HDK, komutanlarından birinin ayrılmasının ardından Sudan'ın orta kesimlerindeki kasabaları işgale başladı

HDK, Kuzey Darfur'da bir İlyuşin 76 uçağının düşürüldüğünü duyurdu

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (Arşiv - Reuters)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (Arşiv - Reuters)
TT

HDK, komutanlarından birinin ayrılmasının ardından Sudan'ın orta kesimlerindeki kasabaları işgale başladı

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (Arşiv - Reuters)
Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) milisleri (Arşiv - Reuters)

Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK), Tümgeneral Ebu Akile Kikel ve kuvvetlerinin HDK'den ayrılarak eyaletteki ordu saflarına katılmasının ardından Sudan'ın orta kesimindeki El Cezire eyaletinin doğusunda yer alan bir dizi şehir ve kasabayı işgal etti.

Şarku’l Avsat’a konuşan yerel kaynaklar, HDK milislerinin pazar akşamı Tambul şehrine saldırmaya başladığını, en az beş kişinin öldüğünü ve birçok kişinin yaralandığını ve şehrin pazarındaki birçok dükkânın tahrip edildiğini söyledi. Bir Tambul sakini, kentin kontrolünü tamamen ele geçiren HDK'nin ilerleyişi karşısında ordunun geri çekilmesinin ardından durumun çok zor olduğunu bildirdi.

Aynı kaynaklara göre HDK, çoğunluğu ülkenin merkez ve doğusundaki Butana bölgesinden olan Komutan Kikel'e bağlı onlarca kuvveti gözaltına aldı. Kikel'in orduya katılmasının ardından HDK Sözcüsü el-Fatih Kureşi şunları söyledi: “Tambul bölgesinin kontrolünü ele geçirmek için büyük bir takviye düşman gücü onlara katıldı. Bu durum karşısında güçlerimiz düşman güçleriyle kararlı bir şekilde mücadele ederek onları ortadan kaldırdı ve 200'den fazla kişiyi öldürerek ve 45 aracı tüm ekipmanlarıyla birlikte ele geçirerek kayıplar verdirdi. Ardından düşman unsurlarını şehrin dışına kadar geri çekilmeye zorladı.”

DS
Savaş binlerce kişiyi El Cezire'den komşu eyaletlere kaçmak zorunda bıraktı. (AFP)

Kureşi sözlerini şöyle sürdürdü: “Komutan Kikel'in aile üyeleriyle birlikte saklanmasının ardından şüpheli hareketlerini izledik. Öyle ki kardeşi tarafından el-Gedarif ve Port Sudan şehirlerinde yapılan bir dizi toplantıyla, askeri ve istihbarat çalışmaları karşılığında Burhan'ın milislerine teslim olma pazarlığıyla sonuçlanan bir anlaşmayla satın alındı.”

HDK Komutanı’nın Danışmanı İbrahim Muhayyer ise Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, Kikel'in ordu güçleri tarafından öldürülen Mavi Nil Bölgesi Komutanı Abdurrahman el-Bişi'nin yerini ifşa etmek de dahil olmak üzere ihlallere karıştığı ve emirleri ihlal ettiği gerekçesiyle soruşturma altında olduğunu söyledi. Muhayyer, Kikel'in operasyonların gidişatını etkileyebilecek hiçbir askeri bilgiye sahip olmadığını ve birkaç araba ve kişisel korumasıyla birlikte orduya teslim olduğunu belirtti.

El Cezire eyaletinin en büyük kentlerinden biri olan Rifaa'daki Halk Direniş Komiteleri, ordu güçlerinin Tambul kentinden çekildikten sonra eyaletin doğusuna sızmaya çalıştığını söyledi. Yapılan açıklamada, HDK’nin El Cezire eyaletinin doğusundaki Cüneyd el-Hille, el-Azibe, el-Ak, eş-Şerafa Berekat ve el-Bivada gibi kasabaların yanı sıra Rifaa kentine de saldırdığı ve siviller arasında ölüm ve yaralanmaların meydana geldiği bildirildi. Açıklamanın devamında, “Çatışmanın iki tarafı olan ordu ve HDK'yi bölge vatandaşlarının emniyet ve güvenliğinden sorumlu tutuyor ve silahsız vatandaşların askeri ve siyasi hesaplaşmalar ve çekişmeler için canlı kalkan olarak kullanılmasını reddediyoruz” denildi.

