Netanyahu, Hamas'ın ateşkes müzakerelerini reddetmesini umuyor

Tel Aviv savaşı durdurmak için gerçek bir istek göstermiyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AP)
TT

Netanyahu, Hamas'ın ateşkes müzakerelerini reddetmesini umuyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (AP)

Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirecek ve Filistinli tutuklular karşılığında İsrailli esirleri serbest bırakacak bir anlaşma için müzakerelerin yeniden başladığına dair iyimser haberler yayılıyor. Siyasi çevreler ise İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun halen bunu engelleme ve savaşı sürdürme yaklaşımına bağlı kaldığını ve Hamas'ın yeni önerileri reddederek kendisini reddetme görevinden kurtaracağını umduğunu vurguluyor.

Bu arada bir grup Yahudi yerleşimci Gazze Şeridi'ne sızarak bir yerleşim karakolu kurmaya çalıştı. Bir askeri sözcü, son günlerde Gazze Şeridi sınırını geçmeye yönelik birkaç girişim olduğunu, bunlardan sonuncusunun dün şafak vakti gerçekleştiğini, Batı Şeria'daki Yahudi yerleşimlerinden geldikleri tespit edilen 20 kadar kişinin Gazze Şeridi'ndeki Yahudi yerleşim projesini canlandırmak için geldiklerini söyleyerek yanlarında çadırlar ve içinde kalacakları eşyalar getirdiklerini belirtti.

Medya kaynakları bu yerleşimcilerin, geçtiğimiz salı ve çarşamba günü Başbakan'ın Likud Partisi ve diğer koalisyon partilerinin liderleri tarafından Gazze Şeridi'nde yerleşimi teşvik etmek amacıyla düzenlenen bir toplantıda görüldüklerini doğruladı. Bu faaliyet, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir tarafından memnuniyetle karşılandı. Kudüs'te dün dua eden Smotrich, Gazze Şeridi'ndeki ileri karakollardan birinde bir sinagog inşa edileceğine dair inancını dile getirdi.

Savaşı durdurma çabaları

Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Knesset oturumunda Başbakan Binyamin Netanyahu ile konuşuyor. (Arşiv- Reuters)Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Knesset oturumunda Başbakan Binyamin Netanyahu ile konuşuyor. (Arşiv- Reuters)

Söz konusu faaliyetler, yarın (Pazar) Doha'da ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Başkanı William Burns, Mossad Başkanı David Barnea ve Mısır istihbarat şefinin katılımıyla, İsrail ile Hamas arasında bir esir takası anlaşmasına varılması ve Gazze Şeridi'ndeki savaşın durdurulması amacıyla müzakereleri yeniden canlandırmanın yollarını görüşmek üzere yapılacak bir toplantı için hazırlıkların sürdüğü bir dönemde gerçekleşti.

İsrailli esirlerin aileleri, müzakerelerin yeniden başlamasını memnuniyetle karşıladı ve Netanyahu'ya İsrailli müzakere ekibine ‘kaçırılan 101 kişinin tek seferde iadesi için bir anlaşmaya varma’ konusunda tam yetki vermesi çağrısında bulundu.

Esir aileleri tarafından yapılan açıklamada, ‘daha önceki müzakerelerdeki ertelemelerin altı esirin hayatına mal olduğu, bu nedenle tüm esirlerin iadesi için derhal bir anlaşmaya varılması gerektiği’ ifade edildi. Açıklamada ayrıca, “İsrail ordusu ve güvenlik güçlerinin güney savaşında elde ettiği başarılardan, en önemlisi de Hamas lideri Yahya Sinvar'ın ortadan kaldırılmasından yararlanılmalı” denildi.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kanal 12 televizyonundan aktardığı habere göre Netanyahu'nun ofisi, esirlerin ailelerini, Gazze Şeridi'nde tutulan 4 esirin serbest bırakılmasını da içeren ‘küçük bir anlaşma’ için girişimlerde bulunulduğu konusunda bilgilendirdi. Haberde ayrıca, Mısır'ın iki haftalık ateşkes ilanına dayanan ‘küçük bir anlaşma’ başlatma planına Filistin ve İsrail'den destek geldiği de belirtildi.

Olumlu işaretler

Tel Aviv'deki siyasi kaynaklar, bu kez müzakere hareketi için olumlu işaretler olduğunu, bunun da İsrail hükümetindeki aşırı sağ kanadın endişeyle hareket etmesine neden olduğunu söyledi. Netanyahu'nun aşırı sağcı bakanları Itamar Ben-Gvir ve Bezalel Smotrich ayrı ayrı yaptıkları açıklamalarda, müzakerelerin yeniden başlamasını reddettiklerini ve Mossad Başkanı’nın Doha'ya yapacağı ziyarete şiddetle karşı olduklarını duyurdular. Ben-Gvir perşembe gecesi geç saatlerde yaptığı açıklamada, ‘müzakere heyetine temsilci gönderilmesinin kabinenin tüm üyelerinin görüşüne dayanmadığını’ söyledi.

