عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

BM Güvenlik Konseyi Darfur'a yönelik silah ambargosunu uzattı

Hızlı Destek Kuvvetleri el-Faşir'deki Zemzem Kampı’na yaklaştı

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)
TT
TT

BM Güvenlik Konseyi Darfur'a yönelik silah ambargosunu uzattı

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin New York'taki oturumundan (Arşiv - Birleşmiş Milletler)

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi dün (Çarşamba) Sudan'ın Darfur bölgesine yönelik silah ambargosunu bir yıl süreyle uzattı.
BM Güvenlik Konseyi oybirliğiyle kabul ettiği kararla, 2005 yılından bu yana yürürlükte olan ve Darfur'a yönelik silah ambargosu ile şu anda sadece üç kişiyi etkileyen bireysel yaptırımları (mal varlıklarının dondurulması ve seyahat yasakları) 12 Eylül 2025 tarihine kadar uzattı.
ABD'nin BM Daimî Temsilci Yardımcısı Robert Wood şu açıklamayı yaptı: “Darfur halkı tehlike ve umutsuzluk içinde yaşamaya devam ediyor (...) Bu karar onlara, uluslararası toplumun içinde bulundukları kötü durumla yakından ilgilendiğine dair önemli bir mesaj göndermektedir.”

Jjxjxj
Batı Darfur eyaletinin başkenti el-Cuneyne yıllardır bölgenin savaştan en çok etkilenen şehri (AFP)

Wood, “Yaptırımlar tüm ülkeyi kapsamasa da, bunların yenilenmesi Darfur'a silah akışını kısıtlayacak ve Sudan'ın istikrar ve güvenlik yoluna geri dönmesine yardımcı olacaktır” dedi.
Sudan’da Nisan 2023'ten bu yana Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında bir savaş sürüyor.
BM'ye göre çatışma on binlerce kişinin ölümüne ve 10 milyondan fazla insanın yerinden edilmesine neden oldu.
Uluslararası örgütler ve insani yardım çalışanları, savaşın, yirmi yıl önce Cancavid milislerinin ortaya çıktığı ve daha sonra HDK ile birleştiği bir savaşa tanık olan Darfur bölgesinde yeni bir etnik çatışmaya dönüşmesinden endişe duyuyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) yetkilisi Jean-Baptiste Gallopin, BM Güvenlik Konseyi'ni ‘fırsatı kaçırmakla’ suçladı ve silah ambargosunu tüm Sudan'ı kapsayacak şekilde ‘genişletmeye’ çağırdı.

Jdjjdjd
Darfur'da yerinden edilmiş insanlar için kurulan Zemzem Kampı yakınlarında bir kovaya su dolduran Sudanlı çocuk (Reuters)

Sudan halen BM yaptırımlarının kaldırılmasını talep ederken, Çin ve Rusya Mart 2023'te çekimser kaldıktan sonra dün ambargonun uzatılması lehinde oy kullandı.
Çin’in BM Daimî Temsilci Yardımcısı Dai Bing, kararın ‘savaş alanına yönelik devam eden yasadışı silah akışını kısmen engelleyebileceği’ tahmininde bulundu, ancak yaptırımların ‘kendi başına bir amaç olmadığını’ ve ‘diplomasinin yerini alamayacağını’ kaydetti.
BM Güvenlik Konseyi tarafından süreci izlemekle görevlendirilen uzmanlar, Ocak ayında yayınladıkları yıllık raporlarında silah ambargosunun ihlal edilmesini kınamış ve HDK'ye silah gönderen bazı ülkeleri işaret etmişlerdi.
Sudan’ın BM Daimî Temsilcisi el-Haris İdris el-Haris Muhammed ise ambargonun devamının Darfur'daki güç dengesinde ‘dengesizliğe’ yol açtığını söyledi ve dün Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) bir kez daha ‘bu krizin devamında kilit rol oynamakla’ suçladı. BAE'li mevkidaşı Muhammed İsa Hamad Buşehab ise suçlamayı reddederek, bunu ‘dikkatleri Sudan silahlı kuvvetlerinin zayıflığından başka yöne çekmek için yapılan kötü niyetli bir girişim’ olarak nitelendirdi.

