Berri Şarku’l Avsat'a konuştu: İsrail Lübnan'ın ateşkes teklifini reddetti

Berri, Amerikan arabuluculuğunun seçimlerden sonraya erteleneceğini bildirirken, Mikati de bunları Tel Aviv'in inatçılığının göstergesi olarak değerlendirdi.

TT

Berri Şarku’l Avsat'a konuştu: İsrail Lübnan'ın ateşkes teklifini reddetti

Berri Şarku’l Avsat'a konuştu: İsrail Lübnan'ın ateşkes teklifini reddetti

Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, İsrail Başbakanı’nın ‘ABD'nin Lübnan Özel Temsilcisi Amos Hochstein ile üzerinde anlaşılan Lübnan yol haritasını reddettiğini’ belirterek, krizi çözmeye yönelik siyasi hareketin önümüzdeki salı günü yapılması planlanan ‘ABD seçimleri sonrasına ertelendiğini’ söyledi.

Berri, Hochstein'ın İsrail'den ayrıldığından beri kendisiyle iletişim kurmadığını vurguladı. Ayrıca bir önceki ziyareti sırasında Hochstein'ın olumlu bir şey bulursa Tel Aviv'e gideceğine söz verdiğini dile getiren Berri, Tel Aviv'den ayrıldığından beri Hochstein'ın hiçbir konuda kendisini bilgilendirmediğini belirtti. Berri, Lübnan'ın bu alandaki sabitelerini, özellikle de 1701 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) kararına (2006'da yayınlandı) bağlılığını bir kez daha yineledi.

Birleşmiş Milletler Lübnan Geçici Barış Gücü (UNIFIL) Başkomutanı General Aroldo Lazaro ile bir araya gelen Berri, İsrail'in eylül ayından bu yana ateşi kesmek, 1701 sayılı kararı uygulamak ve sınırın her iki tarafına yerinden edilmiş kişileri geri döndürmek için birden fazla fırsatı heba ettiğini söyledi.

Basın ofisinden yapılan açıklamaya göre Berri, ateşkes ve 1701 sayılı kararın uygulanmasıyla ilgili ABD Özel Temsilcisi’yle varılan mutabakat hakkında UNIFIL Başkomutanı’na ayrıntılı bir açıklama yaptı. Berri, Lübnan'ın bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanması için tek seçenek olan 1701 sayılı kararın uygulanması konusundaki kararlılığını yineledi.

Aynı bağlamda Lazaro, Başbakan Necip Mikati'yi ziyaret etti. Uluslararası gücün rolüne ve güneydeki varlığına bağlı kalınması gerektiğini kaydeden Mikati, kendi görevlerine, orduyla yakın iş birliği içinde yürüttüğü görevlere ve çalışma kurallarına zarar verilmemesi gerektiğini vurguladı. İsrail'in UNIFIL'e yönelik saldırılarını ve tehditlerini kınadığını ifade eden Mikati, Lübnan'a dost birçok ülkenin UNIFIL'in güneydeki çalışmalarını sürdürmesi konusundaki ısrarını takdir etti.

Mikati şu ifadeleri kullandı: “Düşman İsrail'in Lübnan topraklarına yönelik saldırılarının kapsamını yeniden genişletmesi, halkı tüm şehir ve köyleri boşaltmakla tehdit etmesi ve yıkıcı saldırılarla Beyrut'un güney banliyölerini yeniden hedef alması, İsrail'in 1701 sayılı kararın tam olarak uygulanmasına hazırlık amacıyla ateşin kesilmesi için sarf edilen tüm çabaları reddettiğini teyit eden göstergelerdir.”

Lübnan'ın BM kararına ve hükümlerine olan daimî bağlılığını yineleyen Mikati, “İsrail tarafından yapılan açıklamalar ve Lübnan tarafından alınan diplomatik sinyaller, İsrail'in önerilen çözümleri reddetme, öldürme ve yok etme yaklaşımında ısrar etme konusundaki inadını teyit etmektedir. Bu durum, tüm uluslararası toplumu bu saldırganlığı durdurmak için tarihi ve ahlaki sorumluluklarıyla karşı karşıya bırakmaktadır” şeklinde konuştu.

Reuters, ABD'nin Lübnan'dan İsrail ile Hizbullah arasındaki çatışmaları sona erdirmek için durmuş olan görüşmeleri canlandırmak amacıyla İsrail ile tek taraflı ateşkes ilan etmesini istediği yönünde bir haber yayınladı. Mikati ise bu haberi yalanladı. Reuters'ın iki kaynaktan aktardığına göre, ABD'nin Lübnan Özel Temsilcisi Amos Hochstein bu öneriyi bu hafta Mikati'ye iletti. Washington yönetimi İsrail ile İran destekli Hizbullah arasındaki çatışmaları sona erdirmek için diplomatik çabalarını yoğunlaştırdı. Mikati'nin ofisi Reuters'a yaptığı açıklamada, Washington yönetiminin Beyrut yönetiminden tek taraflı ateşkes ilan etmesini istediği iddiasını yalanladı. Açıklamada hükümetin her iki taraftan da ateşkes talep etme ve 2006 yılında iki taraf arasındaki bir önceki çatışma dönemini sona erdiren 1701 sayılı BM kararını uygulama konusundaki tutumunun net olduğu belirtildi.

İki kaynak Washington'un Beyrut'u görüşmelerde inisiyatifi yeniden ele alması için ikna etmeye çalıştığını söyledi. Söz konusu iki kaynak, İsrail'in Hizbullah'ın lider kadrosunun çoğunu öldüren ve Güney Lübnan'ın büyük bölümünü tahrip eden askeri operasyonlarını sürdüreceğine inandığını belirtti. Kaynaklar tek taraflı bir ateşkes ilanının Lübnan'da kabul görmeyeceğini, çünkü bunun teslimiyet olarak algılanacağını ifade etti.

Reuters'a konuşan bir başka diplomat ise Hochstein'ın aylar önce Mikati ve Berri'ye benzer bir teklifte bulunduğunu söyledi. Hochstein onlara Hizbullah'ın tek taraflı ateşkes ilan etmesi halinde bunun İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya diplomatik bir girişim olarak sunulacak bir şey olabileceğini söyledi. Diplomat bu fikrin 27 Eylül'de Beyrut'un güney banliyölerine düzenlenen bir İsrail hava saldırısında öldürülen dönemin Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah tarafından reddedildiğini de sözlerine ekledi.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.