HDK dün (Pazartesi) Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesinin kuzeyinde yer alan el-Malha bölgesinde bir savaş uçağının düşürüldüğünü ve altı kişilik mürettebatının öldüğünü duyurdu. Kureşi, HDK üyelerinin uçağın düşürülmesinden sonra enkazının görüntülerini, mürettebatın kimliklerini ve nereden geldiklerini ortaya koyan pasaportlarının fotoğraflarını belgelediklerini söyledi. Kureşi, “Bu uçak çok sayıda sorti gerçekleştirdi ve Sudan'ın çeşitli şehirlerinde masum sivillerin kafalarına varil bombaları attı” ifadesini kullandı.

HDK Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu'nun Siyasi Danışmanı el-Başa Tubeyk, X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, uçağın bir İlyuşin 76 olduğunu belirtti. Tubeyk ayrıca, HDK'nin kontrolü altındaki hava sahasında uçan herhangi bir uçağı vurabilecek güdümlü füzelere sahip olduğunu doğruladığı için devasa uçağın düşürülmesini önemli bir gelişme olarak nitelendirdi.



Safadi, ‘direniş ekseni’ görüşmelerini tamamlamak üzere Şam'da

Safadi, ‘direniş ekseni’ görüşmelerini tamamlamak üzere Şam'da
TT

Safadi, ‘direniş ekseni’ görüşmelerini tamamlamak üzere Şam'da

Safadi, ‘direniş ekseni’ görüşmelerini tamamlamak üzere Şam'da

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safadi'nin dün (Pazar) Şam'a yaptığı ziyaret, bölgenin ve komşu ülkelerin tanık olduğu gerilim ışığında Amman'ın Suriye ile kuzey sınırındaki istikrarsızlığın yansımalarını hafifletmeyi amaçlayan bir dizi diplomatik faaliyetin bir parçası olarak gerçekleşti.

Son on yıldır Ürdün'ün kuzey komşusu, uyuşturucu kaçakçıları ve silah çetelerinden oluşan konvoyların sınırı geçme girişimleriyle sürekli uğraşan Ürdün ordusu için bir güvenlik sorunu teşkil ediyor. Bu durum geçen yılın sonunda silahlı çatışmalara yol açarak ölümlere ve Ürdün içindeki hücrelerle bağlantıları olan kaçakçıların tutuklanmasına neden oldu.

asxdcfg
Ürdün Kralı 2. Abdullah Amman'da Veliaht Prens Hüseyin'le birlikte Lübnan Başbakanı Necib Mikati’yi ağırladı. (AFP)

Amman geçen hafta Lübnan Başbakanı Necib Mikati ve İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'yi kabul etti. Safadi ise dün sabah Ürdün Kralı 2. Abdullah'ın Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'e gönderdiği ve içeriği açıklanmayan sözlü bir mesajla ülkeden ayrıldı.

Bu görüşmeler, Ürdün'ün bölgedeki tehlikeli askeri gerilim ve krallığın ateş hattındaki konumu ışığında çıkarlarını korumak amacıyla ‘direniş eksenine’ diplomatik açıklık göstermesi olasılığını destekliyor.

 c
Ürdün-Suriye sınırındaki Cabir Sınır Kapısı Captagon kaçakçılığı girişimlerine sahne oldu. (AFP)

Ürdün'deki bilgi sahibi siyasi elitler arasında, Suriye içinden gelen uyuşturucu kaçakçılığı tehdidinin, özellikle Suriye'nin güneyindeki bölgelerin uyuşturucu üretim fabrikalarına dönüşmesi ve kaçakçılık yoluyla Ürdün üzerinden Arap ve yabancı pazarlara aktarılması ışığında, iki ülke arasındaki kuzey sınırında (370 kilometre) olağanüstü halin sürdürülmesini gerektiren önemli bir güvenlik sorunu olmaya devam ettiğine inanılıyor.

Bu durum, 2012'den bu yana devam eden ekonomik kanamaya, mültecilerin kabulü ve kalışlarının maliyetine ve mültecilere ev sahipliği yapan ülkelere yönelik uluslararası müdahale planlarının azalan etkisine ek olarak gerçekleşiyor. Ürdün, çoğu kendilerine tahsis edilen kampların dışında ikamet eden yaklaşık 1,3 milyon Suriyeli mülteciye ev sahipliği yapıyor.

xcsv
İşgal altındaki Golan Tepeleri'nde yaşayan Suriyeliler, Hizbullah bombardımanı sonucu çıkan yangını söndürme çalışmalarına katıldı. (AFP)

Söz konusu ziyaret Ürdün'ün en önemli dosyası olan güvenlik dosyasından ayrı tutulamaz. Suriye'nin güneyi İran ve Hizbullah milisleri için bir tiyatro sahnesi olduğu sürece Ürdün, Filistin'de ‘direniş’ niyetindeki silahlı unsurların Amman üzerinden sızabileceği korkusuyla kuzey için endişelenmeye devam edecektir.

