Bir gecede gelen iki mesaj Irak'ı geçici olarak savaşın dışında tuttu

Iraklı silahlı gruplar İsrail saldırısına hazırlık olarak 'b planına’ geçti

Iraklı bir grubun üyeleri Bağdat'ta İran'ın İsrail'e verdiği yanıtı kutladı (Reuters)
Iraklı bir grubun üyeleri Bağdat'ta İran'ın İsrail'e verdiği yanıtı kutladı (Reuters)
TT

Bir gecede gelen iki mesaj Irak'ı geçici olarak savaşın dışında tuttu

Iraklı bir grubun üyeleri Bağdat'ta İran'ın İsrail'e verdiği yanıtı kutladı (Reuters)
Iraklı bir grubun üyeleri Bağdat'ta İran'ın İsrail'e verdiği yanıtı kutladı (Reuters)

Irak kendisini İsrail ve İran arasındaki çatışmanın merkezinde bulurken, çatışmadan uzak durmaya çalıştığını söyleyen ülkenin, bölgedeki şiddetli savaşın çapraz ateşi altında kalma ihtimali giderek artıyor.

Irak'ta gerginlik noktalarından uzakta yeni angajman kurallarının belirlenmesi için üst düzey bir toplantının yapıldığını söyleyen güvenilir kaynaklara göre Irak, İran'ın saldırısının ardından salı gecesi neredeyse İsrail'in saldırısına uğruyordu, ancak İran ve ABD'den gelen ayrı ayrı mesajların ardından bunun dışında kaldı.

Iraklı kaynaklar, Şii Koordinasyon Çerçevesi güçlerinin ‘İsrail tarafından Irak'ta vurulacak ve suikast düzenlenecek onlarca hedefin güvenlik raporunu’ görüştüğünü aktardılar.

Kimliğinin gizli tutulması şartıyla konuşan Irak’ın önde gelen isimlerinden bir kaynak, devlet kurumları ve parti liderleri tarafından alınan güvenlik raporlarının, İran’ın misillemesinin İsrail'in Irak'taki mevzileri ve tesisleri hedef almasını hızlandıracağına işaret ettiğini söyledi.

xsdvf
Bağdat'ta bir caddede Nasrallah'ın resminin ve konuşmalarından bir alıntının yer aldığı bir afiş (EPA)

Iraklı kaynak, güvenlik değerlendirmeleri (Salı günü) İsrail saldırılarının birkaç saat içinde gerçekleşeceği yönündeydi.

Bu gelişmeler Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’yi salı akşamı ordu komutanlarıyla bir toplantı gerçekleştirmeye itti. Başbakan Sudani, ordu komutanlarından ‘ülkeye yönelik olası tehlikeler karşısında askeri hazırlık düzeyini yükseltmelerini’ istedi.

Yeniden konuşlandırma ve kamuflaj

Iraklı gruplar, İran'ın misillemesi öncesinde bile özellikle başkent Bağdat'ın kuzeyi ve batısı olmak üzere Irak'ta konuşlu oldukları noktalarda hızlı ve önemli değişiklikler yaptılar.

Şarku’l Avsat’a konuşan sahadaki kaynaklara göre Haşdi Şabi’ye (Halk Seferberlik Güçleri/HSG) bağlı silahlı gruplar ve tugaylar, İsrail’in olası saldırılarına hazırlık olarak karargâhlarını taşımak ya da konuşlandıkları ikincil noktalardan çekilmek gibi kamufle olmalarını sağlayan planlara başvurdu.

Kaynaklardan biri, kontrol noktalarında geceleri kimsenin olmadığını, ancak askerlerin olduğu görüntüsü vermek için ışıkların açık bırakıldığını söyledi.

Bir diğer kaynağa göre ‘çoğunlukla Tahran ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan (DMO) gelen güvenlik değerlendirmeleri, İsrail'in Irak'ta münferit saldırılar düzenleme ihtimalini yükseltti. ABD’nin İsraillilere yeşil ışık yakmasının bir sonucu olarak bu olasılığın çok yüksek olacağını söyledi.

Iraklı gruplar füze hava saldırılarını püskürtmelerini sağlayacak savunma silahlarına sahip değil. Bu yüzden kamuflaj taktiklerine başvurmaları son derece doğal.

Kimliğinin gizli tutulmasını isteyen Iraklı önde gelen isim, İsrail tarafından Yemen'in el-Hudeyde Limanı’na düzenlenen hava saldırısının Iraklı gruplar ile İsrail arasında yaşanması beklenen gerilime ilişkin endişe verici algılar yarattığını belirterek “Artık her şey çok açık. İran ve ABD arasındaki çatışma, angajman kuralları farklı olduğu için İran ve İsrail arasındaki çatışmadan tamamen farklı” ifadelerini kullandı.