Nxjxjjd
 Kuzey Darfur'da yerinden edilmiş insanların yaşadığı Zemzem Kampı (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Sudan Tribune’den aktardığı habere göre HDK, Sudan'ın Kuzey Darfur eyaletinin başkenti el-Faşir'in güneyinde yer alan ve savaş mağdurları için kurulan kalabalık Zemzem Kampı’nın etrafındaki ilmiği sıkılaştırdı.
HDK’ye bağlı platformlar, ‘kampa yakıt kaçakçılığı yapan grupların gözaltına alındığını ve 60 varilden fazla yakıt ele geçirildiğini’ gösteren bir video yayınladı.

HDK’de görevli Albay Cido Ali Mesbel, kuvvetlerinin ‘kampa ya da Darfur'un tarihi başkenti el-Faşir şehrine hiçbir şeyin geçmesine izin vermeyeceğini’ söyledi ve şehrin güney yönündeki tüm yolların kapatıldığını duyurdu.
Zemzem Kampı Sözcüsü Muhammed Hamis Duda Sudan Tribune'e yaptığı açıklamada, “HDK salı günü, insani krizin hafifletilmesine yardımcı olmak için hayatlarını riske atarak Zemzem Kampı’na mal taşıyan onlarca tüccarı tutukladı, mallara el koydu ve tüccarları açıklanmayan bir yerde gözaltına aldı” şeklinde konuştu

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
TT
TT

Gizli belgelerde Batı’yı kararsız bırakan seçimin 30. yıldönümü: Zerval’ın Cezayir zaferi

Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)
Eski Cezayir Cumhurbaşkanı Liamin Zeval, 1997 parlamento seçimlerinde oyunu kullanıyor (AFP)

Bugün, Liamin Zerval’ın Cezayir’de Cumhurbaşkanlık seçimlerini kazanmasının 30. yıldönümü. 1991’de Kurtuluş Cephesi’nin kazandığı seçimlerin iptalinin ardından yaşanan krizin ardından, Zerval’ın sandığa gitme kararı Cezayir siyasetinde bir dönüm noktası oldu. O dönemde muhalifler, ordu destekli yönetimin halk desteğinden yoksun olduğunu belirtiyordu. Zerval ise bu argümanı ortadan kaldırdı.

Bu karar büyük bir risk içeriyordu. Kan gölüne dönen Cezayir’de silahlı gruplar oy kullanacakları tehdit ediyor, ana muhalefet partileri ise seçimleri boykot çağrısıyla sabote etmeye çalışıyordu. Buna rağmen Zerval meydan okudu. Cumhurbaşkanlığı kazan sürpriz olmasa da, halkın tehditlere rağmen sandığa gitmesi ve yüksek katılım sağlaması büyük bir sürprizdi. Bu, “terör korkusunu” yıkmak anlamına geliyordu.

Zerval, böylece Cezayir yönetimine bir tür “meşruiyet” kazandırarak terör dönemini sona ermeye başladı. Ertesi yıl düzenlenen parlamento seçimleriyle 1991’de iptal edilen seçimlerin etkisi tamamen silindi. Ordu, silahlı grupları yenilgiye uğrattı ve çoğu, Zerval’ın halefi Buteflika’nın 1999’da çıkardığı af yasasından yararlandı.

Bugün genç kuşaklar, 1990’ların kanlı dönemini ve Zerval’ın seçim zaferinin önemini hatırlamayabilir. “Şarku’l Avsat”, İngiltere Ulusal Arşivi’nden ortaya çıkan belgeler ışığında, 1995 Kasım’ında Zerval’ın zaferini mercek altına alıyor.

de
1995 Cezayir seçimlerinin sonuçlarına ilişkin İngiliz belgesinin bir kopyası (Şarku’l Avsat)

Gizli belgeler, Zerval’ın zaferinin Batı’da kafa karışıklığı yarattığını gösteriyor. Fransa, resmi olarak “tebrik” mesajı göndermekten kaçındı; İngiltere ise Kraliçe II. Elizabeth’in mesaj göndermesini uygun bulmadı, ancak Başbakan bir tebrik iletecekti.