Smotrich ise “Başbakan'ın Mossad şefinin Katar'la müzakerelere gitmesini onaylama kararından derin üzüntü duyuyorum. Kaçırılanları ancak Hamas'ın, savaşçılarımızın şu anda Kuzey Gazze'de yaptığı gibi, askeri baskıyı sürdürerek teslim olması halinde geri alabileceğiz” dedi. Kaynaklar müzakerelerden bir sonuç çıkacağının garantisi olmadığını, ancak Netanyahu'nun ret cevabının kendi tarafından değil, Hamas'tan gelmesini beklediğini kaydetti.



Suriye'de istikrarın sağlanması konusunda Türkiye-Irak ittifakı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
TT

Suriye'de istikrarın sağlanması konusunda Türkiye-Irak ittifakı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Ankara'daki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'yi kabul etti. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani arasındaki üst düzey görüşmeler, başta Suriye'nin istikrara kavuşturulması olmak üzere her iki ülkeyi de ilgilendiren ulusal güvenlik konularında Ankara ve Bağdat'ın tutum ve görüşlerinin yakınlaştığını yansıttı.

Dün Ankara'da Sudani ile ortak basın toplantısı düzenleyen Erdoğan, Türkiye ve Irak'ın güvenlik konuları ve tüm terör örgütleriyle mücadelede iş birliği konusundaki tutumlarının örtüştüğünü söyledi. Erdoğan, Irak Başbakanı ile yaptığı görüşmelerde ulusal güvenlik konularını ve PKK, DEAŞ ya da FETÖ olsun tüm terör örgütleriyle mücadelede iş birliğini ele aldıklarını ifade etti.

Erdoğan, Irak Başbakanı'nın ‘bilgeliği’ olarak nitelendirdiği Irak'ın bölgede istikrarın sağlanmasında oynadığı rolü memnuniyetle karşıladı.

İlişkilerde büyük ivme

Türkiye'nin Irak ile iş birliğini güçlendirmeye devam edeceğini ve iki ülke arasındaki ilişkilerin geçen yıl nisan ayında Bağdat'a yaptığı ziyaretin ardından büyük bir ivme kazandığını vurgulayan Erdoğan, Sudani ile terörle mücadele, güvenlik iş birliği, ekonomik ve ticari ilişkilerin geliştirilmesi konularını ele aldıklarını kaydetti.

Görsel kaldırıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Ankara'daki ortak basın toplantısı sırasında (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

İki ülke arasındaki ticaret hacminin geçen yıl 18 milyar dolara ulaştığını belirten Erdoğan, Irak ile elektrik sektöründeki iş birliğini genişletmeyi ve Irak'tan Türkiye üzerinden Avrupa ve diğer ülkelere petrol ve doğalgaz taşımayı umduğunu ifade etti.

Kalkınma Yolu Projesi’ne ve bu projenin uygulanmasının nasıl hızlandırılacağına ve katılımcı ülkeler arasındaki ortak iş birliğine odaklanıldığını sözlerine ekleyen Erdoğan, tüm ülkeleri projenin altyapısına katılmaya çağırdı.

Erdoğan, “İster Bağdat'ta ister Ankara'da olsun imzalanan tüm anlaşmaları yürürlüğe koyma ve sağlık, eğitim ve diğer çeşitli alanlarda birlikte çalışma ve ilişkileri geliştirme konusunda mutabık kaldık” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, başta Suriye meselesi ve Suriye'de güvenlik ve istikrarın sağlanması ihtiyacı olmak üzere bölgedeki birçok konuda Irak ile görüşlerinin örtüşmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, Suriye'nin yeniden inşası ve istikrarına katkıda bulunma ihtiyacı konusunda Irak ile mutabık kaldıklarını belirtti.

Erdoğan ayrıca, ‘İsrail'in ihlalleri ve Gazze Şeridi'ne karşı yürüttüğü acımasız savaş, ateşkes ihtiyacı ve Filistin halkı için bölgeye insani yardım girişinin sağlanması, iki devletli çözüm temelinde barışa ulaşmak için çalışmak ve İsrail'in bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit eden uygulamalarını durdurmak’ konularında iki ülke arasındaki görüşlerin örtüştüğünü vurguladı.

Terörizmle mücadele

Irak-Türkiye ilişkilerinin ‘iki halk arasında sağlam temellere dayandığını ve binlerce yıldır devam ettiğini’ belirten Sudani, ‘komşuluk bağları, çıkarlar, tarih, sosyal ve dini ilişkilerin koşullar, politikalar ve hükümetler değişse de devam ettiğini’ kaydetti.

