Halid Meşal: 7 Ekim İsrail'i tekrar “sıfır noktasına” getirdihttps://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5068633-halid-me%C5%9Fal-7-ekim-i%CC%87sraili-tekrar-%E2%80%9Cs%C4%B1f%C4%B1r-noktas%C4%B1na%E2%80%9D-getirdi
Halid Meşal: 7 Ekim İsrail'i tekrar “sıfır noktasına” getirdi
Hamas lideri Halid Meşal (ortada) Doha'daki konuşması sırasında (Arşiv -Reuters)
Hamas hareketinin yurtdışındaki lideri Halid Meşal bugün (Pazartesi) televizyonda yayınlanan bir konuşmasında, hareketin bir yıl önce İsrail'e karşı başlattığı 7 Ekim 2023'teki saldırının Yahudi devletini "sıfır noktasına" döndürdüğünü söyledi. Saldırının birinci yıl dönümü 7 Ekim: “Mescid-i Aksa seli işgali sıfır noktasına getirdi ve varlığını tehdit etti.”
Hareketin siyasi bürosunun eski başkanı Meşal, “Aksa Tufanı” saldırısının, “tutuklulara yönelik kötü muamele suçlarının, Gazze ve Batı Şeria'daki Filistinlilere uygulanan kısıtlamaların artmasının bir sonucu olduğunu” vurguladı. Meşal, “Tufandan önce Mescid-i Aksa yıkılmanın eşiğindeydi, Yahudileştirme Kudüs'ü kuşatıyordu ve Batı Şeria halkını Ürdün'e sürme planları hızlanıyordu” ifadelerini kullandı.
Kuala Lumpur Düşünce ve Medeniyet Forumu'nda konuşma yapan Meşal, 7 Ekim saldırısının “(İsrail ile) çatışmada yeni bir aşamayı ve büyük bir değişimi temsil ettiğini, tufanın kazanımlarının ve sonuçlarının çatışmanın gidişatı üzerinde derin bir stratejik etkiye sahip olduğunu” söyledi.
Hamas liderliğindeki Filistinli grupların savaş sırasında üst düzey liderlerini takdim ettiklerini belirten Meşal, İsmail Heniyye ve Salih el-Aruri “bu tufana tam olarak katıldıklarını gösteriyor” dedi.
Meşal konuşmasında İsrail'in uluslararası desteğini yavaş yavaş kaybettiğini ifade ederek, “Düşman bir yıl boyunca Gazze'deki direnişe karşı hedeflerine ulaşamadı, bu yüzden Lübnan ve bölgeye saldırarak krizini ihraç etmeye çalıştı; 7 Ekim'den beri Gazze'de paramparça olan caydırıcılık imajını geri kazanmayı umuyor” ifadelerini kullandı.
Meşal, "Güneydeki camilerin yıkılması da dahil olmak üzere Lübnan'daki saldırı ve suçların, Gazze'den Batı Şeria ve Lübnan'a kadar tüm cephelerdeki (direnişi) caydıramadığına" dikkat çekti.
Yurtdışındaki Hamas hareketinin lideri, "Hasan Nasrallah'ın liderliğinde, özellikle Lübnan, İran, Yemen ve Irak'ta Gazze'yi silahlarla destekleyen herkesi" selamladı.
Hamas 7 Ekim 2023'te, 1948'de Yahudi devletinin kurulmasından beri İsrail'in güneyine yönelik en büyük saldırıyı gerçekleştirdi. Şarku’l Avsat’ın AFP'nin İsrail rakamlarına dayandırdığı verilerden aktardığına göre, Gazze Şeridi'nde tutulurken ölen ya da öldürülen rehineler de dâhil olmak üzere, saldırıda çoğu sivil bin 205 kişi hayatını kaybetti.
Saldırı sırasında 251 kişi kaçırıldı, bunlardan 97'si halen alıkonuluyor, 33'ünün ise ordu tarafından öldüğü belirtiliyor.
Filistinli militanlar askeri üslere, Kibbutz Reim'deki bir müzik festivaline saldırdı. İsrailli yetkililere göre sadece Nova müzik festivalinde en az 370 kişi öldürüldü.
Gazze'deki Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail, Gazze Şeridi'nde geniş çaplı yıkıma, 40 binden fazla insanın ölümüne, yaklaşık 100 bin kişinin yaralanmasına ve çok sayıda kişinin kaybolmasına yol açan kanlı bir savaş başlattı.
