayan yeni bir ABD önerisini kabul ettiğini söyledi. Blinken, Hamas'ı da bu öneriyi kabul etmeye çağırdı.
Salı günü bir basın toplantısı düzenleyen Blinken, “Bu gerçekleştikten sonra, ateşkesin uygulanmasıyla ilgili ayrıntılı uygulama anlaşmalarını da sonuçlandırmamız gerekiyor” dedi.
İsrail'in son talepleriyle ilgili olarak Batılı bir diplomat, Washington'un Netanyahu'nun önerdiği ve İsrail ordusunun iki koridorda konuşlanmaya devam etmesini içeren değişiklikleri kabul etmiş göründüğü değerlendirmesinde bulundu.
ABD'li bir yetkili ise bunu reddederek, müzakerelerin Philadelphia ve Netzarim koridorları, Filistinli tutukluların sayısı ve kimlerin serbest bırakılacağı gibi konulardaki farklılıkları çözmeyi amaçladığını belirtti.
Blinken ayrıca, Gazze Şeridi'nin İsrail güçleri tarafından uzun süreli işgaline atıfta bulunulmasını reddederek, çekilme yerleri ve takviminin anlaşmada çok açık olduğunu söyledi.
Güney banliyösünde enkaz ve tahrip olmuş arabalar (AP)