Geçici başkent olarak kıyı kenti Port Sudan'da bulunan Sudan hükümeti, insani yardımların yararlanıcılara ulaşmasını kolaylaştırmak ve insani yardım alanında çalışan uluslararası kuruluşlar ve Birleşmiş Milletler (BM) ajanslarıyla iş birliği içinde sınır kapısının çalışmalarını koordine etmek üzere Çad ile Sudan arasındaki Adre Sınır Kapısı’nın açık kalma süresinin uzatılması talebine yanıt verdiğini açıkladı.
Ancak Sudan'ın Batı Darfur eyaleti ile Çad'ın Adre kenti arasındaki hayati önem taşıyan sınır kapısı, orduya karşı savaşan Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) tarafından etkin bir şekilde kontrol ediliyor. Adre, bin 400 kilometre uzunluğundaki Sudan-Çad sınırının batısındaki üç geçiş noktasından biri.
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, dün (Çarşamba) X platformundaki hesabından paylaştığı gönderide, Sudan hükümetinin ‘İkinci İnsani Müdahale Forumu ve İnsani İşler Yüksek Komitesi'nin tavsiyesine dayanarak Adre Sınır Kapısı’nın açılması kararını 15 Kasım 2024'e kadar uzattığını’ duyurdu.
Burhan liderliğindeki Sudanlı yetkililer 15 Ağustos'ta, nüfusun neredeyse yarısının savaş kaynaklı kıtlık tehdidiyle karşı karşıya olduğu ülkeye insani yardım malzemelerinin girişini kolaylaştırmak amacıyla Sudan ile BM arasında varılan anlaşma uyarınca Adre Sınır Kapısı’nı cuma günü sona erecek şekilde üç aylığına açmayı kabul etmişti.
Her iki ülke için de önemli
Öte yandan, sınır kapısının açılması kararı, geçidi kontrol eden HDK'nin tepkisini çekti. HDK komutanının danışmanı, söz konusu kararı, Burhan’ın o sırada Cenevre'de devam eden müzakereleri reddetmesini örtbas etmek için ‘siyasi bir manevra’ olarak nitelendirdi.
Adre Sınır Kapısı, Çad ve Sudan'ın Darfur bölgesi arasında ekonomik ve kültürel bir bağlantı noktası. Çad denize kıyısı olmayan ‘kapalı bir ülke’ olduğu için iki ülke arasındaki ikili ticaret ve insan hareketleri bu geçide bağlı. Sınır kapısının coğrafi konumu, insani yardımın transferini kolaylaştırmada önemli bir rol oynuyor. Ayrıca burası, iki ülke arasındaki tek güvenli geçit.
Sınır kapısı krizinin nedeni
Adre Sınır Kapısı meselesi, Sudan hükümetinin, HDK'ye destek vermekle suçladığı Çad'dan HDK'ye silah ve lojistik malzeme aktarımı için bir koridor görevi gördüğü yönündeki suçlamaları nedeniyle karmaşık bir hal aldı. Ancak Çad, Çad ile Darfur arasındaki sınırın açık ve kendi kontrolü altında olduğunu ve Sudan ordusunun iddiaları doğruysa Adre'yi kullanmaya gerek olmadığını söylüyor.
HDK, yardımların Çad sınırındaki Adre Sınır Kapısı’ndan girmesinde ısrar ederken, hükümet Mısır ve Güney Sudan sınırlarının yanı sıra Çad sınırından da başka geçişler olduğunu savunuyor. Ancak HDK, insani olmayan amaçlarla kullanıldığına dair güçlü şüphelere rağmen uluslararası ve bölgesel baskılara boyun eğdi.
Geçtiğimiz Ağustos ayında BM ile yapılan anlaşma uyarınca sınır kapısının açılması, geçişlerin kontrol edilmesine yönelik prosedürleri kolaylaştırmak ve insani yardım konvoylarına geçiş izni verilmesini hızlandırmak için bir ‘ortak mekanizma’ kurulmasını gerektirmişti.
Suriyeli aşiret savaşçıları Dera'nın Süveyda kentine doğru yola çıkmaya hazırlanıyor (Reuters)