17 Kasım 1995 tarihli bir İngiliz belgesine göre, Zerval oyların %61,34’ünü alarak kesin bir zafer kazandı. Belgede, üç yıldır süren terör ve baskıya rağmen katılımın %75 ile beklentilerin çok üzerinde gerçekleştiği belirtiliyor. Katılım özellikle kadınlar ve gençler arasında yüksekti; bu da yönetim için açık bir mesaj taşıyordu: “Sessiz çoğunluk, laik bir devlette barış içinde yaşamak istiyor.”

Rakip aday Mahfuz Nahnah ise oyların yalnızca %25,38’ini alabildi; yani seçmenlerin büyük çoğunluğu İslami yönetimi reddetti. Ana muhalefet partilerinin boykot çağrısı işe yaramadı; aksine, rejim bu durumdan fayda sağladı. Seçimin meşruiyeti beklenenden daha güçlüydü ve boykot eden partiler uzlaşma mesajları verdi.

Seçimlerin güvenli ve düzenli geçmesi için geniş çaplı askeri ve polis önlemleri alındı. Bazıları seçimlere hile karıştırıldığını iddia etse de, belgeler sürecin dürüst ve şeffaf olduğunu, sonuçların teknik olarak doğru olduğunu gösteriyor. Ancak analistler, Zerval’ın askeri desteğin gölgesinden çıkıp çıkamayacağı konusunda temkinliydi.

Belgeler göre , Zerval’ın hem diyalog hem de terörle mücadeleye dayalı ikili politikayı sürdüreceğini, ancak önceliğinin terörle mücadele olacak. 1996 parlamento seçimleri, boykot eden muhalefet için bir teşvik unsuru olabilirdi, ancak İslami Kurtuluş Cephesi’nin yeniden rehabilitasyonu uzak durdu. Uzun vadeli istikrar konusunda sosyal ve ekonomik sorunların çözülmemiş olması endişe yarattı.

Uluslararası tepkiler “temkinli iyimserlik” şeklindeydi. Avrupa Birliği, yüksek katılım ve şiddetsiz seçimlerden memnundu ve reform programlarına desteğini sürdürmeyi planlıyordu.

Fransa, resmi olarak ılımlı bir tepki verdi; Chirac mesaj gönderecek, ama “tebrik” kelimesini kullanmayacaktı. Özel olarak, Fransız hükümeti sonuçtan memnundu; yüksek katılım, İslami Kurtuluş Cephesi ve Sosyalist Güçler Cephesi’ni zayıflatmıştı.

İngiltere başbakanı tebrik mesajında siyasi diyaloğa başlama isteği ve İngiliz şirketlerinin (BP’nin milyar dolarlık ihaleye girmesi) çıkarlarına değindi. Kraliçe’nin mesaj göndermesi ise askeri rejimin sicili nedeniyle uygun görülmedi.

Zerval’ın 30 yıl önceki zaferi, Cezayir’de terör korkusunu aşan bir halk iradesinin simgesi olarak tarihe geçti.

ARAP DÜNYASI

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
TT
TT

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Boulos: Sudan'daki savaş dünyanın en büyük insani krizi

Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)
Faşir’in HDK’nın eline geçmesinin ardından kentten kaçan Sudanlılar (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı Massad Fares Boulos, Sudan'daki savaşı ‘dünyanın en büyük insani krizi’ olarak tanımladı. Boulus, Fransız Haber Ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada diplomatik çabaların barışa doğru ilerleme sağlamasını umduğunu söyledi.

Sudan’da 2023 yılının nisan ayında Abdulfettah el-Burhan liderliğindeki ordu ile eski yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu (Hamideti) liderliğindeki Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında savaşın patlak vermesinden bu yana, on binlerce kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 12 milyon kişi yerinden edildi.