Suriyeli mültecilerin dönüşü

Ürdün Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı kısa açıklamada, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed'in Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Gurbetçiler Bakanı Eymen Safadi'yi kabul ettiğini ve Safadi'nin Ürdün Kralı 2. Abdullah'ın Suriye krizinin çözümü ve tüm sonuçlarının ele alınmasına yönelik çabalar, bir dizi ikili konu ve bölgedeki durumla ilgili sözlü mesajını ilettiğini belirtti.

zcvfd
Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safadi ile Şam'da bir araya geldi. (SANA)

Mesajda ayrıca, bölgedeki tehlikeli gerilime ve bunu sona erdirme çabalarına da değinilerek, bunun ilk adımının Gazze ve Lübnan'a yönelik saldırganlığın ve İsrail'in Batı Şeria'daki yasadışı tedbirlerinin durdurulması olduğu belirtildi.

csdv
Ürdün'ün başkenti Amman'ın eteklerindeki bir mülteci kampında Suriyeli çocuklar (Reuters)

Bakanlıktan yapılan bir başka açıklamada da Safadi'nin Suriye Dışişleri Bakanı Bassam es-Sabbağ ile Suriye krizinin çözümüne yönelik çabalar, mülteci sorunu, uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele, bölgedeki tehlikeli gerilim ve bunun sona erdirilmesine yönelik çabaların ele alındığı kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdiği belirtildi.

Dışişleri Bakanlığı tarafından dün akşam yapılan açıklamada, Esed ve Safadi'nin Suriyeli mültecilerin ülkelerine geri dönüşü konusunu ele aldıkları belirtildi. Esed, Suriyeli mültecilerin gönüllü ve güvenli bir şekilde geri dönüşlerinin sağlanmasının Suriye hükümetinin önceliği olduğunu vurguladı ve geri dönüşe yardımcı olacak tedbirler konusunda özellikle yasal ve hukuki alanlarda önemli ilerlemeler kaydedildiğini söyledi.

Safadi, Suriye krizinin, Suriye'nin birliğini, bütünlüğünü ve egemenliğini garanti altına alacak, halkının isteklerini yerine getirecek, güvenliğini ve istikrarını yeniden tesis edecek ve mültecilerin gönüllü geri dönüşü için koşullar yaratacak şekilde çözülmesinin, Ürdün'ün başarmak için sürekli çalıştığı bölgesel bir gereklilik olduğunu vurguladı.

Genişletilmiş görüşmeler

Suriyeli mevkidaşı Sabbağ ile kapsamlı bir görüşme gerçekleştiren Safadi, mülteci meselesi ve Ürdün'ün tüm imkânlarıyla mücadele etmeye devam ettiği bir tehdit olduğunu vurguladığı uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele çabalarına odaklandı.

csdvfgt
Ağustos 2023'te Kahire'de toplanan Arap Birliği zirvesinden (Arap Birliği)

İki bakan, geçen yıl temmuz ayında çalışmalarına başlayan Ürdün-Suriye Sınır Ötesi Uyuşturucu Kaçakçılığıyla Mücadele İşbirliği Ortak Komitesi aracılığıyla bu tehditle mücadelede iş birliğinin yoğunlaştırıldığını yineledi.

İki bakan Suriyeli mültecilerin gönüllü geri dönüşlerinin kolaylaştırılmasına yönelik çabalar konusunda sürekli bir diyalog başlatma konusunda mutabık kaldı. Safadi, mülteci sorununun çözümünün mültecilerin anavatanlarına dönmeleri olduğunu, ancak bu gerçekleşene kadar uluslararası toplumun mültecilere karşı sorumluluklarını yerine getirmeye

Safadi ve Sabbağ tüm ikili dosyaların en kısa zamanda her iki tarafça belirlenecek bir tarihte ilgili bakanlar düzeyinde yapılacak bir toplantıda ele alınması konusunda mutabık kaldılar.

İki bakan, geçen yıl 1 Mayıs'ta Amman Bildirisi ile onaylanan ilkeler, çerçeveler ve metodoloji doğrultusunda Suriye krizinin çözümüne yönelik somut pratik adımların atılması amacıyla, Arap Birliği Temas Komitesi aracılığıyla Suriye krizinin çözümüne yönelik çabalarda iş birliğinin devam edeceğini belirtti.