Misilleme gecesinin perde arkası

İran ve ABD’den gelen mesajlar, Irak'ta gerilimin tırmanmasını geçici olarak önledi. Kaynaklara göre İran’ın Koordinasyon Çerçevesi güçlerini merkeze alan mesajı, İran'daki hedeflerin İsrail tarafından vurulması halinde tüm bölgeye ateş açma tehdidi taşıyordu.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bir bilgiye göre Irak Başbakanı Sudani ve Koordinasyon Çerçevesi içinde yer alan partilerin liderleri son birkaç gündür İranlı yetkililerin de katıldığı çok sayıda toplantıda Irak'ı savaşa sürüklemenin çatışmanın her iki tarafının da çıkarına olmadığında fikir birliğine vardılar.

scdvfgrth
Irak, Lübnan'daki savaşın dışında kalmak için ABD’nin de aralarında bulunduğu çeşitli ülkelerle temaslarda bulundu (Reuters)

Irak hükümeti siyasi arabulucu rolü üstlenmeye çalışsa da bu rolün büyük bir bölgesel projeye dönüşmesi beklenmiyor. Sadece garantiler olmadan Irak'a verilen zararı hafifletmesi bekleniyor.

Bu mesajın şu an yayınlanmasının Irak sahnesini korumayı amaçladığı açık. Kimliğinin gizli tutulmasını isteyen Iraklı önde gelen isim, Hizbullah'ın yenilgisinin İran için acı bir ders olduğunu ve bunun Irak'ta tekrarlanmasını istemediğini söyledi.

Öte yandan ABD, Iraklılara ‘Irak topraklarındaki tehditleri’ vurmak istemesi halinde Washington'ın İsrail'in önünde durmayacağı mesajı verdi. Ancak bu mesaj, Tel Aviv'e İran'a yönelik bir misillemenin yapılmaması ya da en azından ertelenmesi için yapılan bir baskıyı da içeriyordu.

Angajman kuralları

Mesajlar, misillemenin ertelenmesini sağlasa da iptaline yol açmadı. Şii Koordinasyon Çerçevesi güçleri, çatışmadan geriye kalan zamanı sabit ‘angajman kuralları’ belirlemek için bir fırsat olarak gördüler.

Kaynaklara göre Irak hükümetinin silahlı grupları kontrol altına almayı başardığı kesinleşene kadar angajman kuralları üzerinde prensipte anlaşmaya varılması beklenmiyor. Kaynaklar, İran destekli vekil grupların lojistik merkezlerinin hedef alınmasının göz ardı edilmeyeceğini, ancak bunun ötesine geçilmeyeceğinin konuşulduğunu söylediler.

Kimliğinin gizli tutulmasını isteyen Iraklı önde gelen isim, angajman kurallarına başvurma olasılığının İran'ın daha fazla kayıp istememesinden, İsrail'in de Irak'tan daha fazla kazanç elde etmeyi düşünmemesinden kaynaklandığını belirtti.



Lübnan'a desteklerini yineleyen Körfez ülkeleri savaşın yayılmasına karşı uyardı

Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) dışişleri bakanları dün (Çarşamba) Doha'da gerçekleştirdikleri olağanüstü toplantının ardından (KİK)
Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) dışişleri bakanları dün (Çarşamba) Doha'da gerçekleştirdikleri olağanüstü toplantının ardından (KİK)
TT

Lübnan'a desteklerini yineleyen Körfez ülkeleri savaşın yayılmasına karşı uyardı

Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) dışişleri bakanları dün (Çarşamba) Doha'da gerçekleştirdikleri olağanüstü toplantının ardından (KİK)
Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) dışişleri bakanları dün (Çarşamba) Doha'da gerçekleştirdikleri olağanüstü toplantının ardından (KİK)

Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) dün (Çarşamba) akşam Doha'da düzenlenen olağanüstü bakanlar toplantısında Gazze Şeridi'nde derhal ateşkes çağrısında bulundu. Ayrıca bu kritik aşamada Lübnan'ın yanında olunduğu belirtilerek Birleşmiş Milletler’in (BM) 1701 sayılı kararının ve Taif Anlaşması’nın uygulanması vurgulandı.

KİK, ‘bölgede artan gerilim ve bunun bölgesel ve uluslararası barış ve güvenlik üzerindeki tehlikeli yansımaları’ konusunda uyarıda bulunarak, bölgenin ve dünyanın daha fazla istikrarsızlığa sürüklenmemesi, savaş ve yıkımın tehlikelerinden ve bunların bölge ve dünya halkları üzerindeki etkilerinden kaçınılması için itidal ve gerilimin düşürülmesi çağrısında bulundu.

Şarku’l Avsat’ın KİK sekreteryasından aktardığına göre, ‘Ortadoğu bölgesindeki askeri gerilim ve gelişmeler ışığında’ yapıldığı belirtilen toplantıda, Lübnan ve Gazze Şeridi'ndeki tehlikeli gelişmelerin ve bölgenin güvenlik ve istikrarını bozan tırmanışın, Batı Şeria'daki ciddi ihlallerin, Mescid-i Aksa ve diğer dini mabetlere yönelik tehdidin ve İsrail ile İran arasındaki son gerilimin gözden geçirildiği ifade edildi.

