Hizbullah'ın çağrı cihazları hakkında ne biliyoruz?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5062241-hizbullah%C4%B1n-%C3%A7a%C4%9Fr%C4%B1-cihazlar%C4%B1-hakk%C4%B1nda-ne-biliyoruz
Hizbullah'ın çağrı cihazları hakkında ne biliyoruz?
Çağrı cihazı (Reuters)
Hizbullah, Gazze Şeridi'ndeki Filistin direniş hareketlerine destek vermek amacıyla 8 Ekim'de İsrail ile çatışmaya girmesinden bu yana belki de en güçlü darbeyi, ülkenin farklı bölgelerinde üyeleri tarafından kullanılan çağrı cihazlarının patlatılmasıyla aldı.
Peki çağrı cihazları hakkında ne biliyoruz?
BBC'de verilen bilgilere göre çağrı cihazı, cep telefonlarının yaygınlaşmasından önce kısa metin mesajları ve bildirimler göndermek yahut almak için yaygın olarak kullanılan küçük bir kablosuz cihazdır. Bu cihazlar çoğunlukla güvenlik personelleri, hastaneler ve şirketler tarafından kullanılır.
BBC, bu cihazların iki türü olduğunu belirtti: Birincisi mesaj ya da bildirim alan, ancak cevap verme ya da mesaj gönderme özelliği olmayan cihazlar. İkincisi ise aynı anda hem kısa mesaj gönderebilen hem de alabilen cihazlar.
Financial Express gazetesine göre, bu cihazlar 1980'lerde yaygınlık kazanmış, ancak akıllı telefonların ortaya çıkmasından sonra kullanımları önemli ölçüde azalmış. Bugün halen dünya çapında çok sınırlı bir grup insan tarafından kullanılıyor. Hizbullah üyeleri de bu cihazların başlıca kullanıcılarından.
Techlusive adlı teknik internet sitesi, telefon şebekesinin zayıf olduğu durumlarda da çağrı cihazlarının faydalı olabileceğini ve bu cihazların güvenilir bir alternatif sunduğunu belirtti.
Ayrıca Techlusive, çağrı cihazlarının kullanımının ve bakımının basit olduğunu, birçok şirket ve kurum için modern iletişim teknolojilerine kıyasla maliyet açısından etkili bir çözüm olduğunu doğruladı.
Hizbullah neden özellikle bu tür cihazları kullanıyor?
CNN'e göre Hizbullah uzun zamandır gizliliği askeri stratejisinin temel taşı olarak benimsiyor ve İsrail ile ABD casus programlarının sızmasını önlemek için yüksek teknolojili cihazlardan kaçınıyor.
Ortadoğu'daki diğer devlet dışı aktörlerin aksine, Hizbullah birimlerinin bir iç iletişim ağı üzerinden haberleştiğine inanılıyor. Bu, bazı ülkeler tarafından uzun süredir devlet içinde devlet olarak faaliyet göstermekle suçlanan güçlü örgütün temel yapı taşlarından biri.
Yılın başında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, İsrail güçleriyle sınır ötesi çatışmaların yoğunlaştığı Güney Lübnan'daki üyelerine ve ailelerine, İsrail'in İran destekli örgütün hareketlerini bu tür cihazlar aracılığıyla izleyebileceğine inandıkları için cep telefonlarından kurtulmaları çağrısında bulundu.
Nasrallah şubat ayında şöyle demişti: “Telefonları kapatın, gömün, demir bir kutuya koyun. Bunu güvenlik için, insanların kanını ve onurunu korumak için yapın. İsraillilerle iş birliği yapan, elinizde taşıdığınız, eşinizin ve çocuklarınızın elindeki cep telefonudur. Bu telefon hem işbirlikçi hem de katildir.”
Hizbullah cep telefonları yerine telsiz kullanma yoluna gitti, ancak dünkü saldırıların da gösterdiği gibi bu seçenek bile risksiz değil.
Suikastlar Hamas'ın karar alma mekanizmasını nasıl değiştirdi?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5128679-suikastlar-hamas%C4%B1n-karar-alma-mekanizmas%C4%B1n%C4%B1-nas%C4%B1l-de%C4%9Fi%C5%9Ftirdi
Suikastlar Hamas'ın karar alma mekanizmasını nasıl değiştirdi?
