Hochstein, Lübnan savaşını sona erdirmeyi hedefleyen ABD'nin 60 günlük ateşkes önerisini değerlendirmek İsrail'e gidiyor

ABD'nin 60 günlük ateşkes önerisi

Hochstein, Lübnan savaşını sona erdirmeyi hedefleyen ABD'nin 60 günlük ateşkes önerisini değerlendirmek İsrail'e gidiyor
TT

Hochstein, Lübnan savaşını sona erdirmeyi hedefleyen ABD'nin 60 günlük ateşkes önerisini değerlendirmek İsrail'e gidiyor

Hochstein, Lübnan savaşını sona erdirmeyi hedefleyen ABD'nin 60 günlük ateşkes önerisini değerlendirmek İsrail'e gidiyor

ABD Başkanı Joe Biden'ın iki kıdemli danışmanı Amos Hochstein ve Brett McGurk'ün Lübnan'daki savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya varmak üzere yarın (Perşembe) İsrail'e gitmesi beklenirken, Reuters'a konuşan bilgi sahibi kaynaklar ABD'nin 60 günlük ateşkes önerisini değerlendirdi.

İsrailli ve ABD'li yetkililer, İsrail ile Hizbullah arasındaki çatışmaları sona erdirecek bir anlaşmaya birkaç hafta içinde varılabileceğini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Axios'tan aktardığı habere göre Hochstein ve McGurk'ün İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant ve Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ile bir araya gelmesi bekleniyor.

Haberde İsrailli ve ABD'li yetkililerin, Hizbullah'ın, Hasan Nasrallah'ın öldürülmesi de dahil olmak üzere son iki ayda aldığı bazı darbelerin ardından Hamas'la arasına mesafe koymaya nihayet hazır olduğuna inandıkları belirtildi.

İsrail Yayın Kurumu'na göre ziyaret, Lübnan'la çözüm müzakerelerinde ilerleme kaydedildiğini gösterirken, ABD yönetimi son günlerde Hochstein'ın ‘ancak her iki taraf da ciddi olduğunda’ bölgeye geleceği mesajını verdi. İsrail Yayın Kurumu'nun bir kaynaktan aktardığına göre, İsrail geçen hafta ABD yönetimiyle temasa geçerek arabulucu Hochstein'ın geçen hafta Beyrut'ta yaptığı görüşmelerin ardından İsrail'e gelmesini talep etti, ancak bu gerçekleşmedi.

Jdjjdj
İsrail'in Beyrut'un güney banliyösünü hedef alan hava saldırısında yıkılan binaların önünde yürüyen bir adam, 27 Ekim 2024. (AFP)

Kaynak ayrıca, Hochstein'ın geçen hafta Lübnan'a yaptığı ziyaretten bu yana görüşmelerde önemli ilerlemeler kaydedildiğini ve birçok tartışmanın yapıldığını, ancak kuzey cephesinde siyasi bir anlaşmaya varılmadan önce tarafların alması gereken kararlar olduğunu söyledi.

Axios muhabiri Barak Ravid dün (Salı) iki kaynağa dayandırdığı haberinde, Netanyahu'nun dün akşam bazı bakanlar ve istihbarat servislerinin başkanlarıyla Lübnan'daki savaşı sona erdirecek diplomatik temasları görüşmek üzere bir toplantı yapacağını bildirdi.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise yorum talebine henüz yanıt vermedi.

60 günlük ateşkes önerisi

Konuyla ilgili iki kaynağın bugün (Çarşamba) Reuters’a verdiği bilgiye göre ABD'li arabulucular, İsrail ordusu ile Hizbullah arasında 60 günlük bir ateşkes önerisi üzerinde çalışıyor.

Görüşmeler hakkında bilgi sahibi bir kişi ve Lübnan'da çalışan üst düzey bir diplomat olan iki kaynak, 60 günlük sürenin, Güney Lübnan’ı Lübnan devletine ait olmayan silahlardan arındırmak amacıyla 2006 yılında kabul edilen 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararının tam olarak uygulanması için kullanılacağını söyledi.

1701 sayılı karar, İsrail ile Hizbullah arasında Gazze Şeridi'ndeki savaşa paralel olarak patlak veren ve son beş hafta içinde dramatik bir şekilde şiddetlenen bir yıllık çatışmaları sona erdirmek için yapılan görüşmelerin temel taşı. Yeni teklif üzerinde çalışan ABD'nin Lübnan Özel Temsilcisi Amos Hochstein, bu ayın başlarında Beyrut'ta gazetecilere yaptığı açıklamada, ne İsrail ne de Lübnan kararı tam olarak uygulamadığından kararın uygulanması için daha iyi mekanizmalara ihtiyaç olduğunu belirtti.

