Sudani: Suriye'deki değişimi Irak'taki siyasi sistemin değişikliğine bağlamanın bir mantığı yok

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani (Reuters)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani (Reuters)
TT

Sudani: Suriye'deki değişimi Irak'taki siyasi sistemin değişikliğine bağlamanın bir mantığı yok

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani (Reuters)
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani (Reuters)

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani bugün yaptığı açıklamada, Suriyelilerin kendi kaderlerini tayin etmelerine izin verilmesi gerektiğini vurguladı.

Irak İslam Yüksek Konseyi eski Başkanı Muhammed Bakır el-Hekim'in ölüm yıldönümü münasebetiyle Bağdat'ta düzenlenen anma töreninde konuşan Sudani, “Suriye'deki olayların başlangıcından bu yana Irak'ı herhangi bir taraf ya da grubun yanında yer almaktan uzak tutmaya özen gösterdik” dedi.

Sudani, “Suriye'deki değişimle Irak'taki siyasi sistemin değiştirilmesi arasında bağlantı kurmaya çalışanlar var ki bu söz konusu bile olamaz. Bir yıldan uzun bir süredir bölge, etkili siyasi değişimlerle sonuçlanan önemli gelişmelere tanık oldu” ifadelerini kullandı.

Şarku’l Avsat’ın Irak Başbakanlık Medya Ofisi’nden aktardığı açıklamaya göre Sudani şunları söyledi: “Herkesi kapsayan, iktidarın barışçıl bir şekilde devredilmesini garanti eden, anayasa ve yasalar çatısı altında reform ve aksaklıkların düzeltilmesine olanak tanıyan çoğulcu demokratik bir sisteme sahibiz. Çeşitli noktalarda reform ihtiyacını kabul etmemize rağmen hiç kimsenin bize ekonomik ya da güvenlik gibi herhangi bir dosyada değişim ve reform dayatmaya hakkı yoktur.”

‘İl meclisi seçimlerinin yapılması, nüfus sayımı, ABD öncülüğündeki Uluslararası Koalisyon’la ilişkilerin düzenlenmesi ve Birleşmiş Milletler (BM) misyonuyla yeni bir ilişkinin çerçevesinin çizilmesi gibi pek çok önemli yetkinin’ tamamlandığına işaret eden Sudani, “Bunlar, hükümetimizin tam egemenliğe geçiş için tüm gereklilikleri tamamlama ve Irak'ın uluslararası hareketini kısıtlayan her türlü kalıtsal kısıtlamadan kurtulma kararlılığının bir parçasıdır” dedi.

Sudani, “Geçtiğimiz aylarda Irak'ı bir savaş alanı olmaktan kurtarmak için çaba sarf ettik. Bu süreçte kardeşlerimiz ve dostlarımızla istişare ederek ve ulusal siyasi güçlerin hükümete verdiği desteği sürdürerek çaba gösterdik” ifadelerini kullandı. Sudani ülkesinin ‘Gazze halkının acılarını hafifletmeye yardım etmeye hazır olduğunu, Lübnan'da yıkıcı bir savaş yaşandığında da aynı tutumu takındıklarını’ vurguladı.

Sudani dünyayı, ‘saldırganlığı ve adaletsizliği önleyemez hale gelen yasalarını yeniden gözden geçirmeye ve Gazze Şeridi ve Lübnan'da zor koşullar altında yaşayan sivillere yardım etmek için acele etmeye’ çağırdı.



İki video Suriye Adalet Bakanı'nın görevden alınması çağrılarına yol açtı

Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
TT

İki video Suriye Adalet Bakanı'nın görevden alınması çağrılarına yol açtı

Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)
Videolardan birinde el-Veysi olayı cep telefonuyla kaydederken görülüyor, ikinci videoda ise infaz kararını okuyor. (Getty Images)

İnsan hakları örgütleri, Suriye’deki yeni yönetimin Adalet Bakanı Şadi el-Veysi'nin 2015 yılında internette dolaşan iki videoda iki kadının infazı sırasında hazır bulunduğunun görülmesi üzerine Suriye'nin yeni yetkililerini soruşturma yapmaya çağırdı.