Hamas hareketi, İsrail'in siyasi, askeri ve hükümet çalışmalarından sorumlu yetkilileri hedef almasının yanı sıra Gazze içinde ve dışında siyasi bürosunun önde gelen liderlerine suikast düzenlemesinden bu yana durumunu yeniden yapılandırmaya çalışırken büyük engellerle karşılaşıyor.
Yaklaşık 58 gün süren ateşkes döneminde (Mart ayında sona erdi) Gazze Şeridi'ndeki Hamas, bazı birimlerin başına yeni liderler atayarak örgütsel yapısını yeniden inşa etmeye çalışıyordu.
Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle girdiği çatışmada öldürülen eski büro başkanı Yahya el-Sinvar'ın yardımcısı olan Halil el- Hayya'nın Gazze Şeridi'ndeki siyasi büronun başına geçmesini onaylamak için hızlı bir iç seçim yapılması yönünde bir eğilim vardı.
“İdari boşluk”
Katar'da bulunan ve ateşkes müzakerelerinde Hamas heyetine liderlik etmek üzere Mısır, Türkiye ve diğer ülkeler arasında seyahat eden Hayya, Muhammed el-Cemasi ve Yaser Harb gibi siyasi büro üyeleri de dahil olmak üzere Gazze'deki liderlerle işbirliği yapmaya çalıştı: Muhammed el-Cemasi, Yaser Harb, İsmail Berhum ve İssam el-Dalis gibi siyasi büro üyeleri de dahil olmak üzere Gazze'deki liderlerle temas kurmaya ve örgütün Gazze Şeridi'ndeki çalışmalarını yeniden yapılandırmaya çalıştı. Ancak önceki isimler İsrail'in savaşa yeniden başlamasının ardından suikasta kurban gitmişti.
Filistinliler Hamas'ın siyasi büro üyesi İsmail Berhum'un tabutunu 24 Mart 2025 tarihinde Gazze Şeridi'nde taşırken (AP)
Hamas, en azından İsrail'in liderleri ve sahadaki aktif aktivistleri takip etmeye devam ettiği bir aşamada, idari liderlik düzeyinde yine zor bir gerçeklikle karşı karşıya.
Kovuşturmalar ve Gazze'deki idari boşluk Hamas'ın hükümet çalışanlarının maaşlarını ödemeyi geciktirmesine neden olurken, örgütün siyasi ve askeri unsurlarının maaşları Ramazan Bayramı'nın ikinci günü en fazla yüzde 60 oranında ödendi.
Şarku'l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları maaşların ödenmesindeki gecikmenin, maaşların ödenmesini ve Gazze'deki durumun yönetimini denetleyen Hamas liderlerinin İsrail tarafından takip edilmesi nedeniyle oluşan idari boşluk ve karar alma güçlüğünden kaynaklandığını söyledi.
Kaynaklar, savaşın yeniden başlamasından bu yana yaşanan bir dizi suikastın, özellikle Gazze Şeridi içinde hareketin dosyalarının yönetimini büyük ölçüde etkilediğini vurguluyor.
Hamas nasıl yönetiliyor?
Gazze'deki Hamas liderliği, en önemli yönetim ve merkezi dosyaları hareketin siyasi bürosunda ele alıyor, bu da Gazze Şeridi'ndeki liderlerine yönelik suikastların genel büro üzerinde etkili olduğu anlamına geliyor.
Hareket şu anda, siyasi büro başkanı İsmail Haniye'nin geçtiğimiz Temmuz ayında Tahran'da öldürülmesi ve halefi Yahya el Sinvar'ın yaklaşık üç ay sonra Gazze'de öldürülmesiyle ortaya çıkan boşluğun ardından kurulan “Liderlik Konseyi” tarafından yönetiliyor.
Yahya Sinvar (sağda) ve İsmail Haniye (solda) 26 Haziran 2019 tarihinde Gazze Şeridi'nde (AP)
Yeni büro başkanı ve yardımcısını belirlemek için iç seçim yapamayan Hamas, “liderlik konseyi” formülüne başvurdu.
Suikastlar ve savaştan önce Hamas içinde kararlar Siyasi Büro'nun oybirliğiyle alınıyor, büro başkanı ve yardımcısı ile benim ofisimin başkanı tercih ediliyordu: Batı Şeria ve yurt dışı.
