İsrail ed-Dahiye'deki Hizbullah liderlerinin peşinde

Bekaa ve Sayda’nın doğusunda katliamlar yapan İsrail son iki günde 14 sağlık görevlisi öldürdü

TT

İsrail ed-Dahiye'deki Hizbullah liderlerinin peşinde

İsrail ed-Dahiye'deki Hizbullah liderlerinin peşinde

İsrail, Beyrut'un güney banliyölerindeki Hizbullah liderlerini, geniş kapsamlı şiddetli hava saldırılarıyla birlikte takip etmeye devam ediyor. Öte yandan İsrail, düzenlediği hava saldırıyla güneyde ve Bekaa Vadisi'nde katliamlar gerçekleştiriyor. Bunlardan en önemlisi Sayda kentinin doğusundaki Ayn el-Delb bölgesinde yaşanan katliamdı. Lübnanlı yetkililer sadece iki gün içinde İsrail hava saldırılarında 14 sağlık görevlisinin öldürüldüğünü açıkladı.

Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah ile Hizbullah’ın 20 diğer liderinin ve üyesinin öldürülmesinden iki gün, Hizbullah'ın merkezi komutanlarından Şeyh Nabil Kauk’un öldürülmesinden birkaç saat sonra İsrail'in dün Beyrut'un güney banliyölerine düzenlediği yeni bir hava saldırısında bir Hizbullah komutanı hedef alındı. İsrail ordusu, bölgede hassas bir saldırı gerçekleştirdiğini duyurdu.

Hedefteki ismin Hizbullah’ın önde gelen saha komutanlarından Ebu Ali Rıza olduğu söylense de Hizbullah tarafından yapılan açıklamada bu iddia yalanlandı. Açıklamada “Siyonistlerin mücahit kardeşimiz Hacı Ebu Ali Rıza'ya suikast düzenlendiği yönündeki iddiaları doğru değil ve kendisi sağ salim kurtuldu” ifadeleri kullanıldı.

sdfergb
İsrail’in düzenlediği hava saldırılarının Beyrut’un güney banliyölerinde neden olduğu yıkım (Reuters)

Lübnan resmi ajansı NNA, İsrail savaş uçaklarının güney banliyölerinde eş-Şeyyah ve el-Gubeyri arasındaki bir bölgeyi ağır şekilde bombaladığını aktardı. Bölgenin üzerinde gökyüzüne doğru yoğun duman bulutlarının yükseldiği belirtilen haberde ambulansların saldırının gerçekleştiği bölgeye yönlendirildiği ifade edildi.

İsrail Ordusu Radyosu, İsrail ordusunun Beyrut'un güney banliyölerine düzenlediği son saldırının hedefinin Hizbullah'ın patlayıcı üretim merkezleri ve roket üretiminden sorumlu kimyasal biriminde görevli bir yetkili olduğunu bildirdi.

Lübnan'ın doğusundaki Bekaa Vadisi'nde İsrail'in dün düzenlediği hava saldırısında Cemaati İslamiyye'nin yöneticilerinden Muhammed Dahruc öldürüldü.

Ağır bombardıman

Lübnan Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Lübnan'ın güneyi ve doğusunun yanı sıra Beyrut'un güney banliyölerinin İsrail tarafından yoğun şekilde bombalandığı ve aralıksız olarak devam eden bombardımanlar sonucunda iki gün içinde aralarında 14 sağlık görevlisinin de bulunduğu yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği belirtildi.

Sağlık Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada “İsrail işgal güçleri son günlerde sağlık görevlilerine ve sağlık merkezlerine yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı. İki gün içinde 14 sağlık görevlisi öldürüldü. Düşman İsrail'in sağlık merkezlerine yönelik tekrarlanan saldırılarını en güçlü şekilde kınıyoruz” denildi.

vdgfbnh
İsrail tarafından Lübnan’ın Sur şehrinin doğusundaki köylerine düzenlenen hava saldırıları sonrası yükselen dumanlar (AFP)

İsrail hava saldırılarını, Lübnan'ın güneyindeki Sayda şehri yakınlarında bulunan ve ağırlıklı olarak Hıristiyanların yaşadığı Maamariya ve Karya beldeleri de dâhil olmak üzere yeni bölgelere doğru genişletti. Sayda’nın doğusundaki Ayn ed-Delb'de düzenlenen ağır hava saldırısında onlarca kişi öldü.

Ayn ed-Delb'de katliam

Lübnan Sağlık Bakanlığı'na bağlı Halk Sağlığı Acil Operasyonlar Merkezi tarafından yapılan açıklamada İsrail'in Ayn ed-Delb'e düzenlediği saldırıda ilk belirlemelere göre 24 kişinin öldüğü, 29 kişinin yaralandığı belirtildi.