Jdjdj
Arama kurtarma ekipleri, İsrail’in Sayda'ya düzenlediği hava saldırısının ardından enkaz altındaki kurbanlara ulaşmaya çalışıyor. (EPA)

Reuters'a konuşan üst düzey diplomat ve görüşmeler hakkında bilgi sahibi kaynak, 60 günlük ateşkesin geçen ay ABD ve diğer ülkeler tarafından 1701 sayılı kararın tam olarak yürürlüğe girmesinin önünü açmak için 21 günlük ateşkesi içeren bir önerinin yerini aldığını söyledi. Ancak iki kaynak, anlaşmanın dağılabileceği uyarısında bulundu.

Diplomat, “Ateşkese varmak için gerçek bir çaba var, ancak bunu başarmak halen zor” dedi. Diğer kaynak ise İsrail'in anlaşmaya dahil edilmesi için bastırdığı maddelerden birinin, anlaşmayı ihlal etmesi halinde Hizbullah'a karşı hava saldırıları ya da diğer askeri operasyonlar yoluyla ateşkesi ‘doğrudan uygulama’ yetkisi olduğunu söyledi.

İsrail Kanal 12 televizyonunun haberine göre İsrail, 1701 sayılı BM kararının, güvenliğinin tehdit altında olduğunu hissetmesi halinde müdahale etmesine izin verecek bir versiyonunu benimsemeye çalışıyor.

Reuters'ın haberine göre Lübnanlı yetkililer, Lübnan'ın teklif hakkında resmi olarak bilgilendirilmediğini ve teklifin detayları hakkında yorum yapamayacaklarını söyledi.

Lübnan'da ateşkes için yapılan girişimler ABD başkanlık seçimlerinden birkaç gün öncesine ve Gazze Şeridi'ne yönelik benzer bir diplomatik girişimle aynı zamana denk geliyor.



Rusya, Esed rejiminin düşmesinden sonra Afrika'daki hedeflerini gerçekleştirmek için Libya'ya yöneldi

Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
TT

Rusya, Esed rejiminin düşmesinden sonra Afrika'daki hedeflerini gerçekleştirmek için Libya'ya yöneldi

Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)
Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov’un geçtiğimiz yıl Bingazi'nin Benina Havaalanı'na Bingazi'nin Benina Havaalanı'na gelişinden bir kare (LUO)

Suriye’de Beşşar Esed'in devrilmesi Rusya’nın Afrika’daki projelerini sekteye uğrattı ve onu Akdeniz havzasında alternatif bir destek noktası aramaya, Libya'ya yönelmeye zorladı. Esed ve Şam'ın uzun süredir müttefiki olan Moskova'nın Suriye kıyılarında Akdeniz, Ortadoğu, Orta Afrika ve Sahra Altı Afrika'daki faaliyetlerini kolaylaştıran bir askeri liman ve hava üssü vardı, ancak Esed'in çeyrek asırlık iktidarının devrilmesinin ardından sahip olduğu askeri imkanlar tehlikeye girdi.

Rusya'yı ‘önemli’ bir ülke olarak tanımlayarak güven tazelemeye çalışan Suriye'deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera, “Rusya'nın bazılarının istediği şekilde Suriye'den çıkmasını istemiyoruz” ifadelerini kullandı.

Libya'ya doğru stratejik geri çekilme

Yeni Suriye'nin siyasi oluşumu belirsizliğini korurken, Moskova Libya'ya doğru stratejik bir geri çekilme başlatmak zorunda kaldıKraliyet Birleşik Hizmetler Enstitüsü'den (Royal United Services Institute/RUSI) Araştırmacı Jalel Harchaoui, Fransız Haber Ajansı AFP'ye yaptığı açıklamada bu geri çekilmenin ‘esasen Rusya’nın Afrika'daki mevcut askeri misyonlarını korumak için’ olduğunu söyledi. Aynı zamanda bunun ‘Suriye’de sahip olduğu konumun aşınmasını hafifletmek’ isteyen Moskova'nın ‘kendini koruma tepkisi’ olduğunu da sözlerine ekledi.

dfvergth5
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (EPA)

İsviçre merkezi araştırma merkezi All Eyes On Wagner, 2024 mayısında yayınladığı bir raporda geçtiğimiz yılın şubat ve nisan aylarında askeri teçhizatın geldiği Tobruk Ticari Limanı da dahil olmak üzere Rusya’nın Libya’da yaklaşık 10 noktada faaliyetlerini sürdürdüğünü ortaya çıkardı. Rapora göre 2024 şubatında 800 civarında olan Rus askerlerinin sayısı aynı yılın mayıs ayında bin 800'e yükseldi.