Suikastlar Hamas'ın karar alma mekanizmasını nasıl değiştirdi?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5128679-suikastlar-hamas%C4%B1n-karar-alma-mekanizmas%C4%B1n%C4%B1-nas%C4%B1l-de%C4%9Fi%C5%9Ftirdi
Suikastlar Hamas'ın karar alma mekanizmasını nasıl değiştirdi?
Hamas hareketi, İsrail'in siyasi, askeri ve hükümet çalışmalarından sorumlu yetkilileri hedef almasının yanı sıra Gazze içinde ve dışında siyasi bürosunun önde gelen liderlerine suikast düzenlemesinden bu yana durumunu yeniden yapılandırmaya çalışırken büyük engellerle karşılaşıyor.
Yaklaşık 58 gün süren ateşkes döneminde (Mart ayında sona erdi) Gazze Şeridi'ndeki Hamas, bazı birimlerin başına yeni liderler atayarak örgütsel yapısını yeniden inşa etmeye çalışıyordu.
Ekim 2024'te Refah'ta İsrail güçleriyle girdiği çatışmada öldürülen eski büro başkanı Yahya el-Sinvar'ın yardımcısı olan Halil el- Hayya'nın Gazze Şeridi'ndeki siyasi büronun başına geçmesini onaylamak için hızlı bir iç seçim yapılması yönünde bir eğilim vardı.
“İdari boşluk”
Katar'da bulunan ve ateşkes müzakerelerinde Hamas heyetine liderlik etmek üzere Mısır, Türkiye ve diğer ülkeler arasında seyahat eden Hayya, Muhammed el-Cemasi ve Yaser Harb gibi siyasi büro üyeleri de dahil olmak üzere Gazze'deki liderlerle işbirliği yapmaya çalıştı: Muhammed el-Cemasi, Yaser Harb, İsmail Berhum ve İssam el-Dalis gibi siyasi büro üyeleri de dahil olmak üzere Gazze'deki liderlerle temas kurmaya ve örgütün Gazze Şeridi'ndeki çalışmalarını yeniden yapılandırmaya çalıştı. Ancak önceki isimler İsrail'in savaşa yeniden başlamasının ardından suikasta kurban gitmişti.
Filistinliler Hamas'ın siyasi büro üyesi İsmail Berhum'un tabutunu 24 Mart 2025 tarihinde Gazze Şeridi'nde taşırken (AP)
Hamas, en azından İsrail'in liderleri ve sahadaki aktif aktivistleri takip etmeye devam ettiği bir aşamada, idari liderlik düzeyinde yine zor bir gerçeklikle karşı karşıya.
Kovuşturmalar ve Gazze'deki idari boşluk Hamas'ın hükümet çalışanlarının maaşlarını ödemeyi geciktirmesine neden olurken, örgütün siyasi ve askeri unsurlarının maaşları Ramazan Bayramı'nın ikinci günü en fazla yüzde 60 oranında ödendi.
Şarku'l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları maaşların ödenmesindeki gecikmenin, maaşların ödenmesini ve Gazze'deki durumun yönetimini denetleyen Hamas liderlerinin İsrail tarafından takip edilmesi nedeniyle oluşan idari boşluk ve karar alma güçlüğünden kaynaklandığını söyledi.
Kaynaklar, savaşın yeniden başlamasından bu yana yaşanan bir dizi suikastın, özellikle Gazze Şeridi içinde hareketin dosyalarının yönetimini büyük ölçüde etkilediğini vurguluyor.
Hamas nasıl yönetiliyor?
Gazze'deki Hamas liderliği, en önemli yönetim ve merkezi dosyaları hareketin siyasi bürosunda ele alıyor, bu da Gazze Şeridi'ndeki liderlerine yönelik suikastların genel büro üzerinde etkili olduğu anlamına geliyor.
Hareket şu anda, siyasi büro başkanı İsmail Haniye'nin geçtiğimiz Temmuz ayında Tahran'da öldürülmesi ve halefi Yahya el Sinvar'ın yaklaşık üç ay sonra Gazze'de öldürülmesiyle ortaya çıkan boşluğun ardından kurulan “Liderlik Konseyi” tarafından yönetiliyor.
Yahya Sinvar (sağda) ve İsmail Haniye (solda) 26 Haziran 2019 tarihinde Gazze Şeridi'nde (AP)
Yeni büro başkanı ve yardımcısını belirlemek için iç seçim yapamayan Hamas, “liderlik konseyi” formülüne başvurdu.
Suikastlar ve savaştan önce Hamas içinde kararlar Siyasi Büro'nun oybirliğiyle alınıyor, büro başkanı ve yardımcısı ile benim ofisimin başkanı tercih ediliyordu: Batı Şeria ve yurt dışı.