İsrail ordusu Sur'un doğusunda, Lübnan'ın güneyindeki Kefera köyünde Hizbullah’a ait 45 mevziyi hedef aldığını duyurdu. Yapılan açıklamada hedefler arasında Hizbullah'ın silah depoları ve askeri altyapısının da bulunduğu belirtildi. İsrail ordusu, Hizbullah’ın mevzilerine yönelik bombardımanların devam edeceğini vurguladı.

İsrail savaş uçakları, Lübnan'ın doğusundaki Bekaa Vadisi’nde dakikalar içinde Baalbek ve Bekaa'nın farklı bölgelerine 40'tan fazla hava saldırısı düzenledi. Lübnan resmi ajansı NNA, İsrail işgal ordusunun Bekaa'nın kuzeyindeki Zebud bölgesine hava saldırısı düzenlediğini ve en az 17 kişilik bir aileyi tamamen yok ettiğini ve enkaz altında sağ kalanları arama çalışmalarının sürdüğünü bildirdi.

dvfdb
İsrail'in kuzeyinde Hizbullah’ın gönderdiği roketlerin neden olduğu bir yangını söndürmeye çalışan İsrailli itfaiyeciler (AP)

Öte yandan Hizbullah, İsrail'in kuzeyindeki Safed kentini ve bir başka bölgeyi roketle vurduğunu duyurdu. Hizbullah tarafından yapılan açıklamada, İsrail'in şehirleri, köyleri ve sivilleri barbarca katletmesine karşılık olarak işgal altındaki Safed şehrini ve Rosh Pinna bölgesinin roketlerle hedef alındığı belirtildi.



Tahran Şam'daki yeni yönetimle ilişkileri derhal kurmak istiyor

Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)
Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)
TT

Tahran Şam'daki yeni yönetimle ilişkileri derhal kurmak istiyor

Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)
Ortada İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve sağında DMO Genel Komutanı Tümgeneral Hüseyin Selami (Mehr)

Suriye’de Beşşar Esed rejiminin çöküşünün ardından Şam'daki ani güç kaybının şokunu yaşayan İran yönetimi, Suriye’nin yeni liderlerinin nezdinde nüfuzunun bir kısmını yeniden kazanmaya çalışıyor. İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ekonomik kriz ve ülkesinin nükleer programıyla ilgili gerilim başta olmak üzere birçok iç ve dış sorunla karşı karşıya. İngiltere merkezli The Guardian gazetesine göre İranlı yetkilileri en çok endişelendiren, Esed'in devrilmesinin ardından Suriye'de silahlı muhalif gruplar lehine yaşanan ani nüfuz kaybı.

Tahran kısa vadede Şam'ın yeni yöneticilerinin nezdinde nüfuzunu yeniden kazanmaya çalışırken İranlı diplomatlar, Esed'le yakın ilişki içinde olmadıklarını vurguladılar. Esed'in uzlaşmayı reddetmesi onları hayal kırıklığına uğratmıştı.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi kısa bir süre önce verdiği bir röportajda “Uzun zaman önce Suriye'de yönetimin iktidarda kalmaya devam etmesinin zor olacağı sonucuna vardık. Hükümet yetkililerinin muhalefetin iktidarı paylaşmasına izin verme konusunda esneklik göstermesi bekleniyordu, ancak bu gerçekleşmedi. Tahran her zaman Suriye muhalefetiyle doğrudan temas halinde oldu. Şam’a 2011 yılından bu yana terörizmle bağlantısı olmayan muhalif gruplarla siyasi görüşmelere başlaması gerektiğini telkin ediyoruz” ifadelerini kullandı.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü yaptığı açıklamada, İran'ın 2012 yılında Suriye'ye Esed'in isteği üzerine ve sadece DEAŞ'ın yenilgiye uğratılmasına yardımcı olmak için girdiğini savundu. Sözcü açıklamasında, “Suriye’deki varlığımız danışmanlık düzeyindeydi. Suriye'de hiçbir zaman belirli bir grubu ya da bireyi savunmak için bulunmadık. Bizim için en önemlisi Suriye'nin toprak bütünlüğünün ve istikrarının korunmasına yardımcı olmaktı” ifadelerini kullandı. Ancak bu açıklamalar Şam'da pek karşılık bulmadı. İran, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) lideri Ahmed eş-Şera tarafından eleştirilen birkaç ülkeden biri olmaya devam ediyor.