HDK, geçtiğimiz ekim ayı sonlarında, Sudan’ın Darfur bölgesinin batısında yer alan stratejik öneme sahip olan Faşir şehrini 18 ay süren kuşatmanın ardından ele geçirdi. Bu süreçte toplu katliamlar ve cinsel şiddet olayları yaşandığına dair haberler basına yansıdı.

dsfrg
Faşir’deki çatışmalardan kaçarak Tavile’deki bir mülteci kampına sığınan çocuklar, 3 Kasım 2025 (AP)

Boulos, Katar’ın başkenti Doha'da AFP’ye, Sudan'daki çatışmanın ‘günümüz dünyasındaki en büyük insani kriz ve en büyük insani felaket’ olduğunu söyledi.

Trump'ın Afrika'dan Sorumlu Kıdemli Danışmanı, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Faşir’de özellikle son iki-üç hafta içinde yaşananları ve o videoları hepimiz gördük. O haberleri gördük. Bu zulümler kesinlikle kabul edilemez. Bu durum bir an önce sona ermeli.”

Washington, savaşan tarafları Sudan'da ateşkes ilan etmeye çağırdı.

Ordu yanlısı Sudan hükümeti, ABD'nin ateşkes önerisiyle ilgili toplantının ardından savaşa devam edeceğini açıkladı.

HDK ise arabulucuların insani ateşkes önerisini kabul ettiğini duyururken, savaşmaya devam ediyor.

ABD'nin Sudan'daki arabulucu ortaklarıyla birlikte her iki tarafı da ‘üç aylık insani ateşkes’ üzerinde anlaşmaya çağırdığını söyleyen Boulos, ‘ateşkesin tartışıldığı ve müzakere edilmek üzere olduğunu’ belirterek, Tarafları bu öneriyi kabul etmeye ve gecikmeksizin derhal uygulamaya koymaya çağırdıklarını söyledi.

xssadf
Faşir’deki HDK üyeleri (AFP)

ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır, geçtiğimiz eylül ayında, önce insani yardım için ateşkes, ardından kalıcı ateşkes ve sivil yönetime geçiş için ortak bir bildiri yayınladı. Ancak bildiride savaşan tarafların hiçbirinin geçiş sürecine katılmayacağı belirtildi.

Boulos, ABD’nin ortaklarıyla birlikte, sivil yönetime geçiş de dahil olmak üzere daha geniş kapsamlı plan konusunda ‘önümüzdeki haftalarda bazı ilerlemeler kaydetmeyi’ umduğunu belirtti.

ABD’li yetkili, ‘en büyük önceliğin insani boyut ve insani ateşkes olmaya devam ettiğini’ vurguladı.

ARAP DÜNYASI

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
TT
TT

Irak’ın yeni parlamentosunda ‘siviller’ yok

IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)
IKBY’deki bir sandıkta oy kullanan bir seçmen (AFP)

Irak’ta geçtiğimiz hafta yapılan genel seçimlerde sadece Basra'daki Fav-Zaho İttifakı adayının bir sandalye kazandığı muhalefet kanadındaki üç ittifakın ezici bir yenilgiye uğramasıyla yeni parlamentoda sivil güçlerin temsiliyeti tamamen ortadan kalktı.

Sivil ittifaklar arasında Bedil, Sivil Demokratik Hareket, Fav-Zako ve Medeniyyun yer alıyordu ve yaklaşık 389 aday vardı. Ancak bu adayların çoğu, ittifak liderlerinin ‘sıfır’ olarak nitelendirdiği sonuçlar aldı.

Adaylar, geleneksel partilerin sahip olduğu etki ve finansman ağlarının belirleyici bir rol oynadığını, sivil güçlerin ise iç çekişmelerden ve zayıf organizasyon ve finansmandan şikayet ettiğini söylediler. Ayrıca, destekçileri arasındaki güven eksikliği ve katılımın azalmasının kazanma şanslarını düşürdüğünü de eklediler.

Adaylar, yenilgilerinin ‘seçimler adaletsizliğin olması’, siyasi finansmanın denetlenmemesi ve nüfuzlu grupların seçmenler üzerinde baskı kurmasından kaynaklandığını söylediler.