Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
TT

Savaş sonrası Gazze'nin geleceği: Fetih ve Hamas sonunda anlaştı mı?

İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda öldürülenlerin sayısı 45 bini bulurken, yaralı sayısı da 105 bini geçti (AFP)

Filistin Ulusal Yönetimi ve Hamas'ın, Gazze'de savaş sonrası ortak komite kurulması için anlaşmaya vardığı bildiriliyor. 

Haber sitesi New Arab'a konuşan ve kimliğinin gizli tutulmasını isteyen bir Hamas yetkilisi, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas hükümetiyle Mısır'ın başkenti Kahire'de pazar günü görüşme yapıldığını belirtiyor. 

Görüşmelerde, savaş sonrası dönemde Gazze'nin yönetimi için ortak sivil komite kurulmasına yönelik "büyük ilerleme" kaydedildiği aktarılıyor. Yetkili, sadece "prosedürel işlemlerin" tamamlanması gerektiğini, bunlarla ilgili Hamas ve Abbas'ın partisi Fetih arasında anlaşmazlık yaşanmayacağını ifade ediyor.

Kurulacak komiteyle ilgili taslak belgelere göre, Batı Şeria ve Gazze'nin tek bir siyasi yapı altında toplanması öngörülüyor. Komitenin sağlık, ekonomi, tarım ve altyapı alanlarında denetimi sağlaması hedefleniyor. 

Diğer yandan İsrail'in böyle bir komiteyi kabul etmesi zor görünüyor. Tel Aviv yönetimi savaş sonrası Gazze'nin yönetiminde Hamas'ın yer almasına ilişkin senaryolara defalarca karşı çıkmıştı.

Hamas ve Fetih, Çin'in arabuluculuğuyla 21-22 Temmuz'da görüşme yapmıştı. Toplantılara Fetih ve Hamas'ın yanı sıra İslami Cihat, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi ve Filistin Kurtuluş Demokratik Cephesi'nin de aralarında bulunduğu 14 örgüt katılmıştı. Ulusal birliğin sağlanması ve geçici uzlaşı hükümeti kurma amacıyla mutabakata varan taraflar Pekin Deklarasyonu'nu imzalamıştı. Hamas ve Fetih'i bir araya getiren Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, bunu "Tarihi bir an" diye nitelemişti. 

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Taraflar, Filistin'in bağımsızlığına dair izlenecek stratejilerde derin görüş ayrılığı yaşıyor. Fetih, bağımsız Filistin devleti için İsrail'le müzakere yolunu tercih ederken, Hamas ise silahlı direnişi destekliyor ve İsrail'i tanımıyor. 

Diğer yandan İsrail'in Gazze'de kurduğu üsler, askerlerin bölgede kalıcı olabileceğine dair endişe uyandırıyor. Amerikan gazetesi New York Times'ın (NYT) analizinde, İsrail ordusunun Gazze'de tampon bölge oluşturmak için son üç ayda yaklaşık 600 binayı yıktığı bildiriliyor. Bunlar yerine iletişim kuleleri ve savunma amaçlı üsler kurulduğu belirtiliyor. 

Askeri yapılanmaların, Gazze Şeridi'nin orta kesiminden geçen ve bölgenin kuzeyiyle güneyini ayıran Netzarim Koridoru'nu genişlettiği ifade ediliyor. NYT, koridor boyunca en az 20 karargah inşa edildiğini aktarıyor. 

İsrail ordusundan emekli Tuğgeneral Amir Avivi, üst düzey askeri yetkililerin Gazze'den "çekilmeyi veya ayrılmayı bir seçenek olarak görmediğine" dikkat çekiyor. 

İsrail Tarım Bakanı Avi Dichter de geçen hafta yaptığı açıklamada ordunun "Gazze'de uzun süre kalacağını" söylemişti. 

Ancak İsrail Ordu Sözcüsü Yarbay Nadav Shoshani, Netzarim Koridoru'ndaki askeri yapılanmaların geçici olduğunu öne sürerek, "Orada inşa ettiğimiz her şeyi bir günde kaldırabiliriz" diyor.

Independent Türkçe, Times of Israel, Cradle, New York Times, Arab News



Suriyeli muhalif gruplar Hama şehrinin ‘kapılarında’

Hama kentine giden bir yolun kenarında ‘Hama’ya Hoşgeldiniz’ yazılı tabela (AFP)
Hama kentine giden bir yolun kenarında ‘Hama’ya Hoşgeldiniz’ yazılı tabela (AFP)
TT

Suriyeli muhalif gruplar Hama şehrinin ‘kapılarında’

Hama kentine giden bir yolun kenarında ‘Hama’ya Hoşgeldiniz’ yazılı tabela (AFP)
Hama kentine giden bir yolun kenarında ‘Hama’ya Hoşgeldiniz’ yazılı tabela (AFP)

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) dün (Salı) Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) savaşçıları ve müttefik grupların Suriye'nin orta kesimlerindeki Hama kentinin ‘kapılarına dayandığını’ bildirirken, ordu da takviye birlikler gönderdiğini duyurdu.

HTŞ (El Kaide'den ayrılmadan önceki adıyla Nusra Cephesi) ve müttefik muhalif gruplar 27 Kasım'dan bu yana Suriye'nin kuzeybatısında ‘Saldırganlığın Caydırılması Operasyonu’ adı verilen sürpriz bir saldırı yürütüyor. Muhalifler, onlarca kasabayı ve Suriye'nin ikinci büyük kenti Halep'in büyük bölümünü ele geçirdiler ve güneye doğru ilerlemeye devam ediyorlar.

Şarku’l Avsat’ın SOHR’dan aktardığına göre, “Saldırganlığın Caydırılması Operasyonu’na katılan muhalif güçler, Hama şehrinin kapılarına dayandı. Şehrin çevresindeki çatışmaların yoğunlaşması nedeniyle büyük bir göç dalgasına tanık olundu. Ayrıca HTŞ ve onunla birlikte savaşan muhalif gruplar füze bombardımanı altında.”

Suriye resmi haber ajansı SANA'nın askeri bir kaynaktan aktardığına göre, ‘ön hatlardaki güçleri takviye etmek ve silahlı terör örgütlerinin herhangi bir saldırı girişimine karşı koymak üzere Hama kentine büyük askeri takviye birlikleri geldi. Rejime bağlı silahlı kuvvetler, kentin dış mahallelerinde bulunuyor ve silahlı terör örgütleri tarafından girilen bir dizi bölge ve kasabanın geri alınması için çalışmalar devam ediyor.’

Suriye'de geniş bir kaynak ağına sahip olan SOHR’a göre, Hama'nın batı ve kuzey kırsalındaki çeşitli bölgelerden ‘onlarca aile yerinden edildi’. Muhalif gruplar, rejim güçleriyle girdikleri şiddetli çatışmaların ardından Hama'nın kuzey kırsalındaki bazı ilçe ve kasabaların kontrolünü ele geçirmeyi başardı.