Son günlerde iki video sosyal medya kullanıcıları tarafından yaygın bir şekilde paylaşıldı. Bu videolardan birinde, silahlı adamlar fuhuş yapmakla suçlanan peçeli bir kadından sokak ortasında diz çökmesini istiyor, ardından içlerinden biri kadını başından vurarak öldürüyor.

Ölüm cezası

Diğer videoda ise silahlı bir kişi, fuhuş suçlamasıyla hakkında ölüm kararı verilen bir kadını infaz kararı okunduktan sonra başından vuruyor.

İlk videoda el-Veysi'nin olayı cep telefonuyla çektiği görülürken, ikinci videoda el-Veysi'nin infaz kararını okuması ağır eleştirilere ve görevden alınması çağrılarına yol açtı.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) Direktörü Rami Abdurrahman, el-Veysi'nin söz konusu iki videoda yer aldığını doğruladı. Abdurrahman, el-Veysi'nin o dönemde, ertesi yıl El Kaide'den ayrıldığını ve adını Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) olarak değiştirdiğini açıklayan Nusra Cephesi'nin şeriat yargıcı olduğunu söyledi.

Muhalif gruplar

HTŞ, Aralık 2024'te Devlet Başkanı Beşşar Esed'in devrilmesine yol açan muhalif saldırıya liderlik etmişti.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre  el-Veysi'nin videoda yer almasıyla ilgili sorusuna yeni Suriye yönetiminden bir kaynak ‘şu anda yorum yapılamayacağını’ söyledi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün (HRW) Ortadoğu ve Kuzey Afrika araştırmacısı Hibe Zeydan, el-Veysi'nin iki kadının sahada infaz edilmesinde açıkça yer almasının ‘hesap verebilirlik ve adaletle ilgili karmaşık soruları gündeme getirdiğini’ söyledi ve ‘şeffaf ve bağımsız bir soruşturmanın kritik önemde olduğunu’ bildirdi. Zeydan, iki videonun yayınlanmasına rağmen el-Veysi'nin hükümetteki rolünün devam etmesinin ‘yönetimin adalet ve hesap verebilirlik konusundaki kararlılığı hakkında rahatsız edici bir mesaj verdiğini’ belirtti.

HTŞ ve El Kaide

HTŞ yıllar önce El Kaide ile bağlarını koparmış olsa da birçok Suriyeli, yetkililerin çeşitli Suriyeli bileşenlere ve uluslararası topluma yönelik güven verici mesajlarına rağmen, grubun bileşenleri dışlayan ve kadınların rolünü marjinalleştiren katı bir dini rejim kurma yolunda ilerlediğinden endişe ediyor.

Suriye Adalet ve Hesap Verebilirlik Merkezi (SJAC) Direktörü, el-Veysi'nin görevden alınması çağrısında bulunarak, adalet bakanı olarak atanmasını bir ‘skandal’ olarak nitelendirdi. “Bu, Suriye'deki ve ötesindeki herkese en kötü mesajı gönderiyor. Bunlar sadece iki video ve işler aslında bundan daha kötü olabilir” diyen SJAC Direktörü, benzer olayların Suriye'deki yeni yönetimin ‘gerçek bir geçiş dönemi adaleti sürecine girmekten’ kaçınmasına yol açabileceğine dair korkularını dile getirdi.

Suriyelilerin öfkesi

Beşşar Esed'in 8 Aralık 2024'te devrilmesinin ardından Şam'ı ziyaret eden uluslararası delegeler, ülkedeki siyasi sürecin kapsayıcı olmasının ve sivil haklar ile temel özgürlüklere saygı gösterilmesinin önemini yineledi.

Her iki video da sosyal medyada Suriyeliler arasında öfkeye yol açtı.

Feminist aktivist Ruveyde Kenan Facebook hesabında şunları yazdı: “Şu anda ihtiyaç duyulan şey Adalet Bakanı Şadi el-Veysi'nin görevden alınmasıdır. Çünkü kendisi Suriye'nin, Suriyelilerin ve Suriyeli kadınların geleceği için bir felakettir.”