XSDCFEVR
Doha'daki olağanüstü KİK bakanlar toplantısından (Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı)

KİK, ‘Lübnan ve Filistin topraklarındaki gerilimi’ kınadı. ‘Etkileri sadece bölgeyle sınırlı olmayan bu tırmanışın tehlikeli yansımaları’ konusunda uyarıda bulunarak genişleyen şiddet çemberinin ‘uluslararası barış ve güvenliğe tehdit oluşturduğunu ve bölgede ve dünyada barış ve güvenlik çabalarını baltaladığını’ vurguladı.

KİK ülkeleri, ‘bölgenin güvenliğini koruma ve savaşın yayılmasını önleme ihtiyacının’ altını çizdiler. Söz konusu gerilime dahil olan tüm tarafları itidalli davranmaya, şiddetten kaçınmaya ve diyalog dilini tercih etmeye çağırdılar.

KİK ayrıca, uluslararası topluma bölgede güvenlik ve istikrarın korunması ve bölgeye ilişkin uluslararası meşruiyet kararlarının uygulanması için sorumluluklarını yerine getirme çağrısında bulundu.

Lübnan'la ilgili olarak ise KİK'in bu kritik aşamada Lübnan halkına verdiği destek yinelendi. Sivillerin acılarını hafifletmek ve onları ciddi tepkilerden korumak amacıyla Lübnan'a acil insani destek sağlanması için uluslararası ve bölgesel çabaların yoğunlaştırılması çağrısında bulunuldu. İtidal, bölgesel çatışmalara müdahil olmaktan kaçınma ve bölgedeki çatışmanın genişlemesini önleme çağrısı yapıldı.

SDCVEFRBT
KİK dışişleri bakanları Doha'daki olağanüstü toplantı öncesinde (Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı)

KİK, Lübnan'da kalıcı güvenlik ve istikrarın yeniden tesis edilmesi ve uluslararası tanınmış sınırları içerisinde toprak bütünlüğüne, siyasi bağımsızlığına ve egemenliğine saygı gösterilmesinin sağlanması için BM Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararının, ilgili uluslararası kararların ve Taif Anlaşması’nın uygulanması gerektiğini vurguladı.

KİK, BAE, Suudi Arabistan, Katar, ABD ve diğer bazı ülkeler tarafından 25 Eylül'de yayınlanan ve Lübnan'ın güney sınırını ayıran Mavi Hat boyunca 21 günlük acil ateşkes ve bölgesel bir savaş riskini önleyecek diplomatik bir çözüm arayışı çağrısında bulunan ortak bakanlar açıklamasının içeriğini onayladı.

Filistin'le ilgili olarak ise KİK'in Filistin halkına verdiği destek vurgulandı. İsrail'in Gazze Şeridi ve Batı Şeria'ya yönelik saldırılarının kınandığı yinelendi ve Gazze Şeridi'nde derhal ve kalıcı bir ateşkes sağlanması, uygulanan kuşatmanın sona erdirilmesi ve esirler ile tutukluların serbest bırakılması talep edildi. Tüm sınır geçişlerinin derhal ve koşulsuz olarak açılmasının ve uluslararası hukuk ve uluslararası insancıl hukuka uygunluk çerçevesinde Gazze Şeridi nüfusunun tüm insani yardımlara, tıbbi malzemelere ve temel ihtiyaçlara erişiminin sağlanmasının önemi vurgulandı.

KİK, BM Güvenlik Konseyi'ne Gazze Şeridi'nde derhal, tam ve eksiksiz bir ateşkes sağlanması, esirlerin serbest bırakılması ve tutukluların takas edilmesi, sivillerin evlerine dönmesi, insani yardımın geniş çaplı olarak güvenli ve etkin bir şekilde dağıtılması ve İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nden çekilmesi çağrısında bulunan 2735, 2712 ve 2720 sayılı kararlarını uygulaması çağrısında bulundu.

KİK, ‘İsrail'in Filistin halkına yönelik saldırganlığını durdurmak ve Filistin devletinin dünyadaki daha fazla ülke tarafından tanınması, BM'ye tam üye olması ve uluslararası bir barış konferansı düzenlenmesi yönündeki çabalarını desteklemek için uluslararası düzeyde harekete geçmek üzere Arap Birliği - İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Olağanüstü Ortak Zirvesi tarafından oluşturulan Suudi Arabistan başkanlığındaki Bakanlar Komitesi'nin çabalarının önemini’ yineledi.

KİK, ‘Suudi Arabistan başkanlığındaki Bakanlar Komitesi’nin, Norveç ve Avrupa Birliği (AB) ile ortaklaşa olarak, ilgili BM kararları çerçevesinde Filistin devletinin hayata geçirilmesi amacıyla İki Devletli Çözümün Uygulanması için Uluslararası Koalisyon’un görevini başlatmak üzere düzenlediği bakanlar toplantısının sonuçlarını desteklediğini’ ifade etti.