Gazze Müzakere masasında “kademeli ateşkes”

Sisi iki günlük ateşkes ve ardından kalıcı ateşkes görüşmeleri yapılmasını önerdi

İsrail polisi, Tel Aviv yakınlarındaki bir otobüs durağına kamyonun çarptığı bölgeyi inceliyor (AP)
İsrail polisi, Tel Aviv yakınlarındaki bir otobüs durağına kamyonun çarptığı bölgeyi inceliyor (AP)
TT

Gazze Müzakere masasında “kademeli ateşkes”

İsrail polisi, Tel Aviv yakınlarındaki bir otobüs durağına kamyonun çarptığı bölgeyi inceliyor (AP)
İsrail polisi, Tel Aviv yakınlarındaki bir otobüs durağına kamyonun çarptığı bölgeyi inceliyor (AP)

Mısır'ın Gazze'de “kademeli ateşkes” önerisi dün Katar, Amerika ve İsrail yetkilileri arasında tutuklu ve mahkûmların takası ile ateşkes konusunda bir anlaşmaya varmak üzere Doha'da yeni bir müzakere turunun başlamasıyla somutlaştı.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es Sisi dün yaptığı açıklamada, Kahire'nin Filistinli tutuklulara karşılık dört İsrailli rehinenin takası için Gazze'de iki günlük ateşkes önerdiğini söyledi.

Sisi, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdelmadjid Tebboun ile dün Kahire'de düzenlediği basın toplantısında, Mısır'ın durumu harekete geçirmek için bir girişim başlattığını ve iki günlük ateşkes sırasında dört rehinenin mahkumlarla takas edileceğini söyledi. Sisi sözlerini şöyle sürdürdü, “Ardından 10 gün içinde Gazze'deki önlemlerin tamamlanması için tam bir ateşkes sağlanana kadar müzakereler yapılacak.”

İsrail Savunma Bakanı Yoav Galant Doha'da yapılacak müzakereler öncesinde bir anlaşmaya varmak için “acı verici tavizler” vermenin öneminden bahsetti.

İbrani takvimine göre, 7 Ekim saldırısında ölenlerin yakınlarının İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun saldırının yıldönümünde yaptığı konuşmayı kesmesi ve bazılarının Netanyahu'ya şu sözlerle bağırmasının ardından, Hamas'la anlaşma yapılması yönündeki iç baskı yeniden ortaya çıktı: “Yazıklar olsun sana.”

Bu arada Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres dün yaptığı açıklamada, Gazze'nin kuzeyinde meydana gelen “kitlesel ölüm, yaralanma ve yıkım karşısında şoke olduğunu” belirtti. Guterres'in sözcüsü Stephane Dujarric, “Gazze'nin kuzeyinde sıkışıp kalan Filistinli sivillerin çektiği acılar dayanılmaz boyutlarda” ifadelerini kullandı.



Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
TT

Gazze’de ateşkes görüşmeleri ne durumda?

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 58 bine yaklaştı (Reuters)

Filistinli yetkililere göre Gazze'de ateşkes görüşmeleri çıkmaza girdi. 

Kimliğinin açıklanmaması şartıyla BBC'ye konuşan kaynaklar, Tel Aviv yönetiminin Katar'ın başkenti Doha'daki müzakerelere, ihtilaflı konularda karar vermeye yanaşmayan bir heyet gönderdiğini savunuyor. 

Ayrıca yetkililer, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ABD ziyaretiyle "zaman kazanmaya" çalıştığını ve süreci tıkadığını ileri sürüyor. 

Netanyahu, 7-10 Temmuz'da gerçekleştirdiği ziyarette ABD Başkanı Donald Trump'la bir araya gelmişti. Ancak beklenen 60 günlük ateşkesin sağlandığına dair bir açıklama yapılmamıştı.

Filistinli yetkililer, İsrail ordusunun Gazze'den çekilmesi ve bölgeye yardım girişleri gibi konularda uzlaşma sağlanamadığını belirtiyor. 

BBC, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah ve Han Yunus kentlerini ayıran Morag Koridoru'nda işgali sürdürme ısrarının henüz aşılamadığını aktarıyor. İsrail ordusunun Gazze'nin 1 ila 1,5 kilometre içine giren bir alandaki "tampon bölgeleri" bırakmak istemediği ifade ediliyor.

Diğer yandan Hamas'ın tampon bölgelere ait haritaları istediği ve sözkonusu alanın söylenenden çok daha büyük olduğunun ortaya çıktığı aktarılıyor. Buna göre İsrail ordusu, bazı noktalarda Gazze'nin 3 kilometre kadar içine giren tampon bölgeler inşa etmeyi planlıyor. 

Filistinli örgütün ilk etapta bu konuda taviz vermeyi düşündüğü fakat haritaları görünce bundan vazgeçtiği ifade ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, Gazze'nin Mısır sınırındaki Refah kentinin tamamında işgalini sürdürmeyi planladığı aktarılıyor.

Kaynaklardan biri, Netanyahu yönetiminin tutumuna dair şunları söylüyor: 

Bu görüşmeleri hiçbir zaman ciddiye almadılar. Bunları zaman kazanmak ve sahte bir ilerleme görüntüsü vermek için kullandılar.

Diğer yandan New York Times'ın (NYT) analizinde, Netanyahu'nun Gazze savaşını iktidarını sürdürmek için kullandığına dikkat çekiliyor. 

Netanyahu'nun, savaşın sürmesini isteyen Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir gibi radikal sağcı koalisyon ortaklarını memnun etmek için ateşkese yanaşmadığı ifade ediliyor. 

Analizde, Netanyahu'nun Nisan 2024'te ateşkes yapmayı düşündüğü fakat yine aynı baskılar nedeniyle geri adım attığı belirtiliyor. Bazı Amerikalı yetkililerin, Netanyahu'yla İsrail halkının yüzde 50'sinin savaş yerine rehine takası anlaşmasını istediğine dair anket sonuçları paylaştığı, İsrail liderininse şöyle yanıt verdiği aktarılıyor: 

Evet ama bu yüzde 50'lik kesim benim seçmenlerimden oluşmuyor.

Başbakanın yargı reformu paketinin 2023'te büyük protestolara yol açtığı, hatta yedek askerlerin greve gittiği anımsatılıyor. Bunlara ek olarak Netanyahu hakkında yolsuzluk ve rüşvet suçlamalarıyla açılan davaların sürdüğü hatırlatılıyor. 

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) de Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Kasım 2024'te tutuklama emri çıkarmıştı. 

Analizde, Netanyahu'nun Gazze savaşını uzatarak bu davalardan kendini korumaya çalıştığı belirtiliyor. "İsrail hiç olmadığı kadar güvensiz bir konumda" denen analizde, başbakanın hamlelerinin ülke tarihinin en karanlık sayfalarından birini oluşturduğu ifade ediliyor: 

Netanyahu, 21. yüzyılın felaketlerinden birinin mimarı ve bu felaket, İsrail'in adını muhtemelen onlarca yıl lekeleyecek.

Independent Türkçe, BBC, Times of Israel, New York Times