Suriye'nin güneyinde kanunsuzluklar artarken gerilim yeniden tırmanıyor

Dera: Yerel silahlı gruplar rejim güçlerine ait kontrol noktalarını ve askeri kışlaları kuşatıyor

Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)
Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)
TT

Suriye'nin güneyinde kanunsuzluklar artarken gerilim yeniden tırmanıyor

Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)
Casem kentindeki yerel gruplara mensup silahlı kişiler rejim güçlerine karşı harekete geçti. (Kanakr internet sitesi)

Suriye'nin güneyindeki Dera'da yerel silahlı grupların ana yolları kapatması ve rejim güçlerine ait kontrol noktalarını kuşatmasıyla artan gerginlik, silahlı gruplarla hükümet güçleri arasında çatışma çıkacağı endişesiyle sokağa çıkma yasağı ilan edilmesine yol açtı.

Cuma günü Dera-Şam Karayolu’nda kendilerini kovalayan haydut çetesinden kaçmaya çalışırken araçlarının yoldan çıkarak kaza yapması sonucu iki kadının ölmesi ve iki çocukla aynı aileden bir kişinin daha yaralanmasıyla sonuçlanan olay, Dera vilayetindeki kanunsuzluk ortamının tam ortasında meydana geldi.

Ahrar Horan Topluluğu internet sitesine göre, yerel gruplar dün (cumartesi) sabah Dera'nın kuzeyindeki Casem şehrinde konuşlandı ve şehirden bir gencin bir hafta önce hükümet güçleri tarafından gözaltına alınmasını protesto etmek ve serbest bırakılmasını talep etmek için ana yolları kapattı. Yerel gruplar ayrıca bölgedeki rejim kontrol noktalarını ve askeri kışlaları da kuşattı.

Yerel gruplar, gözaltına alınan gencin serbest bırakılması için rejim güçlerine bir hafta süre tanıdı ve serbest bırakılmaması halinde gerilimin artacağı tehdidinde bulundu.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), yerel grupların Dera'daki rejim güçlerine verdiği sürenin dolmasının ardından ‘kentin büyük bir güvenlik alarmına ve askeri konuşlanmaya tanık olduğunu’ ve grupların, mevzilerine yönelik herhangi bir saldırıyı püskürtmek için ihtiyati tedbirler alan rejim güçlerine saldırmadan önce tehditte bulunduğunu söyledi.

Şarku’l Avsat’ın SOHR'dan aktardığına göre 25 Ağustos'ta Şam'a bağlı güvenlik güçleri Dera'nın kuzeyindeki Casem kentinden bir genci Halep kenti yakınlarındaki bir kontrol noktasında gözaltına alarak güvenlik şubesine götürdü. 28 Ağustos'ta ise Casem kentinden 75 yaşlarında yaşlı bir kadın Suriye'nin kuzeyinden dönerken Halep kentindeki rejim güçlerine ait Ramuse kontrol noktasında hakkındaki suçlamaları bilmeden gözaltına alındı.

Dera'daki yerel kaynaklar dün Dera'da sokağa çıkma yasağı uygulandığını, yerel silahlı grupların rejim güçleriyle çatışma olasılığının artması nedeniyle halkı kentte seyahat etmekten kaçınmaları konusunda uyardığını söyledi.

Kaynaklara göre rejim güçlerinin gözaltıları, sivillerin güvenliği ve emniyeti pahasına, iki taraf arasında birbirlerinin taleplerini elde etmek için yarı sistematik bir uygulama haline geldi.

Konuyla ilgili olarak medya kaynakları, Dera'nın kuzeydoğusundaki el-Medura köyünden bir tutuklunun ailesinin, Şam-Amman uluslararası otoyolunun doğusundaki bir kontrol noktasında gözaltına alınmasından bir buçuk yıl sonra cenazesini hükümet yetkililerinden teslim aldığını bildirdi. 6 Ağustos'ta, Dera'nın kuzeyindeki Gabagib kasabasından el-Ahras'ın ailesi, gözaltına alınmasının üzerinden bir yıldan az bir süre geçtikten sonra oğullarının cenazesini teslim aldı. Her iki tutuklu da Saydnaya Cezaevi’nde tutuluyordu.

Ahrar Horan Topluluğu İhlal Belgeleme Ofisi, rejimin Temmuz 2018'de vilayetin kontrolünü ele geçirmesinden Temmuz 2024'ün sonuna kadar, Dera sakinlerinden 135 kişinin Suriye rejimi gözaltı merkezlerinde işkence altında öldüğünü kaydetti.



Trump'ın eş-Şera ile görüşmesi, çeyrek asırdır gerçekleşen ilk ABD-Suriye zirvesi olma özelliği taşıyor

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)
TT

Trump'ın eş-Şera ile görüşmesi, çeyrek asırdır gerçekleşen ilk ABD-Suriye zirvesi olma özelliği taşıyor

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)

ABD Başkanı Donald Trump bugün Suudi Arabistan'da, Beşşar Esed ve rejiminin devrilmesine öncülük eden Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ile görüşecek. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, “Başkan Donald Trump, Suudi Arabistan ziyareti sırasında Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera’yla görüşmeyi kabul etti” denildi.

