‘Köprü savaşı’ Sudan'ın başkentini felç etti

Ordu şehrin kontrolünü Hızlı Destek Kuvvetleri’nden geri almaya çalışıyor

Sudan'ın başkentindeki Halfaya Köprüsü yakınlarında dumanlar yükseliyor. (Arşiv-Reuters)
Sudan'ın başkentindeki Halfaya Köprüsü yakınlarında dumanlar yükseliyor. (Arşiv-Reuters)
TT

‘Köprü savaşı’ Sudan'ın başkentini felç etti

Sudan'ın başkentindeki Halfaya Köprüsü yakınlarında dumanlar yükseliyor. (Arşiv-Reuters)
Sudan'ın başkentindeki Halfaya Köprüsü yakınlarında dumanlar yükseliyor. (Arşiv-Reuters)

Sudan'ın başkenti Hartum sakinleri dün (perşembe) adeta ani bir felç durumu yaşadı. Görgü tanıkları ve askeri kaynaklar, ordunun başkenti geri almak için topçu ve hava saldırıları başlattığını ve bunun Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) ile arasındaki savaşın başlangıcından bu yana türünün en büyüğü olduğunu bildirdi. Çatışmalar başkentte el-Fatihab, Beyaz Nil ve Halfaya olmak üzere üç stratejik köprü üzerinde yoğunlaştı.

Nisan 2023'te savaşın patlak vermesinden bu yana HDK, askeri alanları da dahil olmak üzere Hartum şehrini tamamen kontrol altına aldı ve şehrin doğusunda bulunan ordu karargahını kuşattı.

Görgü tanıkları, ordunun metropol bölgesini oluşturan üç komşu şehri birbirine bağlayan Nil Nehri üzerindeki köprüleri geçmeye çalıştığı sırada ağır bombardıman ve çatışmaların patlak verdiğini, çatışmanın her iki tarafının da köprülerin kontrolünü ele geçirdiğini iddia ettiğini söyledi.

Şarku’l Avsat’a konuşan bölge sakinleri, ordunun Halfaya ve Şambat bölgelerini yoğun bir şekilde bombaladığını, uçakların ise özellikle Bahri tarafındaki Halfaya Köprüsü'nü çevreleyen çiftlik alanlarında yoğun bir şekilde uçtuğunu söyledi. Sosyal medya platformlarında paylaşılan videolarda, arka plandaki çatışma sesleri arasında başkentin gökyüzünde yükselen siyah dumanlar görülüyor.



Microsoft karbon ayak izi sorununu insan dışkısıyla çözecek

Vaulted Deep'in ortak kurucusu Omar, Hutchinson sahasının açılış töreni sırasında ekip liderlerini yönlendiriyor (Vaulted Deep)
Vaulted Deep'in ortak kurucusu Omar, Hutchinson sahasının açılış töreni sırasında ekip liderlerini yönlendiriyor (Vaulted Deep)
TT

Microsoft karbon ayak izi sorununu insan dışkısıyla çözecek

Vaulted Deep'in ortak kurucusu Omar, Hutchinson sahasının açılış töreni sırasında ekip liderlerini yönlendiriyor (Vaulted Deep)
Vaulted Deep'in ortak kurucusu Omar, Hutchinson sahasının açılış töreni sırasında ekip liderlerini yönlendiriyor (Vaulted Deep)

Microsoft, insan atıklarını yeryüzünün yaklaşık 1500 metre altına pompalayarak muazzam seviyedeki karbon ayak izini azaltmaya çalışıyor.

Teknoloji devi yapay zeka alanındaki girişimleriyle daha da artan devasa karbon ayak izini, alışılmadık bir sera gazı giderme stratejisi kullanarak dengelemeyi umuyor.

Microsoft perşembe günü Vaulted Deep'ten 4,9 milyon metrik tonluk dayanıklı karbondioksit giderme kredisi satın almak üzere bir anlaşma yaptığını duyurdu. Şirket, insan ve çiftlik atıklarının karışımından oluşan "biyolojik gübre kompostu"nu, karbon kredileri karşılığında yeraltının derinliklerine enjekte ediyor.

Microsoft'un aldığı karbon kredisi gelecek yıldan başlayarak 12 seneye yayılacak. Yeraltının derinliklerine gönderdikleri her 1 ton karbon için bir karbon giderme kredisi alacaklar.

Vaulted Deep'in kurucu ortağı ve CEO'su Julia Reichelstein, Wall Street Journal'a yaptığı açıklamada "Farklı türlerde organik atıklar alıyoruz" diyor.

Reichelstein "Bugün yeryüzünde sorunlara yol açan, çamurumsu ve genellikle kirli organik atıkları alıp kalıcı karbon giderimi için yerin çok derinlerine gönderiyoruz" diye ekliyor.

Vaulted Deep'in kullandığı atık genellikle bulamaç oluyor; tam olarak katı, sıvı veya gaz değil. Geleneksel olarak işlenmesi zor olan bu tür atıklar, sıklıkla arazilerde bırakılarak besin kirliliğine ve PFAS diye bilinen "sonsuz kimyasalların" su sistemlerine yayılmasına yol açıyor.

Ancak Vaulted Deep, bulamacı alıp doğal kaya oluşumlarının derinliklerine aktarıyor. Şirket daha sonra toprağın altında depoladığı karbon miktarına göre karbon kredisi satıyor. Habere göre bu kredilerin bir metrik tonu halihazırda yaklaşık 350 dolardan satılıyor.

2020'den 2024'e kadar 75,5 milyon ton CO2 salan Microsoft gibi şirketler, organik atıkları yerin binlerce metre altında depolamanın emisyon hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlamasını umuyor.

Microsoft'un 2030'a gelindiğinde karbon negatif olma hedefi var ve kuruluşundan bu yana yaydığından daha fazla sera gazını 2050'ye kadar ortadan kaldırmayı umuyor.

Microsoft bugüne kadar çok sayıda karbon giderme kredisi satın aldı. Habere göre Vaulted Deep'le anlaşmasının dışında, bu yıl şimdiye kadar 59 milyon tonu satın alınmış olmak üzere 83 milyon tondan fazla karbon giderme kredisi edindi.

Teknoloji devinin enerji ve karbon gideriminden sorumlu kıdemli direktörü Brian Marrs, Vaulted Deep'e yapılan yatırımın her iki taraf için de faydalı olduğunu dile getiriyor.

Marrs "Esasen biyokatıları alıyorlar ve bugün bunların çoğu arazilere yayılıyor" diyor. 

Su havzalarında besin [kirliliğine] ve diğer kirleticilerin yayılmasına neden olabilir ve bu biyokatıları çevreye rahatsızlık veremeyeceği, karbonu atmosfere geri göndermeyeceği bir yerde izole etme yaklaşımı, bu ortak fayda yaklaşımı bizim için çok ama çok ilgi çekici.

Independent Türkçe