Kısa süreli balayı

İranlı birçok yetkili Türkiye'nin şu an Suriye'de elde ettiği kazanımların kısa ömürlü olabileceğini ve Ankara'nın çıkarlarının HTŞ liderliğindeki hükümetle farklılaşmaya başlayacağını iddia ediyor. İran'ın önde gelen dini otoritelerinden Ayetullah Nasır Mekarim Şirazi, “Suriye meselesini umutla takip etmek zorundayız. Bu durumun devam etmeyeceğini biliyoruz, çünkü Suriye'deki mevcut yöneticiler birbirleriyle birlik içinde kalmayacaklar” değerlendirmesinde bulundu. İran’ın katı muhafazakâr çizgideki gazetesi Civan ise “Suriye'deki mevcut balayı dönemi, grupların çeşitliliği, ekonomik sorunlar, güvensizlik ve aktörlerin çeşitliliği nedeniyle sona erecek” öngörüsünde bulundu.

dfbg
Türkiye ve İran cumhurbaşkanları Suriye'deki durumu görüşmek üzere G8 Zirvesi çerçevesinde Kahire'de bir araya geldi (Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı)

İran, yetkililerin yaptığı açıklamalarla, Esed rejiminin çöküşünden ABD’yi ve İsrail'i sorumlu tutsa da Ankara'nın rolüne öfke duyduğu çok açık. İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney, Esed rejiminin düşüşünün ardından yaptığı konuşmada ‘Suriye’ye komşu bir ülkenin, olayların şekillenmesinde açıkça rol oynadığını ve şimdi de bunu yapmaya devam ettiğini’ söyledi.

Fars Haber Ajansı, HTŞ lideri Ahmed eş-Şera’yı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve ABD Başkanı Joe Biden ile müttefik gösteren bir poster yayınladı. İran Dış İlişkiler Stratejik Konseyi de HTŞ'nin uzun süre Türkiye'nin müttefiki olarak kalıp kalmayacağını sorguladı.

Fars Haber Ajansı’nın haberinde şu ifadeler yer aldı:

“Her ne kadar Türkiye kısa vadede Beşşar Esed rejiminin düşmesinin başlıca kazananlarından biri olsa da HTŞ, istikrarlı bir hükümet kurmaya çalışsa bile Ankara asla Suriye'de kendisiyle müttefik bir hükümeti iktidara getiremez. Bu imkansız. Bu durum, orta vadede Suriye ile 830 kilometrelik bir sınırı paylaşan Türkiye için büyük bir tehdit haline gelecek.”

Türkiye'ye güvenmek

İran’ın eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhan ise yaptığı değerlendirmede, Suriye ve Türkiye için kasvetli bir gelecek öngördü. Ruhani, değerlendirmesinde “Son haftalarda Suriye'nin tüm askeri kabiliyetleri İsrail tarafından yok edildi ve ne yazık ki silahlı gruplar ve Türkiye, İsrail'e uygun şekilde karşılık vermedi. Suriye ordusunu yeniden inşa etmek yıllar sürecek” ifadelerini kullandı.

xcdv
Türkiye sınırında Ayn el-Arab’a bakan noktada teyakkuzda bir Türk topçusu (Türk basını)

İran'ın eski Londra Büyükelçisi Muhsin Baharvend, Şam’daki yeni hükümetin Türkiye'ye aşırı bağımlı hale gelebileceğini söyledi.

Baharvend, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Eğer Suriye'deki merkezi hükümet, otoritesini ve egemenliğini askeri müdahaleyle ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu yabancı ülkelerden yardım alarak güçlendirmeye çalışırsa Suriye ya da Suriye'nin büyük bir bölümü, Türkiye tarafından kontrol edilecek ve Türkiye ağır insani ve ekonomik maliyetlere katlanacağı bir bataklığa girecek.”

Türkiye ile HTŞ arasında, özellikle de Suriyeli Kürtlerin ülkenin kuzeydoğusunda özerklik talepleriyle nasıl başa çıkılacağı konusunda gerilim yaşanacağını öngören Baharvend, “Türkiye destekli Suriye Mülli Ordusu (SMO), Türkiye'nin kuzey sınırında Kürt nüfusun yoğun olduğu bir Suriye beldesi olan Ayn el-Arab'ta (Kobani) Kürtlerin ağırlıkta olduğu ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı bir saldırı başlatmaya hazır” diye ekledi.

Öte yandan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Şam’da yeni bir yönetim var ve bence bu artık öncelikle onları ilgilendirir. Eğer bu konuyu doğru düzgün ele alırlarsa bizim müdahale etmemize gerek kalmaz” dedi.

Daha geniş anlamda, Suriye'deki değişim İran'ın dış politikasını bir an önce yeniden gözden geçirmesini gerektiriyor. Bu gözden geçirme, 'direniş ekseni' olarak adlandırılan yapının zayıflamasının İran'ın bölgede daha iyi ilişkiler kurarak nükleer bir devlet olmasını gerektirip gerektirmediği üzerinde yoğunlaşıyor. İranlı yetkililer yıllardır, ‘İran'ın savunmasının kendi sınırları dışında başlaması gerektiğini’ söylüyor. Ancak bazı Batılı diplomatlar, bu maliyetli stratejinin artık büyük ölçüde geçerliliğini yitirdiğini ve İran'ın Suriye'deki geri çekilişini nasıl açıklayacağının, bu stratejinin yerini neyin alacağını belirlemede çok önemli olacağını savunuyor.