Bu açıklama, Trump'ın Riyad'daki Suudi Arabistan – ABD Yatırım Forumu sırasında yaptığı “Suriye ile normal ilişkileri yeniden tesis etmek için adımlar attım. Suriye'ye parlama şansı vermek için yaptırımların kaldırılması talimatı vereceğim. Artık parlama zamanı geldi. Tüm yaptırımları durduracağız. İyi şanslar Suriye, bize çok özel bir şey göster” açıklamasının ardından geldi.

Eş-Şera, eski Devlet Başkanı Hafız Esed'in 2000 yılında Cenevre'de Bill Clinton ile görüşmesinden bu yana bir ABD Başkanı ile görüşen ilk Suriye lideri olacak.

Bu arada haber siteleri Suriyeli kaynaklara dayanarak eş-Şera'nın bugün Suudi Arabistan'ı ziyaret edeceğini ve bu ziyaretin ABD Başkanı Donald Trump'ın Körfez liderleriyle yapacağı toplantıya denk geleceğini duyurdu. ABD, eş-Şera'nın geçtiğimiz aralık ayında iktidara gelmesinden bu yana onunla nasıl başa çıkacağını düşünüyor. Körfez liderleri Şam'daki yeni hükümeti desteklediklerini ve 14 yıllık iç savaş sırasında Esed rejimine destek veren İran'ın Suriye'de yeniden nüfuz sahibi olmasını engelleyeceği için Trump'ın da bu hükümeti desteklemesini istediklerini ifade ettiler.

fvyuı
Suriye’nin başkenti Şam’da Beşşar Esed ve Hafız Esed'in resimlerinin olduğu tabelayı kaldıran güvenlik güçleri (AFP)

Trump'la görüşme, 2003'te ABD öncülüğünde ülkenin işgalini takip eden isyandaki rolü nedeniyle bir zamanlar Irak'ta hapsedilen Suriye Cumhurbaşkanı için büyük bir destek.

Eş-Şera ocak ayında, Heyetu Tahriru’ş-Şam'ın (HTŞ) öncülüğündeki muhalif grupların Şam'a girerek Esed ailesinin 54 yıllık iktidarına son verdiği görkemli saldırıdan bir ay sonra Suriye'nin cumhurbaşkanı olarak atandı.

Dönemin Başkanı Joe Biden kararı, yönetimi henüz yeni Suriye hükümetini resmen tanımamış olan Trump'a bıraktı. Esed döneminde Şam'a uygulanan yaptırımlar halen yürürlükte.

Trump pazartesi günü yaptığı açıklamada, Suriye hükümetine yönelik yaptırımları kaldırmayı düşündüğünü söyledi. “Suriye'ye yönelik yaptırımları kaldırmak isteyebiliriz, çünkü onlara yeni bir başlangıç için fırsat vermek istiyoruz” diyen Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kendisini bu yönde teşvik ettiğini belirtti. Bu yorumlar, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'ya karşı derin bir kuşku duyan Trump için belirgin bir ton değişikliğine işaret ediyor.

fgtyhju
Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'yı Riyad'da kabul etti, 2 Şubat 2025. (AP)

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre, 30 Nisan'da Şam'da eş-Şera ile dört saat görüşen Trump yanlısı ABD'li aktivist Jonathan Bass, Suriyeli ve Körfez ülkelerinden aktivistlerle birlikte, Trump'ın Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ziyareti sırasında iki başkan arasında tarihi bir görüşme ayarlamaya çalıştı.

dfevrgthyju
Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera geçtiğimiz mart ayında Kahire'de Filistin konulu Arap Birliği Zirvesi’ne katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Suriye, ülkeyi küresel finans sisteminden izole eden ve 14 yıllık acımasız bir savaşın ardından ekonomik iyileşmeyi son derece zorlaştıran ABD yaptırımlarının hafifletilmesi için Washington'un koşullarını yerine getirmekte zorlanıyor.

Bugün Riyad'da ABD Başkanı ile görüşmeye hazırlanan eş-Şera, kendisine yapılan resmi davetin önde gelen İran yanlısı Iraklı siyasetçiler ve destekçileri tarafından ağır bir şekilde eleştirilmesinin ardından cumartesi günü Bağdat'ta yapılacak Arap Birliği Zirvesi’ne katılmayacağı için özür diledi.

Diplomatik bir kaynak pazartesi günü AFP'ye yaptığı açıklamada, “Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera, 17 Mayıs'ta Irak'ın başkenti Bağdat'ta yapılması planlanan 34. olağan Arap Birliği Zirvesi’ne katılmayacak. Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani ülkesinin zirve heyetine başkanlık edecek” dedi.