Adamlar ve ekipmanlar

ABD gazetesi The Wall Street Journal (WSJ) 18 Aralık'taki sayısında Libyalı ve ABD'li yetkililere dayandırdığı bir haberde S-300 ve S-400 gibi Rus yapımı radar ve hava savunma sistemlerinin Suriye'den Libya'ya transfer edildiğini yazdı. Jalel Harchaoui, Esed rejiminin 8 Aralık'ta düşmesinden bu yana Rusya'dan ve Belarus’tan Libya'ya büyük miktarda askeri teçhizat ve unsur transfer edildiğini söyledi. Ukrayna istihbaratı ise 3 Ocak'ta Moskova'nın Sparta ve Sparta II adlı kargo gemilerini askeri teçhizat ve silah taşımak için kullanmayı planladığını bildirdi.

cdvfgbhy
Türkiye Trablus'ta önce Ulusal Mutabakat Hükümetini (UMH) ardından da Ulusal Birlik Hükümetini (UBH) destekledi (UBH)

Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi (Atlantic Council) uzmanlarından Emadeddin Badi, bu değişimin basit bir bölgesel müttefik değişikliğinden değil, bir süreklilik arayışından kaynaklandığını söyledi. Badi’ye göre bu adım, Libya'nın uzun vadeli bir strateji çerçevesindeki önemini ve Esed'in Moskova'ya NATO'nun doğu kanadında bir dayanak noktası ve yeteneklerini test edebileceği bir alan sağlıyor. Rusya'nın bu hamleleri, Trablus hükümetini ve eski sömürgeci güç olarak İtalya'yı alarma geçirirken, Avrupa Birliği (AB) ve NATO da endişeyle izliyor. İtalya Savunma Bakanı Guido Crocetto, Moskova'nın Suriye'deki Tartus Deniz Üssü’nden Libya'ya transferler gerçekleştirdiğini doğruladı.

Rusya’nın varlığı daha da görünür olurdu

Bazı kaynaklar, ABD'nin Libya Ulusal Ordusu (LUO) Komutanı Mareşal Halife Hafter'i, 2023 yılından beri istediği Tobruk Ticari Limanı’nda Rusya’nın kalıcı olarak konuşlanmasını reddetmeye ikna etmeye çalıştığını, ancak Kremlin'in Esed dönemindeki rahatlığa sahip olamayacağını söylediler.

Konrad Adennauer Stiftung Derneği’nin Mali'deki Sahel Bölgesel Programı Başkanı Ulf Laessing, ‘yabancı diplomatların ve gazetecilerin olmadığı bir kara kutu’ olarak nitelendirdiği Suriye'nin pratik bir uyum olduğunu söyledi. Rusların temelde ne isterlerse onu yaptıklarını belirten Laessing, “Libya'da işler çok daha karmaşık olurdu. Orada sır saklamak zor. Rusya’nın varlığı daha görünür olurdu” değerlendirmesinde bulundu.

fgthy
Mareşal Halife Hafter, Bingazi'de kuvvet komutanlarıyla birlikte (LUO)

Bunun yanında Moskova, Libya’nın önceki hükümeti Ulusal Mutabakat UMH'nin müttefiki olan Türkiye ve ardından geçici UBH de dahil olmak üzere diğer güçlerle de uğraşmak zorunda kalacak. Ayrıca işler kötü giderse kendi geleceğini de tehlikeye atmaktan kaçınacaktır. Bu bağlamda Kremlin’e yakınlığıyla bilinen Tsargrad televizyon kanalının internet sitesinin askeri muhabiri Vlad Klepchenko, “Suriye'deki hataları tekrarlamamalı ve alternatif bir seçenek olmadan yerel bir diktatöre bel bağlamamalıyız” ifadelerini kullandı.

Konrad Adennauer Stiftung Derneği’nden Laessing, 2011 yılında Muammer Kaddafi rejiminin düşmesinden sonra patlak veren çatışmalar nedeniyle bölünen Libya'da her iki tarafın da diğerlerine karşı seçeneklerini açık tutmaya çalıştığını vurguladı. Ankara’nın son bir yıldır ekonomik projeler ve diplomatik görüşmeler yoluyla Hafter ile yakınlaşmaya çalıştığını, ancak Hafterin siyasal İslamcılığın yayılmasını durdurabileceği inancıyla kendisini gizlice destekleyen Batı'ya sırtını dönmeyi göze alamayacağını belirten Laessing, “Rusya'nın Libya'da yapabileceklerinin kesinlikle bir sınırı var” diye ekledi.