Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani'nin İran ziyareti önümüzdeki hafta sonuna ertelendi. Iraklı kaynaklar Sudani'nin Tahran'a, İran'a sadık Iraklı silahlı grupların dağıtılması konusu ve muhtemelen Irak'ın son zamanlarda ABD tarafından silahların sadece devletin elinde sınırlandırılması konusunda aldığı ‘çok net uyarı mesajları’ da dahil olmak üzere, sıcak bölgesel ve yerel dosyalar götüreceğini söyledi.
İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı Tesnim haber ajansına konuşan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi'ye göre ziyaret, ikili ilişkileri geliştirmek ve mevcut bölgesel gelişmeler hakkında görüş alışverişinde bulunmak üzere, iki ülke arasında devam eden istişarelerin güçlendirilmesi çerçevesinde gerçekleşiyor. Söz konusu ziyaret ayrıca üst düzey İranlı yetkililerle yoğun görüşmeleri içeriyor.
Irak hükümeti bu haberi yalanlamadı ya da doğrulamadı. Ancak bu haber, İran Dini Lideri Ali Hamaney'in son dönemde Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed rejiminin devrilmesi sonrası ‘direniş ekseni’ içinde yaşananlara ilişkin bir dizi konuya açıklık getirme konusunda aktif olmasının ardından hem Irak içinde (özellikle de İran'a bağlı silahlı gruplar düzeyinde) hem de İran içinde çeşitli çevrelerde artan endişeler ortamında geldi.
Sudani'nin kara kutusu
Bağdat'ta, Irak'ın ABD'nin seçilmiş Başkanı Donald Trump'tan bir ‘uyarı mesajı’ aldığına dair resmi olmayan haberler yayıldı ve bunların bir kısmı perşembe akşamı Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim tarafından açıklandı. Sudani'ye ulaşan ve ABD'nin tutumunda keskin bir değişimi temsil eden mesajın Trump'ın gizli elçisi aracılığıyla geldiği belirtilirken, bazı kaynaklar bunun Trump'ın Sudani ile yaptığı habersiz bir telefon görüşmesi aracılığıyla gerçekleştiğini ifade etti.
İktidardaki Şii Koordinasyon Çerçevesi'nin liderlerinden biri olan el-Hekim, Iraklı silahlı grupların hedef alındığına dair ABD yönetiminden gelen bilgilerin varlığını doğruladı. Ancak ABD Başkanı seçilen Donald Trump yönetiminin ‘İran'daki rejimi devirmek ya da Irak'taki siyasi sistemi hedef almak niyetinde olmadığını’ söyledi.
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim ile birlikte (Irak Başbakanlık Ofisi)
Bağdat'ın güneyindeki Necef kentinde düzenlenen bir miting sırasında konuşan el-Hekim şu ifadeleri kullandı: “Gruplara karşı alınacak bir pozisyon var... ABD yönetiminden ve silahlı grupların sahibi olan bazı çerçeve güçlerden aldığımız bilgiler bu yönde. Söz konusu hedef almanın resmi bir siyasi güç olarak Koordinasyon Çerçevesi ile hiçbir ilgisi yok; bu doğrudan İran'a sadık silahlı gruplara (Ketaib Hizbullah, en-Nuceba ve diğerleri gibi) yönelik... Şu ana kadar görünen durum budur.”
El-Hekim, Irak'ta siyasi bir değişim sürecine girildiğine dair söylentilerle ilgili olarak da şunları söyledi: “Bunlar sosyal medyada dolaşan söylentiler… Ben bunu ne uluslararası ve bölgesel siyasetçilerden ne de Suriye'deki olaylardan sonra bize gelen resmi heyetlerle doğrudan temaslarımız sırasında duydum.”
El-Hekim, Irak'ın siyasi sisteminin hedef alınmaması yönünde ‘uluslararası bir irade’ olduğu konusunda emin görünüyordu. Bu bağlamda el-Hekim, “Irak'ın istikrarını korumaya yönelik uluslararası bir irade var. Çünkü Irak'taki herhangi bir kaos tüm bölgenin güvenliğinin bozulması anlamına geliyor ve bölge ülkeleri bunu reddediyor. Mevcut rejimin aynı yapıyla korunması yönünde bir eğilim var” ifadelerini kullandı.
El-Hekim'in silahlı gruplar olmaksızın siyasi sistemin devam edeceğine dair güvence vermesiyle birlikte gözler Irak Başbakanı’nın Tahran'a yapacağı ziyarete çevrildi. Bu ziyarette Başbakan’ın İran yönetimi önünde açacağı bir ‘kara kutu’ var gibi görünüyor. Zira silahlı grupların dağıtılması meselesi her ne kadar Irak'ın silahları devletle sınırlama kararı olsa da Irak'taki birçok silahlı grup sadece askerî açıdan değil ideolojik açıdan da İran'la bağlantılı ve bu nedenle İran tarafıyla bu konuda samimi görüşmeler yapılmasını gerektiriyor.
Filistinliler, İsrail'in Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Balah'a düzenlediği saldırıda meydana gelen hasarı inceliyor (Reuters)