Erdoğan ile ‘ilişkilerin güvenlik boyutu ve iki ülkenin terörizm nedeniyle karşı karşıya kaldığı zorluklarla ilgili temel ayaklarını’ ele aldıklarını söyleyen Sudani, ülkesinin ‘sağlam ve net’ tutumunu yineleyerek, ‘iki ülkenin ulusal güvenliğinin tek bir bütün olduğunu’ ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, ortak basın toplantısının sonunda el sıkıştı. (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

PKK konusunda ise Sudani, Bağdat'ın bu örgütü ‘yasaklı grup’ olarak sınıflandırdığını ve ‘hiçbir tarafın Irak topraklarını komşu ülkelere karşı saldırganlık için bir sıçrama tahtası olarak kullanmasına izin vermediğini’ vurguladı.

Sudani, Suriye konusunda, ülkesinin Irak ve Türkiye'ye komşu olan Suriye’de güvenlik, istikrar, yeniden yapılanma ve kalkınmanın sağlanması konusundaki istekliliğini vurgulayarak, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera'ya ülkedeki tüm mezhep ve azınlıkların eşit haklara sahip olması için çalışılması gerektiğini söylediğini hatırlattı.

Irak Başbakanı Gazze Şeridi'ne insani yardım girişine izin verilmesinin önemini vurguladı ve İsrail'in bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit eden uygulamalarına son vermesi gerektiği konusunda Türkiye ile hemfikir olduğunu ifade etti.

Sudani, görüşmeler ve anlaşmaların imzalanmasını içeren Türkiye ziyaretinin, Erdoğan'ın geçen yıl nisan ayında Irak'a yaptığı ziyaretin devamı niteliğinde olduğunu belirtti.

Mutabakat zabıtları

Türkiye ile Irak arasındaki Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin dördüncü toplantısı, dün Ankara'ya gelen ve Erdoğan tarafından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde resmî törenle karşılanan Sudani ve Erdoğan'ın başkanlığında başkent Ankara'da gerçekleştirildi.

Görsel kaldırıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani başkanlığında düzenlenen Türkiye-Irak Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin dördüncü toplantısından (Türkiye Cumhurbaşkanlığı)

Toplantının sonunda Erdoğan ve Sudani, savunma sanayi ve uzman değişimi alanlarında iş birliği, Irak vatandaşlarının Türkiye'den gönüllü geri dönüşleri için standart operasyon prosedürleri, yasal alanlarda iş birliği ve yasadışı uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele, güvenlik eğitimi, acil durum ve afet yönetimi, ölçüm ve kalibrasyon faaliyetleri ve Bağdat ve Basra'da Türk üniversitelerinin şubelerinin açılmasına ilişkin iş birliği protokolü gibi bir dizi mutabakat zaptının imzalanmasına tanıklık etti.

Ticaret borsası

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, ülkesinin özel sektörünün Irak'taki yeniden yapılanma ve kalkınma çabalarına aktif olarak katkıda bulunmaya hazır olduğunu açıkladı.

Irak Ticaret Bakanı Etir el-Greyri ile Ankara'da düzenlenen Türkiye-Irak yuvarlak masa toplantısına katılan Bolat, Irak'ın Türkiye'nin İslam dünyasındaki en önemli ticaret ortaklarından biri olduğunu, iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2024 yılında yaklaşık 18 milyar dolara ulaştığını ve Erdoğan ile Sudani'nin bu hacmi 30 milyar dolara çıkarma konusunda ortak bir hedef belirlediğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Iraklı mevkidaşı Etir el-Greyri, dün Ankara'da bir yuvarlak masa toplantısı gerçekleştirdi. (Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın X hesabı)

Yatırımcılar için daha cazip bir yasal ortam yaratacak olan karşılıklı yatırımların teşvik edilmesi, korunması ve çifte vergilendirmenin önlenmesi gibi anlaşmaların uygulanmasının önemine işaret eden Bolat, Türk müteahhitleri için üçüncü büyük küresel pazar olan Irak'ta Türk şirketlerinin bugüne kadar 35,3 milyar dolar değerinde proje gerçekleştirdiğini açıkladı.

Irak Ticaret Bakanı Etir el-Greyri ise ülkesinin vize sorunlarını çözerek ve para transfer mekanizmalarını geliştirmek için çalışarak Türk iş adamlarının girişini kolaylaştırma kararlılığını yineledi.

El-Greyri ayrıca, Kalkınma Yolu Projesi’nin her iki ülkeden ihracatçılar ve yatırımcılar için umut verici bir yatırım fırsatı sunduğunu kaydetti.