Şu anda, bölge başkanları da dahil olmak üzere çok sayıda üyeden oluşan Liderlik Konseyi, hareket içindeki kararları kendi aralarında uzlaşarak alıyor ve gerektiğinde Politbüro'nun geri kalanına danışıyor.
“Liderlik Konseyi” Gazze Şeridi, Batı Şeria ve yurtdışından Politbüro üyelerini kapsamakta ve hareketin yönetimi kapsamındaki her türlü karar, Gazze Şeridi'ndeki herkesle iletişim kurmanın zorlukları ışığında temas kurulabilen tüm Politbüro üyeleriyle fikir birliği içinde alınmaktadır.
Liderlik Konseyi, İsrail'in Ekim 2023'te Gazze Şehri'nin güneyindeki Tel el-Hava mahallesinde bir apartman dairesine düzenlediği hava saldırısında öldürülen Usame el-Müzeyni'nin öldürülmesinden sonra Hamas Şura Konseyi'nin başkanı olan Muhammed Derviş tarafından fiilen yönetilmektedir.
Sağdan, Hamas Liderlik Konseyi üyeleri: Muhammed Derviş, Halil el- Hayya ve Nizar Avadallah geçtiğimiz Şubat ayında Tahran'da (AFP)
Liderlik konseyinin üye sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte, kaynaklar beş ila yedi kişiden oluştuğunu, politbüroda ise 20'den fazla pozisyon bulunduğunu öne sürüyor.
İsrail,Haniye ve Salih el-Aruri yurtdışında olmak üzere Gazze'deki Hamas politbürosunun yaklaşık 15 üyesine suikast düzenlendi.
Karar alma süreci
Şarku'l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları içinde bulunulan koşullar ve devam eden İsrail zulmü nedeniyle güvenlik gerekçesiyle hareketin liderliğinin, acil durumlar dışında Gazze'deki hareket liderliğine başvurmadan Liderlik Konseyi aracılığıyla karar almaya geri döndüğünü belirtti.
Kaynaklara göre liderlik konseyinin ya da müzakereleri yürüten kişinin, hareketin askeri kanadı Kassam Tugayları'nın askeri konseyinin konumu da dahil olmak üzere, özellikle Gazze Şeridi'nde kalan siyasi büronun tüm üyelerine geri dönmeden alamayacağı açık kırmızı çizgiler var.
Kaynaklara göre kritik konular arasında Gazze Şeridi liderliğinin, özellikle de İsrail'in Muhammed el-Deif ve yardımcısı Mervan İsa'yı öldürmeyi başarmasının ardından bu aşamada tugayları fiilen yöneten Muhammed el-Sinvar (eski hareket lideri Yahya el-Sinvar'ın kardeşi) başkanlığındaki Kassam Tugayları'nın askeri liderliğinin katılacağı ateşkes müzakereleri konusu yer alıyor.
İsrail ordusu tarafından 17 Aralık'ta dağıtılan ve Yahya'nın kardeşi Muhammed el-Sinvar'ı Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Erez geçidi yakınlarında Hamas'a ait bir tünelin içinde bir arabada gösteren fotoğraf (İsrail ordusu - Reuters)
Kaynaklar, Muhammed el Sinvar'ın Hamas içinde, özellikle Kassam Tugayları'nın çalışmaları ve İsrailli mahkumların dosyasıyla ilgili önemli kararların alındığı sistemin bir parçası olduğunu vurguluyor.
Kaynaklar ayrıca Sinvar, Hayya ve hatta Derviş'in kader belirleyici konularda tek taraflı karar alamayacağını; bunun Liderlik Konseyi, siyasi büro üyeleri ve Kassam askeri konseyi ile koordinasyon içinde yapıldığını belirtti.
Kaynaklar, Gazze Şeridi'nin iç ve dış arasındaki iletişimin zorluğu, güvenlik koşulları ve Gazze Şeridi liderlerinin sürekli takip edilmesinin mesajların kendilerine ulaşmasını geciktirdiğini kabul ediyor. Bu zorlukların bir sonucu olarak, bazen arabuluculara cevapların verilmesindeki gecikme nedeniyle müzakerelerin seyrinin etkilendiği belirtiliyor.
Kaynaklar, İsrail'in arabulucular tarafından sunulan önerilere olumlu yaklaşmamakta ısrar etmesi nedeniyle bu engelin son zamanlarda pek bir etkisi olmadığını ifade ediyorlar.