Şu anda, bölge başkanları da dahil olmak üzere çok sayıda üyeden oluşan Liderlik Konseyi, hareket içindeki kararları kendi aralarında uzlaşarak alıyor ve gerektiğinde Politbüro'nun geri kalanına danışıyor.
“Liderlik Konseyi” Gazze Şeridi, Batı Şeria ve yurtdışından Politbüro üyelerini kapsamakta ve hareketin yönetimi kapsamındaki her türlü karar, Gazze Şeridi'ndeki herkesle iletişim kurmanın zorlukları ışığında temas kurulabilen tüm Politbüro üyeleriyle fikir birliği içinde alınmaktadır.
Liderlik Konseyi, İsrail'in Ekim 2023'te Gazze Şehri'nin güneyindeki Tel el-Hava mahallesinde bir apartman dairesine düzenlediği hava saldırısında öldürülen Usame el-Müzeyni'nin öldürülmesinden sonra Hamas Şura Konseyi'nin başkanı olan Muhammed Derviş tarafından fiilen yönetilmektedir.
Sağdan, Hamas Liderlik Konseyi üyeleri: Muhammed Derviş, Halil el- Hayya ve Nizar Avadallah geçtiğimiz Şubat ayında Tahran'da (AFP)
Liderlik konseyinin üye sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte, kaynaklar beş ila yedi kişiden oluştuğunu, politbüroda ise 20'den fazla pozisyon bulunduğunu öne sürüyor.
İsrail,Haniye ve Salih el-Aruri yurtdışında olmak üzere Gazze'deki Hamas politbürosunun yaklaşık 15 üyesine suikast düzenlendi.
Karar alma süreci
Şarku'l Avsat'a konuşan Hamas kaynakları içinde bulunulan koşullar ve devam eden İsrail zulmü nedeniyle güvenlik gerekçesiyle hareketin liderliğinin, acil durumlar dışında Gazze'deki hareket liderliğine başvurmadan Liderlik Konseyi aracılığıyla karar almaya geri döndüğünü belirtti.
Kaynaklara göre liderlik konseyinin ya da müzakereleri yürüten kişinin, hareketin askeri kanadı Kassam Tugayları'nın askeri konseyinin konumu da dahil olmak üzere, özellikle Gazze Şeridi'nde kalan siyasi büronun tüm üyelerine geri dönmeden alamayacağı açık kırmızı çizgiler var.
Kaynaklara göre kritik konular arasında Gazze Şeridi liderliğinin, özellikle de İsrail'in Muhammed el-Deif ve yardımcısı Mervan İsa'yı öldürmeyi başarmasının ardından bu aşamada tugayları fiilen yöneten Muhammed el-Sinvar (eski hareket lideri Yahya el-Sinvar'ın kardeşi) başkanlığındaki Kassam Tugayları'nın askeri liderliğinin katılacağı ateşkes müzakereleri konusu yer alıyor.
İsrail ordusu tarafından 17 Aralık'ta dağıtılan ve Yahya'nın kardeşi Muhammed el-Sinvar'ı Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Erez geçidi yakınlarında Hamas'a ait bir tünelin içinde bir arabada gösteren fotoğraf (İsrail ordusu - Reuters)
Kaynaklar, Muhammed el Sinvar'ın Hamas içinde, özellikle Kassam Tugayları'nın çalışmaları ve İsrailli mahkumların dosyasıyla ilgili önemli kararların alındığı sistemin bir parçası olduğunu vurguluyor.
Kaynaklar ayrıca Sinvar, Hayya ve hatta Derviş'in kader belirleyici konularda tek taraflı karar alamayacağını; bunun Liderlik Konseyi, siyasi büro üyeleri ve Kassam askeri konseyi ile koordinasyon içinde yapıldığını belirtti.
Kaynaklar, Gazze Şeridi'nin iç ve dış arasındaki iletişimin zorluğu, güvenlik koşulları ve Gazze Şeridi liderlerinin sürekli takip edilmesinin mesajların kendilerine ulaşmasını geciktirdiğini kabul ediyor. Bu zorlukların bir sonucu olarak, bazen arabuluculara cevapların verilmesindeki gecikme nedeniyle müzakerelerin seyrinin etkilendiği belirtiliyor.
Kaynaklar, İsrail'in arabulucular tarafından sunulan önerilere olumlu yaklaşmamakta ısrar etmesi nedeniyle bu engelin son zamanlarda pek bir etkisi olmadığını ifade ediyorlar.
